Zwachtelen en wondverzorging

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Wondverzorging en zwachtelen

Inleiding

In deze training ga je aan de slag met het verzorgen van wonden. Hoe beoordeel je een wond? Wat zijn de juiste materialen en wat is belangrijk om te rapporteren?

Daarnaast ga je in deze training het zwachtelen van ledematen oefenen. Hoe zwachtel je en wat zijn de observaties daarbij?

Functie van de huid

De huid heeft veel verschillende functies en is meer dan alleen een scheidslijn met de buitenwereld. De huid biedt bescherming, laat onze zintuigen werken en is een opslag voor energie.

Het zorgt aan de ene kant dat er niet teveel water en zouten verloren gaat, zodat er in het lichaam een stabiel milieu is. Aan de andere kant zorgt het dat water en schadelijke stoffen niet door de huid naar binnendringen. Hiervoor is vooral de hoornlaag (opperhuid) belangrijk. 

De huid zorgt ervoor dat schadelijke bacteriën, virussen en schimmels niet zomaar binnen kunnen dringen. Als de huid kapot is, bijvoorbeeld door eczeem gebeurt dit wel sneller.

Wat is een wond

In het woordenboek wordt ‘wond’ gedefinieerd als een plaats waar het lichaam door een uitwendige oorzaak beschadigd is.

Wonden kunnen zich in het lichaam bevinden, zoals hematomen (blauwe plekken), maar zijn vaker aan de buitenkant zichtbaar. In de praktijk spreken we meestal pas over wonden wanneer de huid beschadigd is.

Een functie van de huid is

1. regeling van de lichaamstemperatuur
2. productie van antistoffen
3. pijnvermindering

uit welke lagen bestaat de huid

1. opperhuid,lederhuid
2. lederhuid, onderhuid, vetlaag
3. opperhuid, lederhuid, onderhuidsbindweefsel
4. bindweefsel en opperhuid, en vetlaag

Wat is de functie van slijmvliezen

Soorten wonden

Open

Gesloten

WCS-classificatie

Het WCS-model is een hulpmiddel om een wond te observeren en een goede wondbehandeling te starten. Het model maakt onderscheid in drie kleuren wonden: een rode wond, een gele wond en een zwarte wond. 

Je kunt het WCS-model niet toepassen bij brandwonden en wonden die het gevolg zijn van kanker (oncologische wonden).

Time

T	Tissue: weefsel Hoe ziet het weefsel eruit? Zie je necrose of ziet het er gezond uit?
I	Infection: infectie Is er sprake van een ontsteking in de wond? Zie je pus?
M	Moisture: vochtigheid Is de wond vochtig of juist droog?
E	Edges: wondranden Hoe zien de wondranden eruit?

meer soorten wonden

Naast de indeling rood, geel en zwart kun je wonden ook onderverdelen in acute en chronische wonden.

Acute wonden hebben een oorzaak van buitenaf, bijvoorbeeld als gevolg van stoten, snijden of branden. Je kunt dan denken aan een operatiewond, een wondje na een biopsie (uitsnijden van een stukje weefsel voor onderzoek) of een brandwond.

meer soorten wonden

Een chronische wond ontstaat spontaan of door een klein acuut wondje.

Chronische wonden ontstaan gemakkelijk, maar genezen langzaam, omdat er sprake is van een onderliggende aandoening.

Voorbeelden van onderliggende aandoeningen zijn: diabetes mellitus (suikerziekte), slechte doorbloeding, slechte voedingstoestand, verminderde mobiliteit en verminderde weerstand.

Oorzaken

Mechanische oorzaken	Chirurgische wond, bijtwond, steekwond, kneuzing
Thermische oorzaken	Verbranding of bevriezing
Elektromagnetische en elektrische oorzaken	wonden die het gevolg zijn van straling of stroom

Oorzaken

Chemische oorzaken	Zure of basische producten die weefsels aantasten
Oncologische oorzaken	Wonden door huidkanker, of door uitzaaiingen van kanker elders in het lichaam
Verminderde doorbloeding	Decubitus, open been, diabetische voet
Infectieuze oorzaken	Wonden door micro-organismen ( bacteriën, virussen, schimmels, gisten en parasieten

Fasen

bleeding: het bloeden van een wond

inflammatory: ontstekingsfase

proliferative: granulatiefase

remodeling: maturatiefase en littekenvorming.