TL-2: 11.3 (2) en 11.4 Je lijkt op

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

11.3 (Tweelingen) en 11.4 (Je lijkt op)

Programma

1. Tweelingen
2. Genetica en overerving
3. SO opdracht (ophalen cijfer!)

?

?

Eicel

Spermacel

Jouw bouwbeschrijving

• Staat 'beschreven' in je chromosomen
• Chromosomen bestaan uit DNA
• Alle chromosomen samen noem je het genoom.

Het genoom is als het ware de 'bouwbeschrijving' van je lichaam.

Chromosomen

Erfelijke en Niet-erfelijke eigenschappen

Erfelijke eigenschappen: krijg je van je ouders

• worden door DNA bepaald
• Voorbeelden: oogkleur, huidskleur of lengte

Niet-erfelijke eigenschappen: eigenschappen die niet door je DNA worden bepaald, zoals tatoeages of kledingsstijl

Menselijke geschachtscellen

• In een eicel zitten 23 chromosomen.
• In een zaadcel zitten 23 chromosomen.
  
  
• Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.
  
  
• Die bevruchte cel deelt > alle lichaamscellen (behalve de geslachtscellen) hebben 46 chromosomen

Opdrachten 11.4

2, 5, 7 (p. 45)

Klaar? 8, 9 

Waarom lijk je dan op je ouders?

Waarom lijk je dan op je ouders?

• Helft 'bouwpakket'  (man)

1. 23 chromosomen die je van vader kreeg

• Helft 'bouwpakket' (vrouw)

1. 23 chromosomen die je van moeder 

Alle eicellen hebben dus een X-chromosoom.

De helft van de zaadcellen hebben een X-chromosoom.

De helft van de zaadcellen hebben een Y-chromosoom.

Jongen of meisje

Jongen of meisje?

Mircoscoopfoto van de chromosomen van 1 cel (=karyogram)

Elk heeft 46 chromosomen. 

Die kun je in paren sorteren op lengte.

Jongen of meisje?

Elk paar chromosomen is even lang;

 behalve het 23ste paar van een man.

Hij heeft een X- en een Y-chromosoom.

23ste paar chromosomen bij vrouw wél even lang.

Zij heeft twee X-chromosomen.

Opdrachten 11.4

10, 12, 17, 22  (p. 49)

Klaar? 8, 9 

SO Cijfer: Puberdagboek

Deadline is na de toetsweek
Vrijdag 21/03/2025

 Puberdagboek
(21/03/2025)

1. Schrijf een persoonlijk puberdagboek met opdrachten over je ontwikkeling.
2. Maak een verslag met een voorblad, vier uitgewerkte opdrachten en afbeeldingen.
3. Werk aan opdrachten over groei, grenzen, relaties en SOA's en volg de rubric.
4. Controleer je verslag met de checklist en lever het in via Teams.

LessonUp vragen voor snoepje

De fase na de ontsluiting is de ...

1. Nageboorte
2. Perswee
3. Uitdrijving
4. Omdraaiing

Waar vindt de bevruchting van de eicel plaats?

1. Baarmoeder
2. Eierstok
3. Eileider
4. Vagina

Zuurstofrijk bloed loopt naar de baby via de...

1. Navesltrengader
2. Vruchtwater
3. Eierstokken
4. Navelstrengslagader

Hoeveel chromosomen heeft een huidcel van een mens

1. 47
2. 23
3. 46
4. 45

Welke cellen hebben geen paren chromosomen (46 totaal) maar enkele chromosomen (23 totaal) in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

De geslachtschromosomen van een vrouw zijn altijd

1. X & X
2. X & Y
3. Y & Y
4. Alleen Y

Een goede voetballer zijn is

1. Gedeeltelijk erfelijkheid bepaald
2. Helemaal erfelijkheid bepaald
3. Helemaal aangeleerd

Als je een ziekte van je ouders erft, noemen we dit een

1. Erfelijke aandoening
2. Aangeboren aandoening
3. Plotselinge aandoening
4. Trauma

Downsyndroom ontstaat meestel door door een fout bij het verdelen van de chromosomen in de eicellen van de moeder of zaadcellen van de vader. Dit is dan een

1. Erfelijke aandoening
2. Aangeboren aandoening
3. Plotselinge aandoening
4. Trauma

Als de arts cellen van de foetus uit de placenta opzuigt, noemen we dat

1. Lumbaalpunctie
2. Vruchtwaterpunctie
3. NIPT-test
4. Vlokkentest