les 3

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Pie

Stroomkring

R. Verhoeve

Fijn dat je er bent!

Check:

• Geen  telefoon/ Laptop open.
• Aanmelden in LessonUp met je schoolmail.
• De klascode invoeren voor 2T-Techniek: wsgxo.

ls de timer afgelopen dan begint de les

Spanningsmeter

Stroommeter

Volt

Ampere

V

A

Rondstromen

Een lampje is verbonden met een batterij. 

Eén draad gaat van de plus van de batterij (+) naar het lampje. 

Een andere draad gaat van het lampje terug naar de min van de batterij (−). 

Nu gaat er elektrische stroom door het lampje, waardoor het lampje brandt.

gesloten stroomkring.

gesloten stroomkring.

Rondstromen

Elektrische stroom gaat lopen als je de plus (+) en de min (−) van een spanningsbron verbindt.

 De stroom gaat dan in een kringetje rond.

Een stroomkring is de verbinding van de plus (+) naar de min (−) van een spanningsbron. 

 De stroom gaat van de plus (+) door het lampje naar de min (−).

gesloten stroomkring.

gesloten en onderbroken

Het lampje brandt, omdat er stroom doorheen gaat. 

Dat komt doordat de stroomkring gesloten is. Je zegt: er is een gesloten stroomkring. 

Maak je nu één draad los, dan kan de stroom niet meer rond. 

Je zegt: er is een onderbroken stroomkring.

onderbroken stroomkring.

gesloten stroomkring.

Geleiders en isolatoren

Een stroomdraad is van koper. 

Koper is een metaal. 

Alle metalen zijn goede geleiders voor elektrische stroom. Dat betekent dat elektrische stroom gemakkelijk door koper heen kan gaan. 

Rond de koperdraad zit een laagje kunststof.

 De stroom kan niet door kunststof heen.

 Kunststof is een isolator.

 Een isolator laat geen stroom door. 

Daardoor kan de stroom alleen de weg van de koperdraad volgen. 

De stroom kan nergens anders naartoe.

De schakelaar

 Je gebruikt een schakelaar om het licht aan en uit te doen.

 Met een schakelaar kun je de stroomkring onderbreken of sluiten.

In een schakelaar zitten twee metalen plaatjes. In de  afbeelding raken die plaatjes elkaar. De stroom kan door de schakelaar lopen. De schakelaar is dicht (gesloten). De stroomkring is gesloten.

gesloten stroomkring.

De schakelaar

Als je de schakelaar omzet, gaan de metalen plaatjes van elkaar . Daardoor kan er geen stroom meer door de schakelaar lopen. De schakelaar is open en de stroomkring is onderbroken.

onderbroken stroomkring.

een schakelschema

Van een stroomkring kun je een tekening maken.

 Het kost veel tijd om deze tekening te maken. 

Daarom teken je een stroomkring eenvoudiger. De eenvoudige tekening van een stroomkring noem je een schakelschema. 

 In een schakelschema teken je alle onderdelen van de stroomkring. Je tekent ook de draden tussen de onderdelen.

schakeling

schakelschema

Schakelingen tekenen

Een schakeling bestaat uit verschillende elektrische onderdelen.

 Als je wilt uitleggen hoe een schakeling in elkaar zit, kun je het best een tekening gebruiken. 

Er zijn speciale symbolen bedacht om overzichtelijke tekeningen van schakelingen te kunnen maken. Zulke tekeningen noem je schakelschema’s.

Schakelschema's

Schakelschema’s zijn onmisbaar bij proeven met elektriciteit. Het schema vertelt je welke onderdelen je nodig hebt en hoe je die met elkaar verbindt. 

Bij veel proeven is een schakelschema gegeven. 

Soms moet je zelf een schakelschema tekenen.

 Nadat je alle onderdelen hebt verzameld, bouw je de schakeling aan de hand van het schema.

Serieschakelingen

 Een serieschakeling heeft geen vertakkingen. 

Er is dus maar één stroomkring. 

De stroom gaat door alle onderdelen van de schakeling. 

Als één lampje in een serieschakeling doorbrandt, is de stroomkring verbroken. 

Dan gaan alle lampjes uit. 

Het is daarom niet handig om lampen in serie te schakelen.

Stroomsterkte in een serieschakeling

De stroomsterkte in een serieschakeling is overal even groot. 

Het maakt niet uit waar je de stroomsterkte meet. 

Bijvoorbeeld tussen de batterij en het eerste lampje, tussen het eerste en het tweede lampje, tussen het tweede en het derde lampje of tussen het derde lampje en de batterij. 

Je krijgt steeds dezelfde meetwaarde.

Wat als alles in je huis in serie geschakeld is?

Gaat alles uit als er een uit staat!

Parallelschakelingen

Je ziet hier een parallelschakeling. 

De schakeling vertakt zich zodat elk lampje op de spanningsbron is aangesloten.

 Elke vertakking is, samen met de batterij, een aparte stroomkring.

Stroomsterkte in een parallelschakeling

In een parallelschakeling kun je elk lampje apart aan en uit doen. 

 Als een lamp doorbrandt, blijven de andere gewoon branden.

 In een serieschakeling is dat onmogelijk. 

Daarin branden ofwel alle lampen of ze zijn allemaal uit.

Stroomsterkte in een parallelschakeling

Op de plaats waar een parallelschakeling zich vertakt, splitst de stroom zich. 

De stroomsterkte in de onvertakte gedeelten (bij 1 en 5) wordt de totale stroomsterkte genoemd. 

De stroomsterkte in de takken (bij 2, 3 en 4) is steeds een derde van de totale stroomsterkte.

 De stroomsterkte is dus niet overal even groot, zoals in een serieschakeling.

huiswerk basis

Paragraaf 3.

opdracht 4 BLZ 220, opdracht 5 BLZ 220, opdracht 10-11-12 BLZ 227

Paragraaf 4

opdracht 4 t/m 9 BLZ 236-237

huiswerk kader

opdracht 1 t/m 11

BLZ 160 t/m 163

TIP! blader terug naar hoofdstuk 4 paragraaf 1