PIETER GROEN HAVO4

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ethiek

Ethiek?

Waarden zijn:

1. Dingen die je nastreeft
2. Dingen die we belangrijk vinden
3. Regels en afspraken
4. Verschillen tussen mensen

Normen zijn:

1. Dingen die je nastreeft
2. Dingen die we belangrijk vinden
3. Regels en afspraken
4. Verschillen tussen mensen

Vragen bij video:

- Wat gebeurt er?

- Wat zou jij doen?

- Nabespreken

Levensbeschouwingen hebben ook waarden en normen

1. Goed
2. Fout

Paragraaf 1: definities ethiek

Ethiek heeft te maken met keuzes die je maakt. Hoe je handelt. 

De moraal van een samenleving = de verwachting dat er juiste keuzes gemaakt worden. Heeft o.a. te maken met waarden en normen.

Wat is het verschil tussen ethiek en moraliteit?

Gaan ethiek en bedrijfsleven samen?

1. ja, maar dan moet je als bedrijf ethisch verantwoord beleid voeren
2. Nee, bij het bedrijfsleven gaat het om winst
3. Ethiek en bedrijfsleven zijn elkaars tegenpolen
4. Ethiek is een goed PR middel en gaat dus goed samen met het bedrijfsleven

Instrumentele waarden

Hangen af van mensen die iets belangrijk vinden in een feitelijke situatie. 

Intrinsieke waarden

Worden nagestreefd vanuit de gedachte dat het goede gedaan behoort te worden.

Video: welke waarden en welke soort waarde zien we?

Definitie:

Ethiek = de wetenschappelijke studie van menselijk handelen in hun keuze tussen goed en kwaad. 

1. Wetenschappelijke studie (menswetenschap). Methodiek!
2. Van menselijk handelen.
3. Over goed en kwaad. 

De methodiek bestaat uit onderzoek, gegevens verzamelen en verificatie (toetsing van de waarheid / bevestiging). 

Dubbel moraal

Nadruk ligt in onze maatschappij op individualiteit. Het dubbel moraal komt voort uit eigenbelang: woorden en daden komen niet overeen. 

Paragraaf 2

Ethiek is normatief. Het geeft aan hoe iets hoort en vraagt om onze inzet                maakt het subjectief. Soorten normen:

- Godsdienstige / religieuze normen

- Fatsoensnormen

- Rechtsnormen / juridische normen

- Morele normen (zijn universeel, verbindend & doelmatig)

wetten en normen

- zijn niet hetzelfde.

- Een wet is meer verplichtend en geldt voor iedereen.

- De wet overtreden is strafbaar.

Een wet geeft aan wat toegestaan of niet toegestaan is. Moreel gedrag geeft aan wat acceptabel /aanvaardbaar gedrag is. Immoreel is onacceptabel / onaanvaardbaar. 

Het morele dilemma

Ofwel: een ethisch probleem.

Je streeft twee waarden na.

Maar: je kunt deze twee waarden niet tegelijkertijd in praktijk brengen! Wat te doen?  

Drie opties: Niets doen (kind gaat dood), oude man aanrijden, chauffeur opofferen. Wat zou jij doen en waarom?

Keuze in perspectief

Achter je keuze ligt waarschijnlijk een ethische theorie.

Koos je in eerste instantie voor de oude man omdat hij waarschijnlijk het minst lang te leven heeft? Dat is typisch een utilaristische keuze.

Deed je niets, omdat je bijvoorbeeld vindt dat dat jongetje zelf had moeten uitkijken, dan bevind je je meer in de plicht-ethiek.

We gaan eerst aan de slag met het utilisme en de gevolg-ethiek.

Ethisch dilemma

• Een ethisch dilemma ontstaat wanneer je een keuze moet maken tussen twee waarden.
• Beide waarden vind je belangrijk en wil je dus bereiken, maar dat gaat niet: soms ontstaan er situaties waarin je een keuze moet maken omdat beide waarden elkaar tegenspreken of met elkaar botsen. 
• Nadenken over de beste optie noemen we ethisch denken.