12.3: Voeding en leefstijl

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

BS 3: Voeding en Leefstijl

Lesdoelen

* Je kunt met behulp van de schijf van 5 adviezen voor een gezonde voeding 

    en leefstijl geven.

* Je kunt factoren noemen die van invloed zijn op het energieverbruik van

   organismen.

Schijf van 5

Alles wat je eet en drinkt heeft invloed op je gezondheid. Gezond eten verkleint de kans op ziekten en overgewicht.

De schrijf van 5 is een hulpmiddel

Om te bepalen wat en hoeveel we nodig hebben.

Eet elke dag iets uit elk vak van de schijf van vijf. 

Uit grote vakken moet je meer eten dan uit de kleine vakken.

Adviezen voor een gezonde levensstijl.

Energiebehoefte

Het is niet alleen belangrijk wat je eet en drinkt, maar ook hoeveel.

Hoeveel je nodig hebt is vooral afhankelijk van je energiebehoefte in rust.

Dit noemen we de grondstofwisseling. 

De grondstofwisseling is afhankelijk van:

• Leeftijd 
  
• Geslacht 
  
• Lengte
• Omgevingstemperatuur 

Energiebehoefte

Verder is  je activiteit bepalend voor je energiebehoefte. Wanneer je sport verbrand je veel meer voedingsstoffen dan wanneer je slaapt...

Bij verbranding komt energie vrij in de vorm van beweging en warmte.

In de afbeelding is hoeveelheid energie per activiteit weergeven in kilocalorie (kcal) voor een persoon van 60 kg.

Hoeveel moet je eten en drinken?

Hoeveel je moet eten en drinken is dus 

afhankelijk van je grondstofwisseling en je activiteit.

Door gezond en afwisselend te eten krijg je alle voedingsstoffen voldoende binnen. Hoeveel je nodig hebt is dus voor iedereen anders.

Hiernaast een voorbeeld van wat een 15/16 jarige zoal zou kunnen eten op een dag. 

(Hoeft dus niet voor jou te gelden)

Te veel of te weinig.

Bij overvoeding eet iemand meer dan het lichaam nodig heeft. Het lichaam slaat dan veel reservestoffen op als vet onder de huid. Hierdoor kun je overgewicht krijgen. Dit kan zorgen voor gezondheidsproblemen

Wanneer iemand minder eet dan het lichaam nodig heeft, gaat het lichaam juist reservestoffen verbruiken. Als dit lang duurt zul je erg vermageren en krijg je ondergewicht. Ook dit kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Als je te weinig van bepaalde voedingsstoffen binnenkrijgt, kunnen gebreksziekten ontstaan.

Eetstoornissen

Wanneer iemand heel erg bezig is met eten en gewicht kan dat leiden tot een eetstoornis. Mensen met een eetstoornis hebben vaak een erg laag zelfbeeld.   Oorzaken van een eetstoornis kunnen zijn: 

* Beinvloed door cultuur of (sociale) media

* Nare gebeurtenissen

* Controle willen hebben

* Faalangst of perfectionisme

* Ontevreden over zichzelf of het uiterlijk.

Eetstoornissen

De bekendste eetstoornissen zijn:

* Anorexia nervosa: Mensen hongeren zichzelf uit door heel weinig te eten.

* Boulimia nervosa: Mensen met boulimia braken na het eten. 

Heel veel bewegen of het gebruik van laxeermiddelen komt bij beide eetstoornissen voor.

* Bij een eetbuistoornis wordt er juist heel veel gegeten, zonder te braken of  

   te sporten, waardoor er juist ernstig overgewicht ontstaat.

Wat zijn gevolgen van eetstoornissen?

Anorexia en boulimia zijn eetstoornissen en hebben (meestal) een mentale oorzaak.

Eetstoornissen kunnen zorgen voor ernstige gezondheidsproblemen.

Deze mensen komen er zelf niet uit en hebben hulp nodig. 

Door snel  hulp te krijgen is er een grote kans op herstel.

Merk je iets of maak je je zorgen om iemand, bespreek dit dan met iemand.

Extra info!!!

Koudbloedig

Koudbloedig: lichaamstemperatuur is gelijk aan de omgevingstemperatuur.

• Is het koud dan heeft het dier geen activiteit -> 

       lage grondstofwisseling, dier is niet actief

• Wordt het warmer dan gaat de 

        grondstofwisseling toenemen, dier wordt actiever

Warmbloedig

Warmbloedig: constante lichaamstemperatuur

• Is het koud, dan neemt de grondstofwisseling toe om de lichaamstemperatuur op peil te houden
• Is het warm, dan neemt de grondstofwisseling af

Aan de slag

Maken opdracht 1 t/m 8

Behalve samenvatting