Hoofdstuk 13. Andere vormen van geschillenbeslechting

Hoofdstuk 13. Andere vormen van geschillenbeslechting

Arbitrage

• De partijen kunnen meteen al bij het aangaan van hun rechtsverhouding een arbitrageovereenkomst sluiten. 
• Ze nemen dan een arbitraal beding in hun overeenkomst op, waarin ze afspreken dat ze hun conflicten zullen voorleggen aan een bepaalde arbiter. 
• Hebben de partijen in hun overeenkomst geen arbitraal beding opgenomen, dan kunnen ze, als er een conflict ontstaat, alsnog afspreken dat ze hun probleem aan een arbiter voorleggen. Deze laatste overeenkomst wordt een compromis genoemd.
• Een arbitraal beding en een compromis moeten beide schriftelijk worden vastgelegd (art. 1021 Rv).

Arbiter

• Een particulier persoon die door de partijen of door derden is aangewezen om het conflict door middel van een vonnis op te lossen. 
• Art. 1023 tot en met 1028 Rv regelen de benoeming van arbiters. 
• Iedere handelingsbekwame natuurlijke persoon kan worden benoemd tot arbiter. 
• Wel altijd een oneven aantal 
• De arbiters worden benoemd op de wijze waarop de partijen dit in hun arbitrageovereenkomst zijn overeengekomen. Het kan zijn dat ze door derden worden aangewezen, of dat de partijen hen aanwijzen.
  
• Een arbiter aanvaardt zijn taak door dit schriftelijk te laten weten. 
• Door de aanvaarding ontstaat een overeenkomst (tot opdracht) tussen de arbiter enerzijds en de partijen anderzijds.

Arbiter

• Een particulier persoon die door de partijen of door derden is aangewezen om het conflict door middel van een vonnis op te lossen. 
• Art. 1023 tot en met 1028 Rv regelen de benoeming van arbiters. 
• Iedere handelingsbekwame natuurlijke persoon kan worden benoemd tot arbiter. 
• Wel altijd een oneven aantal 
• De arbiters worden benoemd op de wijze waarop de partijen dit in hun arbitrageovereenkomst zijn overeengekomen. Het kan zijn dat ze door derden worden aangewezen, of dat de partijen hen aanwijzen.
  
• Een arbiter aanvaardt zijn taak door dit schriftelijk te laten weten. 
• Door de aanvaarding ontstaat een overeenkomst (tot opdracht) tussen de arbiter enerzijds en de partijen anderzijds.

Arbitrage, de procedure

• Partijen zijn tijdens het arbitraal geding vrij in de wijze van procederen. 
• Meestal verwijzen ze in hun contract naar een arbitragereglement van een bestaand scheidsgerecht. Hebben de partijen geen afspraken over de wijze van procederen gemaakt, dan bepaalt het scheidsgerecht het verloop van het geding. 
• Ook de wet geeft een aantal regels over het arbitraal geding in art. 1036 tot en met 1048 Rv.
  
• De partijen, die eiser en verweerder worden genoemd, kunnen tijdens het geding in persoon verschijnen, of zich laten vertegenwoordigen door een advocaat of door een ander die daartoe schriftelijk gemachtigd is. 
• De procedure lijkt op een gewone rechtszaak. 
• De procedure wordt afgesloten met een arbitraal vonnis. 

Arbitrage

• Een arbitraal vonnis heeft niet zomaar executoriale kracht. 
• Het kan dus niet zomaar door een gerechtsdeurwaarder ten uitvoer worden gelegd. 
• Daarvoor is verlof nodig van de voorzieningenrechter van de rechtbank. 
• Dit verlof tot tenuitvoerlegging wordt exequatur genoemd. 
• Wordt het verlof gegeven, dan gebeurt dit in de vorm van een beschikking, die op het origineel van het vonnis (dat ter griffie is gedeponeerd) wordt aangebracht. 
• Daarna ontvangen de partijen een grosse van dit vonnis (dat executoriale kracht heeft). 
• Er staan géén rechtsmiddelen open tegen verlening van het verlof. 
• Maar tegen het arbitraal vonnis zelf, inclusief het exequatur, staan wel rechtsmiddelen open.

Arbitrage, de rechtsmiddelen

Verzet tegen een arbitraal vonnis is niet mogelijk. 

Hoger beroep wel, maar dan alleen als de partijen in hun arbitrageovereenkomst dit uitdrukkelijk hebben geregeld. 

Daarnaast kent de wet twee mogelijkheden om een arbitraal vonnis door een overheidsrechter te laten vernietigen: 

• De vordering tot vernietiging
• De herroeping 

Mocht een arbitraal vonnis worden vernietigd, dan betekent dit automatisch ook vernietiging van het exequatur.

Bindend Advies

Een niet specifiek in de wet geregelde vorm van geschillenbeslechting door een door partijen aan te wijzen adviseur, uitmondend in een advies dat beide partijen bindt.

• Berust niet op de wet
• Even aantal personen is ook toegestaan
• Afspraak waarin partijen vastleggen dat zij het bindend advies niet ter toetsing voorleggen aan een rechter is nietig. 
• Heeft geen executoriale kracht, is een overeenkomst
• Er zijn geen rechtsmiddelen mogelijk

Mediation

• Conflictbemiddeling door een onafhankelijk bemiddelaar
• Rechtbanken bieden ‘mediation naast rechtspraak’ aan om zo te bezien of een rechtszaak kan worden voorkomen. 
• Gaan beide partijen op het voorstel voor mediation in, dan wordt de rechtszaak geschorst, in afwachting van de uitkomsten van de mediation, die onder leiding staat van een door partijen in de arm genomen mediator.
  
• Vinden de partijen een oplossing, dan worden de afspraken vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. In sommige gevallen wordt deze overeenkomst vastgelegd in de rechterlijke uitspraak. 
• Vinden de partijen tijdens de mediation geen oplossing voor hun meningsverschil, dan wordt de rechtszaak weer voortgezet.