Theorie jaar 1

• Muziek
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Notenschrift 1

Muziektheorie 

Les 1 Toonhoogte

Na deze les:

• Weet je wat toonhoogte is.
  
• Weet je wat melodie is.
  
• Kun je een stijgende of dalende melodielijn herkennen in muziek.
  
• Weet je wat een G-Sleutel is en waarom deze zo heet.
  
• Kun je de noten op en tussen de lijnen van een notenbalk benoemen via een ezelsbruggetje.

Hoog en laag

Geluiden om je heen klinken niet allemaal even hoog. De ronkende motor van een vrachtwagen klinkt bijvoorbeeld lager dan een fietsbel. Ook met je stem kun je hoge en lage geluiden maken. Wanneer je hoge en lage tonen zingt, speelt of hoort in de muziek, heb je het over toonhoogte.

Oefening

Luister naar de piano. 

Welke toon klinkt het hoogst?

1 - 2 - 3

blobopera.io

Wat is melodie?

1. Een vel papier met noten
2. Een gedeelte van een lied dat blijft hangen
3. Hoe snel een liedje gaat
4. Bestaat uit een aantal tonen die bij elkaar horen

Een melodie is een opeenvolging van hoge en lage tonen. Vaak kun je een song of compositie herkennen aan de melodie. Je kunt een melodie spelen op een instrument of zingen.

Wat kun je zeggen over de melodie van de zangeres?

1. Ze zingt voornamelijk hoog
2. Ze zingt voornamelijk laag
3. Ze zingt van hoog naar laag
4. Ze zingt van laag naar hoog

Luister naar wat ik speel. Welke grafische notatie geeft de melodie het beste weer?

1. 
2. 
3. 

Uit hoeveel lijnen bestond de notenbalk van Arezzo?

1. 1
2. 5
3. 3
4. 4

Hoeveel lijnen heeft een notenbalk tegenwoordig?

Deze letters gebruik je bij het leren van noten.

Dus een stukje alfabet....

Maar hoe weet je nu waar je dit stukje moet beginnen?

Notenbalk

• Noten noteer je in een notenbalk
• Een notenbalk bestaat uit vijf horizontale lijnen.
• Hoog en laag (toonhoogte) kun je zien aan de plek op de notenbalk
  
• De onderste is de eerste lijn, we tellen van onder naar boven

noten op de notenbalk

Noten kunnen op een lijn staan

noten kunnen tussen een lijn staan

Als een noot hoger in de notenbalk staat dan klinkt hij

1. hoger
2. lager

G-Sleutel (of Vioolsleutel)

Voor aan de balk staat de G-Sleutel. Dit figuur  geeft aan dat op de 2e lijn de noot G ligt.

De G-Sleutel is zo ontstaan:

  

• Je weet nu de notennamen (a b c d e f g).
• Je weet nu dat de G-sleutel de G noot aangeeft.
• Je weet wat een notenbalk is.

MAAR

Hoe weet je nu de juiste notennamen op de juiste plaats?

Zet de letters onder de juiste noten (in een rood vakje)

G

F

E

B

D

A B C D E F G

Sleep de begrippen naar de juiste plek.
(In een rood vakje)

G-sleutel

Notennamen

Notenbalk

Aan de slag

Notenschrift 1

Muziektheorie 

Klas 1

Les 2 

Kruizen en mollen

Na les 2:

• Kun je noten op de juiste plek benoemen in de notenbalk.
  
• Kun je de stokken van de noten de juiste kant op tekenen.
• Weet je wat kruizen, mollen en herstellingstekens zijn.
• Kun je de noten op de piano aanwijzen

Herhalen - noten lezen

• Hoeveel lijnen heeft de notenbalk?
• Welke letters gebruiken we?

Herhalen - noten lezen

Welke noten zijn dit? Ezelsbruggetje?

a

c

b

f

g

b

e

d

De stok van de noot staat zoveel mogelijk in de notenbalk. Daarom staan sommige stokken omhoog, en andere omlaag.

Stok van de noot

Bij welke noot klopt de stokrichting niet?

1      2      3      4      5

1. 1
2. 3
3. 4
4. 5

Voortekens

Mollen en kruizen

Mollen en kruizen zijn voortekens en staan vóór de noot. Een mol verlaagt de noot met een halve toon. Een kruis verhoogt de noot met een halve toon. 

 

Van links naar rechts staan hier de voortekens...?

1. kruis-mol-herstellingsteken
2. mol-kruis-herstellingsteken
3. herstellingsteken-kruis-mol
4. mol-herstellingsteken-kruis

Voortekens

Voortekens

Een kruis (#) voor een noot betekent:

1. dat je het een halve toon hoger moet spelen
2. dat je een zwarte toets moet gebruiken
3. dat je het twee tonen lager moet spelen

Als je voor de noot b een mol zet dan heet deze noot...

1. b
2. bis
3. bes
4. b mol

Hoe heet deze noot?

1. Cis
2. Dis
3. Gis
4. Fis

Twee manieren:

1. Vaste voortekens: mol en kruizen staan helemaal vooraan de notenbalk en gelden voor het hele lied. 

2. Toevallige voortekens: mol en kruis staat in de maat voor een noot. De mol en kruis geldt dan voor alle noten op die toonhoogte tot aan de maatstreep. 

Vaste voortekens

Voorteken geldt voor het hele stuk en voor alle octaven van de betreffende noot.

Vaste voortekens

Toevallige voortekens

Voorteken geldt slechts voor één maat. 

Zijn de voortkeen

Zijn de voortekens toevallig of vast?

1. Toevallig
2. Vast

Herstellingsteken:

Maakt de mol of kruis ongedaan.

Waarvoor heb je de voortekens nodig?

1. Om een pauze in te lassen
2. Om de noot langer te laten duren
3. De noot wordt halve toon hoger of lager
4. De noot is niet te spelen

mol

kruis

herstellingsteken

G- sleutel

= Mol: verlaagt de noot met een halve toon.

   Er komt -es- achter de naam(bij A en E alleen een s)

= Kruis: verhoogt de noot met een halve toon.      

   Er komt -is- achter de naam.

= Herstellingsteken: Dit herstelt de noot.         Het krijgt zijn naam weer terug.

Voortekens

Aan de slag

Ga nu zelf de oefeningen van de box Kruizen en mollen maken in Musicbox en doe daarna de trainer.

Na les 3:

• Kun je noten op de juiste plek benoemen in de notenbalk.
  
• Kun je de stokken van de noten de juiste kant op tekenen.
• Kun je de noten op een piano aanwijzen