MTH Periode 2 DA2 Les 1 week 3

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Welkom 

DA2 Periode 2 les 1

Arterieel vaatlijden

Ulcus Cruris

Zwachtelen

Wat weet je van vaatlijden?

Perifeer arterieel vaatlijden 

Perifeer Arterieel Vaatlijden is een vernauwing of afsluiting in de slagader naar het been veroorzaakt door slagaderverkalking. Hierdoor stroomt minder of zelfs geen bloed naar de benen en ontstaat een gebrek aan zuurstof in de benen of voeten. Het hangt van de ernst van het zuurstoftekort af welke klachten dit geeft. Aanvankelijk kunnen er problemen ontstaat bij het lopen door verzuring van de spieren. In een later stadium kan er rust- of nachtpijn ontstaan, uiteindelijk zelfs wonden.

Bij Perifeer Arterieel Vaatlijden maken we onderscheid in:

chronisch arterieel vaatlijden:

claudicatio intermittens (etalagebenen)

kritieke ischemie (nachtpijn, rustpijn, wonden)

acute ischemie (zuurstoftekort) van het (onder)been met bedreiging van de levensvatbaarheid van het been binnen enkele uren tot dagen

Ulcus cruris

Wat is een ulcus cruris?

Ulcus cruris

*Ulcus betekent wond en cruris betekent scheenbeen. 

*Een ulcus cruris is een wond aan het (onder-)been die zonder behandeling slecht geneest. 

*De wond kan open, vochtig of juist korstig zijn. 

*Ook de kleur en grootte van de wond kunnen verschillen.

Hoe ontstaat een open been?

*Een open been ontstaat meestal door een stoornis in de bloedsomloop. 

*De oorzaak ligt veelal in een probleem met de bloedafvoer, soms heeft het te maken met de bloedtoevoer. 

*De stoornis is vaak al langere tijd in het lichaam aanwezig voordat een wond ontstaat.

Normale bloedsomloop

*Bij een normale bloedsomloop wordt het zuurstofrijke bloed door de slagaders aangevoerd. 

*Via steeds kleiner wordende bloedvaten komt het aan bij de spieren, de huid en andere weefsels die bloed nodig hebben. 

*Daar geeft het bloed zuurstof en voedingsstoffen af. 

*Vervolgens neemt het afvalstoffen op en stroomt het terug naar het hart en de longen.

Vervolg

*Vanuit de benen moet het bloed, tegen de zwaartekracht in, omhoog richting het hart. 

*Bij een gezonde bloedsomloop werkt dat automatisch door de ‘kuitspierpomp’. Bij het lopen knijpen de kuitspieren het bloed omhoog door de aders; in de aders zitten klepjes waardoor het bloed niet kan terugstromen. Bij veel open been patiënten functioneert dit mechanisme niet goed waardoor vochtophoping(-en) (oedeem) ontstaat. Als gevolg daarvan voelt het been zwaar aan. De huid kan gaan verkleuren en uiteindelijk opengaan.

corona = bestaat uit uitgezette kleinere venen gelegen aan de mediale of laterale enkel en de voetrand.

Atrophie blanche (atrofie blanche) is een witte verkleuring met rode macula ( huidafwijkingen met glad oppervlak)nabij een ulcus, kenmerkend voor veneuze insufficientie.

Oorzaak aderproblemen (veneuze insufficiëntie)

Bij aderproblemen wordt het bloed niet goed door de aders gestuurd. Hierdoor hoopt vocht zich op in de weefsels in de voet en het onderbeen. De huid gaat strak staan en wordt kwetsbaar door slechte doorbloeding.

-> uitgezette adertjes en spataderen zichtbaar

-> ook verkleuringen bruin/ wit mogelijk

-> uiteindelijk beschadiging vd huid: wond -> open been

Oorzaak slagaderproblemen (arteriële insufficiëntie)

Een bloedvat van het hart naar het been (slagader) is verstopt .Meestal op de tenen/ voeten/ buitenzijde vh been.

Bv: 'etalagebenen': na een moment van rust verdwijnen deze ‘etalagebenen’ meestal weer.

Behandeling: bypass-operatie of dotteren

Oorzaak problemen in de haarvaatjes van de huid

*Haarvaatjes worden onder andere aangetast door roken, suikerziekte en een langdurig hoge bloeddruk.

*De doorbloeding van de huid is minder goed als de haarvaatjes (de kleinste bloedvaten) beschadigd zijn.

Dit hoort bij oorzaken voor van een open been kunnen microcirculateistroonissen zijn, zoals ;

DIABETES MELLITUS

HOGE BLOEDDRUK

LUMFECIRCULATIESTOORNISSEN

Gecombineerde oorzaken

Sommige mensen hebben meerdere oorzaken voor een open been (zoals suikerziekte en langdurig bestaande hoge bloeddruk) en kunnen dan ook een combinatie van klachten hebben. Deze wonden zijn over het algemeen lastiger te genezen dan wonden met een enkele oorzaak.

Behandeling ulcus cruris

 * LICHAMELIJK ONDERZOEK

ANAMNESE

ENKEL ARM INDEX

Als een open been wordt veroorzaakt door een aderprobleem, bestaat de behandeling uit specifieke wondverzorging en zwachtelen (ambulante compressie therapie). Als een open been wordt veroorzaakt door een slagaderprobleem of een probleem van de haarvaatjes, bestaat de behandeling uit wondverzorging. Er wordt dan niet of zeer mild gezwachteld om te voorkomen dat de bloedaanvoer nog verder verminderd.

ACT zwachtelen / compressietherapie

Compressie

• Uitoefenen van druk
• Hoogste druk rond de enkels
• Druk neemt af richting het hart
• Druk rond de benen is gelijkmatig
• Bij twee zwachtels; andere richting

ACT zwachtelen

A = ambulante

C = compressie

T = therapie

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Noem minimaal één reden om een zwachtelverband aan te leggen

Indicaties

• Voorkomen oedeem (door bijv. veneuze insufficiëntie)

   

• Voorkomen lymfe-oedeem (door bijv. onvoldoende werking lymfesysteem)
  
  
• (voorkomen van) trombose
  
  
• Behandeling van ulcus cruris
  
  
• Spataderen

Korte rek zwachtels

Niet/weinig rekbaar

Werkdruk

Bij mobiele zorgvragers

Dag en nacht te dragen

Twee zwachtels per been

Lange rek zwachtels

Rekbaar

Rustdruk

Bij minder mobiele zorgvragers

Alléén overdag!

Alle zwachtels zijn wasbaar op 30 graden

Polsteren

• Been rond en conisch maken
• Holten opvullen met polstermateriaal en scherpe randen (scheenbeen) afvlakken
• Doel: gelijkmatige drukverdeling
• Synthetische watten en tubifast buisverband

Einde les

Tot volgende week.

Leren alle theorie tot nu toe.
Toets in de BZL.