2.2 Verschuiving in het wereldsysteem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Arm vs Rijk in tijden van corona vaccinaties....

Wereldsysteem in terug te vinden

Centrum / Periferie / Semiperiferie

Waarom: macht / geld

https://www.economist.com/graphic-detail/2021/01/28/vaccine-nationalism-means-that-poor-countries-will-be-left-behind?fsrc=gp_en%3Futm_campaign%3Deditorial-social&utm_medium=social-organic&utm_source=facebook&fbclid=IwAR3cUACSFBHuxHeTg3iC1mb8YQHq5a2ScokOWhPaJ1rgJqxrI_Re8eeQleI

Wereldsysteem..

centrum

periferie

bnp/inw hoog

leveren grondstoffen

politieke macht

arbeidsproductiviteit hoog

MNO's R&D

last ruilvoetverslechtering

hoge HDI

zelfvoorzienende landbouw

Arm vs Rijk in tijden van corona vaccinaties....

Wereldsysteem in terug te vinden

Centrum / Periferie / Semiperiferie

Waarom: macht / geld

https://www.economist.com/graphic-detail/2021/01/28/vaccine-nationalism-means-that-poor-countries-will-be-left-behind?fsrc=gp_en%3Futm_campaign%3Deditorial-social&utm_medium=social-organic&utm_source=facebook&fbclid=IwAR3cUACSFBHuxHeTg3iC1mb8YQHq5a2ScokOWhPaJ1rgJqxrI_Re8eeQleI

Wereldsysteem op verschillende schaalniveaus

India positioneert zich als centrumgebied in de macroregio en zoekt concurrentie met China. Veranderende verhoudingen in het wereldsysteem.

Bericht NOS 7 febr 2021

https://nos.nl/liveblog/2367659-zuid-afrika-schort-prikken-met-astrazeneca-vaccin-op-morgen-weer-tests-en-vaccinaties.html#UPDATE-container-50893113

2.2 

Verschuiving in het wereldsysteem

3 belangrijke dingen

uitschuiving

multipolaire wereld

FDI/DBI

Uitschuiving

Wat zou er mee worden bedoeld?

• Denk ook aan par 1.6 

De uitschuiving, het verplaatsen van economische activiteiten vanuit een economisch verder ontwikkeld gebied naar een gebied met lagere lonen, was begonnen. Het is vooral het verschil in arbeidskosten dat de uitschuiving teweegbracht en dat leidde tot een nieuwe internationale arbeidsverdeling.

Oude Cereol (Soja) fabriek Utrecht

Woonloft in oude fabriek Utrecht

Oude Cereol (Soja) fabriek Utrecht

Woerden: Steenbakkerijen en pannenbakkerijen Al voor industriele rev.

Van Atlantic Rim naar Pacific Rim

Wat bedoelen ze hiermee?

Welke term hoort erbij?

Verschuiving richting China/Azie

Global Shift

Hoe heet deze

verschuiving?

• Global shift 

Atlantic Rim

Begrip?

Hoe noem je een wereldeconomie 

met meerdere 

machtscentra?

• multipolaire
• wereld

Doordat belangrijke activiteiten over meerdere centra verspreid raken, lijkt het wereldsysteem een multipolaire wereld te worden. Meerdere gebieden vormen belangrijke machtscentra. 

Global shift

• Uitschuiving (outsourcing)
  
• Nieuwe internationale arbeidsverdeling
  
• Multipolaire wereldeconomie
• Wat zie je nog meer terug? (blauwe pijlen)

Zuid-Zuid

Handel en investeringen tussen (semi)perifere landen = zuid-zuid-investeringen.

• Deze nemen toe!

FDI

• Directe buitenlandse investeringen (of ‘foreign direct investments’ = fdi) 
• Waarom investeren elders?

Investeringen:

• Investeringen uit het buitenland = directe buitenlandse investeringen (dbi) of foreign direct investments (fdi)
• Natuurlijke hulpbronnen
• Veel ruimte over (landoppervlak)
• Groeiende afzetmarkt
• Groeiende beroepsbevolking

Vervlechting

Gebieden zijn door globalisering onlosmakelijk met elkaar verbonden

Een miljard kilo frietaardappelen: niemand wil ze meer hebben

https://nos.nl/artikel/2334062-overschotten-door-corona-miljard-kilo-aardappelen-en-vrieshuizen-vol-vlees.html

https://www.businessinsider.nl/action-corona-virus-probleem-inkopen-schappen/

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2367738-door-pandemie-is-made-in-china-duurder-dan-ooit.html

7 febr 2021

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2367738-door-pandemie-is-made-in-china-duurder-dan-ooit.html

7 febr 2021

Foreign Direct Investment: FDI

Of een land ook interessant is voor buitenlandse bedrijven wordt vaak gemeten met het aantal investeringen vanuit het buitenland. Dit wordt het Foreign Direct Investment genoemd (FDI). Uit de staafdiagram blijkt dat er ontzettend veel wordt geïnvesteerd in Brazilië. Hiermee wordt duidelijk dat Brazilië een interessant land is om te investeren. 

Met het Foreign Direct Investment wordt dus gemeten hoeveel geld er door buitenlandse bedrijven wordt geïnvesteerd in een land. Vaak is het een teken van vertrouwen als er veel investeringen worden gedaan: bedrijven denken dat ze winst kunnen maken in een land. Als er een onstabiele situatie is (een burgeroorlog bijvoorbeeld), daalt het FDI zeer snel en blijft vaak een tijd laag, omdat bedrijven de situatie in een land niet meer vertrouwen. 

Internationale arbeidsverdeling

Arm land (periferie): wat leveren ze?

• grondstoffen

Rijk land (centrum): wat leveren ze?

• hoogwaardige producten

Schrijf voor de 3 onderstaande woorden op waarom ze bij dit plaatje horen

1. FDI/DBI
2. vervlechting
3. uitschuiving

Aan de slag

Maken H2.2 opdrachten 

3b, 4b, 5, 7

Welk exportproduct laat zien dat India een semi-perifeer land is?

1. ijzererts
2. (goedkope) medicijnen
3. parels
4. voedsel

De laatste decennia zijn er steeds meer kapitaalstromen tussen (semi)-perifere landen. Dit noem je

1. noord-zuid investeringen
2. zuid-zuid investeringen
3. Oost-zuid investeringen
4. West-zuid investeringen

Veranderingen in het wereldsysteem

- Triade (VS, Europa, Japan)

- uitschuiving van laagwaardige industrie naar NIC landen (internationale arbeidsverdeling veranderde)

- semi periferie werd groter (Indonesië, China (in Pacific Rim), India, Vietnam, Laos, Brazilië en Mexico )

- Enkele semiperifere Midden- en Oost-Europese landen zoals Tsjechië en Hongarije waren al geïndustrialiseerd voordat ze na de Koude Oorlog een markteconomie kregen.

- Zelfs in Sub-Sahara-Afrika industrialiseren zich enkele landen.

Mondiale handelsstromen

- De wereld kent meerdere machtscentra (multipolaire wereld) met veel (handels)relaties.

- De toenemende betekenis van opkomende landen is te zien aan het grotere aandeel in de wereldhandel.

- De V.S., Europa, China en Japan en India, Rusland, Canada en Australië hebben een groot aandeel in de goederenhandel.

- Vooral de interne handel van Europa en (Zuid) Oost-Azië is groot. Afrika is sterk van de buitenlandse handel met centrumlanden afhankelijk.

- Bij een langdurig handelstekort kan een tekort aan deviezen ontstaan.