H3.2 Het periodiek systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H3.2 Periodiek systeem

Leerdoelen

Je kunt nu:

•  De symbolen van een aantal atoomsoorten geven als de naam is gegeven (en andersom). 
• Enkele groepen in het P.S. benoemen
• Het verschil uitleggen tussen metalen en niet-metalen en hun plaats aangeven in het P.S.
• Het verschil tussen elementen en verbindingen aangeven m.v.b. het begrip atoomsoort.
• Uitleggen en herkennen wat een legering is.

Stil lezen

10 Min Stil lezen H3.2 en/of opdrachten maken

Maken opdracht:

HAVO: 12 + 14 + 15 +19(N) of 22(M) + 

21 + 25 + 26(N) of 27(M) 

VWO:  11 + 15 + 16 of 17(M) + 20 of 21(N) + 22(M) of 25

Instructie

We gaan samen kijken naar:

• Moleculen - atomen
  
• Verbinding - Element
  
• Tabel 3.8 (HAVO) / 3.9 (VWO)
• Periodiek Systeem

Zelf doen:

Zelf leren:

• Metalen + kenmerken
• Edelheid metalen
• Legeringen

Elementen:

Alle atomen in het Periodiek Systeem 

En rijtje twee-atomige elementen

Claudia Fietst In Haar Ondergoed Naar Breda

Cl2 F2 I2 H2 O2 N2 Br2

Atoom → zijn de bouwstenen van een molecuul (zie P.S.)

Molecuul → Bestaat uit 2 of meerdere atomen 

Element → Atoom/molecuul wat bestaat uit 1 soort atomen

Verbinding → bestaan uit 2 of meerdere atoomsoorten 

Moleculen

• Moleculen zijn opgebouwd uit atomen 
  
• Moleculen kun je ook weergeven met een molecuulformule
• In een molecuulformule staat hoeveel atomen er per soort in zitten

water, H₂O

ammoniak, NH₃

Welke van onderstaande plaatjes zijn een verbinding en welke zijn een element?

Plaatjes 1, 3 en 6 zijn verbindingen, ze bestaat uit meer dan één atoomsoort.

Plaatjes 2, 4 en 5 zijn elementen, ze bestaan uit maar één atoomsoort.

Wat moet je leren:

N.B. Wanneer het symbool van een element/atoom bestaat uit twee letters is de eerste letter altijd een Hoofdletter, de tweede letter altijd een kleine letter.

Pt, Ar, Br, Ne etc...

Wat moet je leren:

Groepen

Groep 1:     Alkalimetalen (N.B. H is géén Alkalimetaal!!!)

Groep 2:    Aardalkalimetalen

Groep 17:  Halogenen

Groep 18:  Edelgassen

Wat moet je leren:

Verbinding - Element

Symbolen van atoomsoorten (zie Tabel 3.8 (h) of 3.9 (v))

P.S. 4 groepen met naam (1, 2, 17 en 18)

P.S. Perioden (7) en Groepen (18)

Metalen - Niet-metalen

Gemeenschappelijke stofeigenschappen metalen

Edelheid van metalen 

Legeringen

leren voor de elementen

Chemische elementen Namen Quiz

Werken:

Maken:  

HAVO: 12 + 14 + 15 +19(N) of 22(M) + 21 + 25 + 26(N) of 27(M) 

VWO: 11 + 15 + 16 of 17(M) + 20 of 21(N) + 22(M) of 25

Leerdoelen - Je kunt nu:

•  De symbolen van een aantal atoomsoorten geven als de naam is gegeven (en andersom). 
• Enkele groepen in het P.S. benoemen
• Het verschil uitleggen tussen metalen en niet-metalen en hun plaats aangeven in het P.S.
• Het verschil tussen elementen en verbindingen aangeven m.v.b. het begrip atoomsoort.
• Uitleggen en herkennen wat een legering is.

Hoe heet de tabel waar alle elementen in staan

1. elementen tabel
2. atoomsysteem
3. periodieksysteem
4. elementensysteem

wat wordt er met de volgende definitie bedoeld?
Het kleinste deeltje van een stof die nog alle eigenschappen van die stof bevat.

1. molecuul
2. atoom
3. element
4. ion

Waar staan de metalen in het periodiek systeem

1. links
2. rechts

Waar staan de edelgassen in het periodieksysteem

1. groep 1
2. groep 2
3. groep 17
4. groep 18

Hoe heten de stoffen in groep 17 van het periodieksysteem

1. edelgassen
2. metalen
3. halogenen
4. nietmetalen

Waarvoor staat het symbool C

1. Koper
2. Koolstof
3. Chroom
4. Calcium

Waarvoor staat het symbool K?

1. Kalium
2. Kwik
3. Koper
4. Koolstof

Welk symbool staat gelijk aan Zilver

1. Zi
2. Zr
3. Ag
4. Au

Welk symbool staat gelijk aan Natrium?

1. N
2. Nt
3. Ni
4. Na

Waardoor is het periodieksysteem ontstaan?

Op microniveau kijken we naar de deeltjes waar stoffen van gemaakt zijn.

De kleinste deeltjes van een stof noemen we moleculen, dus alle materie (alle stoffen) zijn gemaakt van moleculen.

Definitie:

Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof die nog alle eigenschappen van de stof heeft.

Het periodiek systeem

Elementen op volgorde van atoomnummer.

In verticale groepen elementen met vergelijkbare eigenschappen.

Horizontaal: perioden

Mendelejev

1869: eerste versie periodiek systeem der elementen 

Wat is het periodieksysteem?

Maar moleculen zijn ook weer opgebouwd uit bouwstenen.

Bij de scheikunde noemen we deze bouwstenen de atomen.

Er bestaan nu ongeveer 120 atoomsoorten (118) waarvan er meer dan 30 kunstmatig zijn gemaakt en alleen in een laboratorium heel kort kunnen bestaan.

Definitie:

Atomen zijn de bouwstenen van moleculen.

Wat is het periodieksysteem?

Deze verschillende atoomsoorten zijn gerangschikt in een tabel.

Eerst zijn de atomen op volgorde van klein naar groot gezet.

Het kleinste atoom heeft 1 proton in de kern (= waterstof) en de grootste is Oganesson (Og) en deze heeft 118 protonen in de kern.

Wat is het periodieksysteem?

Daarna zijn de atomen op chemische eigenschappen (hoe reageren ze met een zuur en hoe reageren ze met zuurstof) gegroepeerd. De stoffen die op dezelfde wijze reageren zijn onder elkaar gezet => Groepen.

Deze kolom noemen we een groep. Zo is de tabel in 18 groepen gezet.

Wat zijn de metaal-atomen en de 

niet-metaal-atomen?

Als we alle elementen met elkaar vergelijken is er meteen één ding dat opvalt.

Bij het reageren zijn er atoomsoorten die elektronen weg doen.

En er zijn atoomsoorten die elektronen opnemen of niet reageren.

Wat zijn de metaal-atomen en de 

nietmetaal-atomen?

De atoomsoorten die elektronen weg doen staan aan de linkerkant van het periodieksysteem, dit noemen we de metalen.

De atoomsoorten die elektronen opnemen, of niet reageren, staan aan de rechterkant van het periodieksysteem, dit noemen we de nietmetalen.

https:

Wat zijn de edelgassen en de halogenen?

Er zijn twee groepen van de nietmetalen die je bij naam moet kennen.

De edelgassen zijn de atoomsoorten die juist niet (of zeer moeilijk) kunnen reageren. Die staan helemaal rechts in het periodieksysteem. Dit is groep 18

Wat zijn de edelgassen en de halogenen?

De groep die er naast staat (groep 17) zijn de halogenen.

De halogenen zijn niet-metalen die heel erg heftig met metalen reageren.

Bij deze reactie ontstaat altijd een zout

Halogeen betekent "Zoutvormer"

Kenmerken metalen

• Glimmend oppervlak
• Geleiden warmte en elektrische stroom
• Kunnen vervormd worden als ze heet zijn.
• Kunnen in gesmolten toestand worden gemengd met andere metalen.

Lichte en zware metalen

lichte metaal: kleine dichtheid

zwaar metaal: hoge dichtheid

Legeringen

Een legering is een afgekoeld mengsel van samengesmolten metalen

Evaluatie Leerdoelen

Je kunt nu:

•  De symbolen van een aantal atoomsoorten geven als de naam is gegeven (en andersom). 
• Enkele groepen in het P.S. benoemen
• Het verschil uitleggen tussen metalen en niet-metalen en hun plaats aangeven in het P.S.
• Het verschil tussen elementen en verbindingen aangeven m.v.b. het begrip atoomsoort.
• Uitleggen en herkennen wat een legering is.

Bedankt voor jullie aandacht.

Fijne dag vandaag 

Wat is het verschil tussen een verbinding en een element?

• Een element bestaat uit één soort atomen en een verbinding uit 2 of meerdere verschillende atomen.