H3 - De Oude Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Introductie H3 - De Oude Grieken

3. Uitleg 1e en 2e leerdoel 3.1 - De Oude Grieken

4. Aan de slag in het online werkboek

De Grieken

H3 - De Grieken

De samenleving en cultuur van de Grieken in de oudheid.

H3 - Oude Grieken

3.1 De Griekse Wereld

3.2 Het bestuur van de stadstaat

3.3 Geloven en wetten

3.4 Strijden of sporten

3.5 Griekse kunst

3.1 De Griekse wereld

Leerdoelen

1. Je weet waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden

2. Je weet hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied

3. Je weet welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken

4. Je weet de kenmerken van de samenleving van Athene

5. Je weet de kenmerken van de samenleving van Sparta

1. Stadstaten

In het oude Griekenland ontstond een landbouwstedelijke samenleving, maar niet 1 staat

Door het landschap ontstaan er 150 kleine, zelfstandige staten: stadstaten (polis)

Eigen regering en eigen leger

Vaak gebouwd op een akropolis (rotsheuvel)

Aan de slag

Maak vragen 1 tot en met 3 van 3.1 in het werkboek

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk (1-3 van 3.1)

2. Herhaling vorige les

3. Uitleg 2e en 3e leerdoel van 3.1

4. Zelf aan de slag met het 4e en 5e leerdoel 

2. Kolonies

Oorzaak

Te weinig grond is geschikt voor akkerbouw

Gevolg

Het stichten van nieuwe nederzettingen

-> Griekse kolonies

Gevolg

Grieken komen in contact met andere volken, zoals de Romeinen.

Oudheid: Tijd van Grieken en Romeinen

3. Grieken en andere volken

Het middelpunt van de stad -> agora

Landbouw, nijverheid, handel en visserij zijn de belangrijkste bestaansmiddelen

Door kolonisatie groeit de economie

Gevolg -> door de handel beïnvloeden verschillende volken elkaar

Voorbeelden: het schrift en muntgeld

Gevolg -> ontstaan geldeconomie

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Aan de slag: uitleg korte zelfstandig werken opdracht

3. Uitleg 2e en 3e leerdoel van 3.2

4. Aan de slag in het werkboek

Athene en Sparta

1. Athene bestaat uit 4 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Athene' van 3.1.  (5 minuten)

2. Sparta bestaat uit 3 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Sparta' van 3.1.  (5 minuten)

3. Maak vragen 4 tot en met 6 van 3.1 in het werkboek.

Athene

1. Vrije, volwassen mannen die geboren zijn in de stadstaat. Wel onderling een verschil in aanzien.

2. Migranten. Hebben geen grond en werken vaak in de handel of nijverheid.

3. Vrouwen. Hebben weinig rechten en zorgen voor huishouding en kinderen.

4. Slaven. Een derde van de bevolking en hebben geen rechten.

Sparta

Hadden een sterk leger!

1. De Spartanen. Houden zich bezig met militaire zaken. Jongens worden militairen en meisjes worden geschoold in muziek en poëzie.

2. De 'overwonnenen'. Ze woonden in het komst voor de komst van de Spartanen.

3. 'Omwonenden'. Mensen van onderworpen stadstaten die verder van Sparta liggen.

-> betalen belasting en leveren soldaten.

3.2 Het bestuur van de stadstaat

Leerdoelen

Je weet hoe onderdanen werden bestuurd in een monarchie en een aristocratie.

Je kent de kenmerken van het bestuur van een tiran.

Je weet hoe Atheense burgers zichzelf bestuurden.

1. Bestuurders en onderdanen

Griekse stadstaten bestuurde zichzelf 

-> onafhankelijk

Tot de 8e eeuw v. C.: meeste stadstaten zijn een monarchie (een staat met een vorst).

Was erfelijk en alleenheerschappij

Na 8e eeuw v.C.: groot grondbezitters nemen de macht over en het wordt een aristocratie (regering van een groep aanzienlijke mensen)

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Uitleg 3.2

3. Aan de slag in het werkboek

2. Tirannen

Tiran: iemand die op een onwettige (niet volgens de regels) manier aan de macht komt

 

Je hebt goede en slechte tirannen:

- De rechtsspraak werd uitgevonden

- Bouwen van mooie gebouwen

- Misbruik maken van hun macht

Democratie

We kijken naar een filmpje over democratie.

1. Wat is democratie?

Bestuur waarbij het volk beslist

2. Hoe werd Athene bestuurd?

Democratie voor burgers in Athene

Aan de slag

Maak vragen 4 tot en met 7 van 3.2 in het werkboek

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Bespreken huiswerk

3. Starten met uitleg 3.3

4. Aan de slag in het werkboek

Ik heb het so ingepland!

3.3 Geloven en wetten

Leerdoelen

Je weet hoe belangrijk goden waren in het leven van de Grieken (polytheïstisch)

Je weet welke culturele eenheid er was onder de Grieken

Je weet hoe Griekse wetenschappers gingen denken en onderzoeken

Extra: Griekse zuilen

1. Goden en mensen

Grieken hadden een polytheïstische godsdienst -> geloof in meerdere goden.

 

Zeus is de oppergod en leeft met zijn familie op de berg Olympus.

Een god had speciale taken, goden lijken op mensen en zorgen voor onbegrijpelijke verschijnselen, zoals bliksem.

Offeren (altaar) en het vragen om advies bij een orakel

Griekse godsdienst

Godenverering

• Altaren
  = hoge tafel voor offers
• Tempels
  = mooi gebouw waar de beschermgod(in) werd vereerd
• Feesten/sportwedstrijden
  = denk aan Olympische Spelen in Olympia ter ere van Zeus

Tempels 

Wie heeft de mooiste tempel?

2. Culturele eenheid

 Grieken voelden zich een eenheid, andere mensen werden gezien als barbaren

Grieken spraken dezelfde taal en schrift, hadden dezelfde goden en dezelfde verhalen

Mythen, sagen en legenden

Epos, zoals Ilias en de Odyssee

Aan de slag

Maak vragen 6 en 7 van 3.2

Maak vragen 1 tot en met 3 van 3.3

3+ 4 Onderzoekers en denkers

Nauwkeurig onderzoek en logisch nadenken om verschijnselen te verklaren: filosofen

Herodotus is de 'vader van de geschiedschrijving'

Socrates: een zoektocht naar de waarheid

Ze gingen opzoek naar ware kennis over algemene ideeën

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Introductie 3.4

3. Aan de slag in het werkboek

3.4 Strijden en sporten

Leerdoelen

Je weet hoe de Grieken samen streden tegen de Perzen

Je weet welke oorlog de Grieken onderling voerden

Je weet welke invloed Grieken hadden in het Midden-Oosten.

Je kunt uitleggen hoe de Grieken samen sportten ter ere van de goden

1. De Grieken en oorlog

Grieken tegen de Perzen

1. Waar komt de Marathon vandaan?

2. Hoe kan het dat de Grieken winnen van zoveel soldaten?

3. Wie wint uiteindelijk de oorlogen?

Door Alexander de Grote verspreidt de Griekse cultuur zich!

2. De Grieken en oorlog

Athene wordt het politieke en culturele centrum van het Griekse rijk

Ze dwongen andere stadstaten de democratie op, militaire steun te bieden en geld te betalen

Peloponnesische oorlog: Athene vs. Korinthe en Sparta

Aanleiding: een handelsconflict

Sparta wint! Athene wordt nooit meer zo machtig

Het rijk van Alexander de Grote

Aan de slag!

1. Maak vragen 1-4

2. Maak vragen 5, 7, 8 en 11

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Bespreken huiswerk

3. Olympische Spelen

4. Beginnen met 4.1

5. Aan de slag

4. Sport en godsdienst

Sport en religie waren verbonden!

1. Lees 'sport en godsdienst' van 3.4 en vind het antwoord op het leerdoel, dus waarom waren sport en religie verbonden?

Leg het uit!

2. We kijken het filmpje en je beantwoordt de vraag: hoe zijn de Olympische spelen ontstaan?

Aan de slag!

1. Maak vragen 1-4

2. Maak vragen 5, 7, 8 en 11