Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Planning:

- Lesdoelen - Lezen

- 3 nieuwe tekstverbanden

- Oefenen (voor toets di 17/12): tekst over jongeren en nieuwe mediataal

- Huiswerk opgeven

Lesdoelen:

- Ik ken de volgende tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden:  chronologisch, oorzakelijk en voorwaardelijk

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden. 

De hoofdgedachte vind je:

1. In de inleiding of de kern
2. In de inleiding of het slot
3. In de kern of het slot
4. In de laatste zin

De hoofdgedachte geeft antwoord op de volgende vraag:

1. Wat is het belangrijkste dat over het onderwerp wordt gezegd?
2. Wat is de mening van de schrijver?
3. Wat is de kernzin?
4. Wat is het onderwerp van de tekst?

Tekstverbanden

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

- opsommend verband 

- tegenstellend verband 

- toelichtend verband

- chronologisch verband

- voorwaardelijk verband

- oorzakelijk verband

- redengevend verband

- concluderend verband

(en meer)

Zij moet eerst haar zere oor aan de dokter laten zien, daarna mag ze een pijnstiller innemen.

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Tegenstellend

Chronologisch VERBAND

Herken je aan signaalwoorden zoals: vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen

Voorbeeld: 

Eerst wist ik niet wat ik wilde worden later. Inmiddels weet ik dat ik een eigen bedrijf wil beginnen.

SIGNAALWOORDEN

bij voorwaardelijk verband

- als (dan) - indien - tenzij - mits - wanneer -

onder de volgende voorwaarden

- in het geval dat - mocht ... dan -

op voorwaarde dat

VOORBEELD

Opsommend verband

Voor oma's appeltaart heb je ten eerste Goudreinettes nodig. Daarnaast heb je natuurlijk ingrediënten voor het deeg nodig:

- bloem

- boter

- eieren

Oorzakelijk VERBAND

Herken je aan signaalwoorden zoals: daardoor, doordat, zodat, de oorzaak hiervan is, waardoor, ten gevolge van.

Voorbeeld: Er zit teveel stikstof in de lucht, waardoor boeren zich nu aan allemaal regels moeten houden.

SIGNAALWOORDEN

bij redengevend verband

- want - omdat - daarom - dus -

de reden hiervoor is - het argument is

VOORBEELD

tegenstellend verband

Voor het proefwerk van biologie had ik een slecht cijfer,

hoewel ik er goed voor had geleerd.

Veel jongeren willen graag wat bijverdienen in de vakantie. Er is echter weinig werkt te vinden momenteel.

Voorwaardelijk VERBAND

Herken je aan signaalwoorden zoals: 

Als...(dan), indien, tenzij, mits, op voorwaarde dat...

Voorbeeld:

Hij mag naar het schoolgala komen, mits hij zich netjes gedraagt.

VOORBEELD

toelichtend verband

Je kunt veel verschillende soorten bijbanen zoeken. Denk aan vakkenvullen bij een supermarkt of als koerier werken voor een restaurant

Er zijn veel verschillende soorten films te zien in de bioscoop, Zo draaien er actiefilms, romantische komedies en horrorfilms.

Het concluderend verband 

Hierbij wordt een conclusie getrokken. 

Signaalwoorden: dus, kortom, dat houdt in 

Voorbeeld: 

Kortom, het is belangrijk om je huiswerk te maken.  

Tekstverbanden

(oefenen)

Vroeger haalde zij vaak een onvoldoende. Sinds dit jaar staat zij voor alle vakken minstens een 6,5.

1. toelichtend verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband
4. chronologisch verband

Doordat het klimaat snel verandert, kan een deel van Nederland binnenkort onder water staan.

1. toelichtend verband
2. oorzakelijk verband
3. voorwaardelijk verband

Mevrouw Verschoor geniet van goede muziek, verder is zij een filmliefhebber.

1. Tegenstellend
2. Opsomming
3. Toelichtend

Wat is het verschil tussen een redengevend en een oorzakelijk verband?

Mijn etui zit bomvol met schoolspullen: pennen, potloden, stiften, een geo-driehoek, gummen en een passer.

1. Opsomming
2. Tegenstellend
3. Chronologisch

Als jij deze pauze iets te snacken voor mij meeneemt,
neem ik volgende keer zelfgemaakte dadeltaart voor je mee.

1. voorwaardelijk verband
2. tegenstellend verband
3. opsommend verband

Lees het artikel

'Pubers weten wat ze doen:

Nieuwe mediataal vereist taalvaardigheid'

Lees in tweetallen: 

lees om de beurt een alinea

Wat is het onderwerp van deze tekst?

1. Social mediagebruik van jongeren
2. Jongerentaal
3. Nieuwemediataal en taalvaardigheid
4. Taalverloedering onder jongeren

Uit welke alinea('s) bestaat de inleiding?

1. alinea 1
2. alinea 1 en 2
3. alinea 1,2 en 3
4. alinea 1 t/m 4

De lezer wordt in deze tekst nieuwsgierig gemaakt naar het onderwerp door ...

1. een anekdote
2. een bijzondere situatie
3. een voorbeeld
4. een grapje

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Het gebruik van nieuwe vormen van schrijftaal door jongeren vereist een goede taalvaardigheid.
2. Uit het gebruik van informele taal door jongeren blijkt dat de taal verloedert.
3. Jongeren die veel gebruik maken van nieuwe media hebben een betere taalvaardigheid.
4. Door het gebruik van nieuwe vormen van schrijftaal verbetert de taalvaardigheid van jongeren.

Welke woordraadstrategie kun je gebruiken om de betekenis van de term 'informele schrijfstijl' (alinea 3) te vinden?

1. Zoek een synoniem
2. Zoek een omschrijving
3. Zoek een voorbeeld
4. Zoek een bekend woorddeel

Welke tekenen van taalvaardigheid onder jongeren worden in de tekst benoemd?

1. Het slim afkorten van woorden en het aanpassen van taalgebruik op de situatie.
2. Het goed vertalen van sms-taal naar gewone taal en en het aanpassen van taalgebruik op de situatie.
3. Het slim afkorten van woorden en het gebruik van jongerentaal.
4. Het goed vertalen van sms-taal naar gewone taal en het gebruik van jongerentaal.

DE tekst wordt afgesloten door...

1. een blik op de toekomst te geven
2. een korte samenvatting te geven
3. een conclusie te trekken
4. aan te haken op de inleiding

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook

Wedstrijd 

Elke rij met leerlingen is een team (5 personen)

Iedere speler/teamlid krijgt twee zinnen.

We beginnen achterin.

Je onderstreept het signaalwoord in de zin.

Dan geef je de zin en het bijbehorende verband door naar het teamlid dat voorin zit en leg je de zin bij het juiste verband op het A3-papier.

Daarna is het teamlid dat voor je zit.

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik ken de volgende tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, voorwaardelijk, redengevend en oorzakelijk.

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden.

Wat snap je nog niet zo goed?