3.5 een rijk, twee keizers.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

3.5 Een rijk, twee keizers

Programma 

• Vandaag beantwoorden wij twee vragen
• Hoe kwam het Romeinse Rijk ten val?  
• Was dit het ware eind van het Romeinse Rijk? 

• Eerst kijken we wat de Romeinen zelf vinden! 

Oorzaken van de val

• Te veel luxe / wijn
  
• Loodvergiftiging
  
• Rijk was te groot om te verdedigen

Was dit het waren eind van het Romeinse rijk?

• Nee! De oostelijke helft van het rijk heeft het nog duizend jaar overleefd 

De crisis van de derde eeuw 

• Pokkenepidemie --> 30% minder bevolking --> minder belasting 
• Leger kostte steeds meer geld
• Generaals riepen zichzelf uit tot keizer en voerden bloedige burgeroorlogen
• Tussen 235-284 n.Chr. meer dan 50 keizers!! 

3e eeuw na Christus

Een nieuwe koers

• Keizer Diocletianus wil bestuursproblemen oplossen
• Verdeeld het rijk in vier delen: West-Romeinse Rijk en Oost-Romeinse Rijk
• Beide rijken bestuurd door een keizer en onderkeizer
• Hoofdsteden dichter bij grenzen, zo kon je sneller ingrijpen

Het West-Romeinse Rijk valt

476

• Volken vallen het Rijk binnen en plunderen de rijkdommen. 
• Romeinse aanvoerders hebben steeds minder te zeggen, en in 476 wordt zelfs een niet-Romein, keizer.
• Historici zien dit als het einde van het West-Romeinse Rijk.
  

Romulus Augustulus

De 'kleine Augustus' is de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk. Hij is 10 jaar als hij keizer wordt, maar na een jaar wordt hij afgezet door de Germaan Odoaker in 476.

En het Oost-Romeinse Rijk?

• Het Oost-Romeinse Rijk blijft nog bijna 1000 jaar langer bestaan: pas in 1453 wordt Constantinopel ingenomen door de Turken.
  
• Dat komt vooral doordat het goed beschermd ligt tussen woestijnen en bergen. 
• Bovendien geeft de Oost-Romeinse keizer vijanden geld om met rust gelaten te worden. 
  

Tegenwoordig is de Hagia Sophia (Aya Sophia) één van de grootste moskeeën ter wereld. In de tijd van het Oost-Romeinse Rijk was dit de grootste christelijke kerk ter wereld.

Wat is er gebleven?

• In de duizend jaar dat het West-Romeinse Rijk heeft bestaan, heeft het veel achtergelaten
• Bijvoorbeeld: de taal (Latijn), de godsdienst (christendom), techniek, de kalender en wetgeving.
  
• Veel kennis van de grote Griekse en Romeinse geleerden blijft bewaard in boeken, vooral in de bibliotheken van het Oost-Romeinse Rijk.
  

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit is het vijfde schilderij uit de serie en heet Desolation (verlatenheid, eenzaamheid), en toont een rijk nadat het is ingestort.

Ook hier lijkt het weer een beetje op Rome, na de val van het West-Romeinse Rijk: de ruïnes zijn overgebleven...

Programma komende weken 

• Huiswerk: 72, 73, 75, 78, 79, 80, 83, 87, 88
• 12-03: Herhaling H3. In deze les kun je ook vragen stellen over het hoofdstuk
• 19-03: Toets H3 (paragraaf 3.2 t/m 3.6)