WK 49 - Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

VH3 - Nederlands

Week 49 - les 1

Lezen

Mevrouw Giesen

Agenda vandaag

• Leerdoelen
• Inleiding
• Slot
• Zelfstandig aan de slag
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik weet welke soorten aandachtstrekkers de schrijver kan gebruiken in de inleiding.
• Ik weet op welke manieren de schrijver het onderwerp kan introduceren.
• Ik weet welke informatie vaak in het slot te vinden is.

Functies inleiding

De inleiding van een tekst heeft twee functies: de lezer nieuwsgierig maken en het onderwerp introduceren. De inleiding kan uit één of twee alinea’s bestaan, soms zelfs meer.

Aandachtstrekkers

• Iets uit de actualiteit – Op nieuwjaarsdag raakte een 28-jarige vrouw ernstig gewond bij een skiongeluk in Oostenrijk. Ze raakte van de piste af en botste tegen een boom, nadat ze was uitgegleden op een stuk ijs.
• Iets uit de geschiedenis – In de tijd van de schilder Pieter Bruegel, de zestiende eeuw, waren winters nog echte winters. De huizen en de straten waren bedekt met dikke lagen sneeuw, al het water was bevroren en op de stevige ijslagen werd geschaatst, gesleed, gespeeld en gedanst, precies als op zijn schilderij ‘Jagers in de sneeuw’.

Aandachtstrekkers

• Een voorbeeld, zoals een anekdote, een (meestal grappig) waargebeurd verhaaltje of een eigen ervaring – Twee eersteklassers vermaken zich in de pauze op school met een potje tafelvoetbal. Iets verderop zijn er twee aan het tafeltennissen. Andere leerlingen zitten in groepjes bij elkaar in de aula. Er is opvallend veel herrie.
• Iets wat voor de lezer van persoonlijk belang is– Een mooi vormgegeven, draagbare, draadloze speaker die zelfstandig muziek kan streamen van internet. En die ook nog eens zo’n hoge kwaliteit heeft dat hij bij normaal gebruik minstens tien jaar mee kan. Wie wil zo’n box nou niet?

Aandachtstrekkers

• De aanleiding voor het schrijven van de tekst – In het dagblad Trouw betoogde Jos van der Schot onlangs dat kernenergie ons niet helpt om de klimaatdoelen te halen. Hij is niet de enige die weerstand tegen deze vorm van energie heeft.
• Tot de verbeelding sprekende cijfers rondom een probleem – Uit een recent onderzoek onder scholieren naar de waardering van de democratie in Nederland blijkt dat vmbo- en havoleerlingen het minst overtuigd zijn van het nut en de noodzaak van een democratie. Dit geldt voor maar liefst 63 procent van de vmbo’ers en 40 procent van de havisten. 

Onderwerp introduceren

• een hoofdvraag en eventueel deelvragen over een verschijnsel te stellen:
  
• [1] [iets uit de geschiedenis, zie hierboven]
  
• [2] Vanaf het midden van de vijftiende eeuw tot het midden van de negentiende eeuw werd het steeds kouder. Dat was een gevolg van klimaatverandering. De klimaatschommelingen in die periode noemen we de Kleine IJstijd. Welke invloed hadden die schommelingen op het dagelijkse leven? Zijn de oorzaken en de gevolgen van klimaatverandering te vergelijken met die van onze tijd?

Onderwerp introduceren

• zijn standpunt te geven:
  
• [1] [aanleiding, zie hierboven]
  
• [2] Helaas worden maar al te vaak de voordelen van kernenergie over het hoofd gezien. Die wegen ruimschoots op tegen de nadelen. Naar mijn mening is kernenergie dan ook essentieel om klimaatverandering tegen te gaan.

Onderwerp introduceren

• een probleem te formuleren door middel van een probleemstelling:
  
• [1] [cijfers rondom een probleem, zie hierboven]
  
• [2] Dat scholieren weinig waarde hechten aan democratie is volgens de onderzoekers een groot probleem. Het brengt mogelijk de democratie in Nederland in gevaar. Wie de democratie niet waardeert, gaat namelijk op latere leeftijd ook niet stemmen en voelt zich dus ook steeds minder vertegenwoordigd door de verkozen politici. Daardoor daalt het vertrouwen in het democratisch stelsel alleen maar verder.

Het slot

Ook het slot van een tekst kan uit een of meer alinea’s bestaan. Daarin formuleert de schrijver vaak de hoofdgedachte van de tekst: het antwoord op de hoofdvraag, een herhaling van het standpunt of de oplossing voor het probleem.

Het slot

Vaak is de hoofdgedachte een conclusie of een samenvatting. Die kan de schrijver aanvullen met een aanbeveling (advies) of een toekomstverwachting. Hij gebruikt daarbij signaalwoorden die wijzen op die functies, zoals daarom, kortom, al met al en dus. Soms sluit de schrijver in het slot aan bij de inleiding, zodat de tekst mooi ‘rond’ is.

Leerdoelen

• Ik weet welke soorten aandachtstrekkers de schrijver kan gebruiken in de inleiding.
  
• Ik weet op welke manieren de schrijver het onderwerp kan introduceren.
  
• Ik weet welke informatie vaak in het slot te vinden is.

Aan de slag

• Ga via Magister leermiddelen naar Nieuw Nederlands
• Begin aan de weektaak - meer dan lezen

De laatste vragen

Afsluiting

Bedankt voor jullie aandacht vandaag