Hst 22 Fictie - Tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vandaag Hst 22

Fictie: je leert hoe een schrijver spanning creëert met het gebruik van tijd

Eerst uitleg in klas + zelf opdrachten maken

Let op: zullen vragen over komen in boekopdracht

Leerdoelen Hst 22

R Ik weet hoe een schrijver tijd kan gebruiken om spanning te creëren

T1 Ik kan versnelling, vertraging, flashbacks en flashforwards herkennen in een verhaal

T2 Ik kan uitleggen hoe een schrijver tijd inzet om spanning te creëren in een gegeven verhaal 

I Ik kan voorbeelden geven van punten in een verhaal waar tijd wordt gebruikt om spanning te creëren

Hst 22 Fictie - Tijd

Eerst een paar begrippen 

Tijd in verhalen (boek, serie of film) 

Chronologisch = gebeurtenissen vinden plaats in de volgorde waarin ze hebben plaatsgevonden

Ik werd wakker... stond op... kleedde me aan.. maakte ontbijt etc 

Tijden gaan soms door elkaar heen, soms gaan ze logisch van begin tot einde. Zoals in Chronologie. En soms ook niet. 

Wat is er bijzonder in de ‘chronologie’ van de volgende clip van Coldplay?

Vertel(de) tijd

1. verteltijd = de lengte van het verhaal (woorden, zinnen, aantal bladzijden, aflevering etc.)

2. vertelde tijd=  de tijdperiode die in een verhaal wordt besproken (dag, maand, jaar, jaren)

Maar ook:

Wanneer speelt het verhaal zich af?

• Concrete jaren, maanden of dagen.
• Een tijdperk.
• Hoelang duurt het verhaal?
  Vertel tijd en vertelde tijd.
• Niet altijd direct te herkennen (aanwijzingen of niet belangrijk). 

Offerkind

Verteltijd is 291 blz. 

MAARRRRRR..... 

de vertelde tijd is ongeveer één á twee jaar (denk ik?) 

Versnellen/ vertragen 

Versnellen: als je in een paar zinnen een hele dag, week of zelfs jaar  beschrijft

Vertragen: als je juist heel precies elke gedachte, beweging, gebeurtenis beschrijft.  

Voorbeeld 

"Je slaapt. Je droomt. Van olifanten en je oma. Je bent iets vergeten en moet ergens naar toe. En dan dus je oma die iets over olifanten zegt, en jij vraagt: 'Welke olifanten bedoel je' en zij zegt: 'Wat een domme vraag nou weer, de olifanten, daar zou jij toch voor zorgen!"

Eerst staan jullie bij haar in de keuken, maar dan komt de bus, en eindelijk weet je wat je vergeten bent. Je abonnement." 

Was dit versnellen of vertragen?

1. versnellen
2. vertragen

Flashback of Flashforward

Flashback = terugkijken

Flashforward = vooruit kijken

Let op: een flashback of -forward kan een zin zijn, maar ook een heel hoofdstuk of langer. Dan wordt de 'chronologie' verbroken. 

Voorbeeld

Proloog (soort inleiding, voorafgaand aan een verhaal) : Nacht van woensdag op donderdag 01.58 

Waarin het meisje dat vermoord is, vertelt hoe dat gebeurt. Het eindigt met 'doodgaan op een schoolreisje naar Vlieland. Dommer kan echt niet'

Dan hoofdstuk 1: Woensdag 14.45 

Wat geeft de proloog in dit geval?

1. flashback
2. flashforward

Lees vraag 1, blz. 90
Is hier sprake van flashback of flashforward?

Vraag 1b: waarom doet de schrijver dat?

Aan de slag

Maak nu vraag 2 en 3 op blz. 91

Antwoorden vraag 2 

a Het fragment begint met een flashback (regel 1-14). Vervolgens pakt het verhaal op bij de huidige tijd (regel 16-24).

b Het effect van deze volgorde is dat lezers alvast meer informatie hebben over Sibille. Ze weten al iets van wat het personage heeft meegemaakt. Zo begrijpen ze Sibille beter.

Antwoorden vraag 3

a In regel 20-21 is er een versnelling. In de eerste zin twijfelt het personage nog of hij de trap of de lift zal nemen, in de zin erna staat hij al bijna voor de deur.

b In regel 3-16 is er een vertraging. Dit zie je aan de gedachten van de ik (‘Word ik achtervolgd?’ ‘Klopt dit wel? Het lijkt hier totaal uitgestorven’ en: ‘Wat als het niet serieus is? Eén grote leugen?’) leest. Ook lees je hoe de ik zichzelf toespreekt: ‘nummer 330’ en: ‘langzaam lopen relax, langzaam lopen relax’.

Leerdoelen Hst 22

R Ik weet hoe een schrijver tijd kan gebruiken om spanning te creëren

T1 Ik kan versnelling, vertraging, flashbacks en flashforwards herkennen in een verhaal

T2 Ik kan uitleggen hoe een schrijver tijd inzet om spanning te creëren in een gegeven verhaal 

I Ik kan voorbeelden geven van punten in een verhaal waar tijd wordt gebruikt om spanning te creëren

Morgen 

In de klas werken aan je betoog (dan kun je feedback van mij of een klasgenoot vragen)

 

Of: De Guillotine lezen in de les.