Gedrag 8.5 en 8.6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Gedrag

Lesdoel

8.5 Taakverdeling binnen groepen

8.6 Gedrag bij mensen

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden. 
• Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 
• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaalde worden. 

Wie is de baas in een groep?

• Als er in een groep dominante en onderdanige dieren zijn en elk dier zijn plaats kent, dan heet dat rangorde.

• Kippen hebben ook een duidelijke rangorde, de zogenaamde pikorde.

De rangorde bij chimpansees

Imponeergedrag

Vechtpartijen 

Vriendschappen

Samenwerken

Rangorde staat niet vast

Taakverdeling

Bij de taakverdeling vertonen sommige dieren ander gedrag dan hun soortgenoten

Bijen

Daar is een taakverdeling voor nodig!

Bijen hebben werksters, een koningin en darren met eigen functie 

Mieren

1 kolonie kan uit duizenden mieren bestaan.
Koningin:
- Zorgen voor  nieuwe eitjes
                   - Bevruchte eitjes --> vrouw
                   - Onbevruchte eitjes --> man
Mannetjes:
- Bevruchten de koningin
Vrouwtjes:
- Soldaten, verkenners, jagers, larvenverzorgers.

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Wat is een pikorde?

1. De rangorde binnen een groep dieren.
2. De manier waarop dieren jagen op prooien.
3. De manier waarop dieren zich voortbewegen.
4. De manier waarop dieren communiceren met elkaar.

Bij veel dieren die in groepen leven is er sprake van een rangorde.
Wat is een rangorde?

1. De volgorde van dieren van oud naar jong
2. De volgorde waarin dieren mogen eten
3. Het oudste dier is de baas
4. Volgorde van onderdanig tot dominant

8.5 Gedrag bij mensen

Gedrag bij mensen

Weten jullie nog wat aangeleerd en aangeboren gedrag is?

Aangeboren en aangeleerd gedrag 

• Aangeboren gedrag 
• Aangeleerd gedrag 

Communicatie

Signalen tussen elkaar: verbaal en non-verbaal

Veel communicatie wordt aangeleerd:

• Schrijven / tekenen
• Muziek / film maken
• Gebaren

Taal is niet hetzelfde voor

 iedereen.

Normen en waarden

Normen = gedragsregels 

Waarden = ideeën wat mensen belangrijk vinden

• Verschilt per cultuur
• Hebben dieren niet

Normen en Waarden

Een voorbeeld: Japan

In Japan geven ze elkaar geen hand maar buigen ze om elkaar te groeten.

Rolgedrag

Rolgedrag is gedrag dat anderen van iemand in een bepaalde situatie verwachten

Rolpatronen

• Bij mensen is er ook altijd een bepaald rolpatroon.

• Dit zijn alle gedragingen die bij een rol horen. Bijvoorbeeld de rol van ouder, docent of kind.

Mens en Dier

De meeste typen gedrag die je bij dieren hebt leren kennen, komen ook bij mensen voor. Mensen kunnen ook territoriumgedrag, dreiggedrag en imponeergedrag vertonen.

The End

But you're not done.

Je kan beginnen met de opdrachten in je boek.