Hoofdzaken en kernzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Leesvaardigheid

Hoofdzaken en kernzinnen

Nederlands

Lesprogramma

• Leerdoelen uitleg
• Korte terugblik
• Keuzemenu
• Volgens eigen keuze verwerken
• Afsluiten

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen zijn.

• kun herkennen en uitleggen hoe je hoofdzaken en kernzinnen kunt vinden.

• kun je het verschil tussen hoofd- en bijzaken in eigen woorden uitleggen.

• kun je van een gegeven tekst zelfstandig de kernzinnen vinden.

Hoe vind je het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

• de titel
• de eerste zin of de eerste alinea 
• een afbeelding bij de tekst 
• tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst 

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat in een of enkele woorden

Tijdens deze les, 

wil ik...

de uitleg over hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen volgen en daarna opdrachten maken.

direct zelfstandig aan de slag met opdracht 10-15 van hoofdstuk 3.3.

eerst zelfstandig de LessonUp les doornemen en dan de opdrachten maken.

Woordenschat van hoofdstuk 3 oefenen (welke leerstrategie?).

Leg in eigen woorden uit wat de hoofdzaken in een tekst zijn?

Hoofdzaken

• Wat belangrijk is in een tekst.
  
  
• Hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea.
  
  
• Tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden.

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan de hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Let op: sommige alinea's bevatten geen hoofdzaken.

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Kernzinnen

• In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak.

• Andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen.
  
  
• Een alinea kan meerdere hoofdzaken bevatten, maar heeft maar één kernzin. 

Kernzinnen

• Een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea.

• Soms is er geen duidelijke kernzin.
  Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord.

Stappenplan

• Stap 1: bepaal het (deel)onderwerp.

• Stap 2: bepaal het doel van de alinea

• Stap 3: zoek de belangrijkste zin.

• Stap 4: kijk of er nog meer belangrijke zinnen zijn.
• Zo ja, bedenk welke zin de alinea het beste weergeeft en noteer die zin als kernzin.

Wat is de functie van de inleiding van de tekst 'Jongeren en het gebruik van sociale media'?

1. Het onderwerp aankondigen.
2. Een kort, grappig of bijzonder verhaaltje vertellen.
3. Een of meer vragen stellen.
4. De aanleiding voor het schrijven van de tekst noemen.

Wat is de functie het slot van de tekst 'Jongeren en het gebruik van sociale media'?

1. Een korte samenvatting van de tekst geven.
2. Een conclusie van de tekst geven.
3. Een advies geven.
4. Een oproep doen.

Nu wil ik...

eerst een (of meer) opdrachten met meneer De Vries maken.

zelfstandig aan de slag met opdracht 10-15 van hoofdstuk 3.3.

eerst een vraag stellen aan meneer De Vries en dan zelfstandig de opdrachten maken

Woordenschat van hoofdstuk 3 oefenen (welke leerstrategie?).

Wat is de kernzin van alinea 2?

Wat is de kernzin van alinea 3?

Wat is de kernzin van alinea 4?

Wat heb je dit uur gedaan waar je tevreden over bent.

Waar ben je minder tevreden over / wat zou je de volgende keer anders doen?

Video - de fabeltjesfuik

Let tijdens het kijken op:

1. Welke beeldspraak / welk figuurlijk taalgebruik komt er voor?
2. Wat is de stelling die Arjen Lubach uitwerkt?
3. Welke argumenten geeft hij daarbij?
4. Noteer 3 hoofdzaken uit het filmpje.
5. Noteer 2 bijzaken uit het filmpje.
6. Noteer 4 signaalwoorden uit het filmpje. 

Exit ticket

• Lees 1 van de 4 artikelen en beantwoord daarbij de volgende vragen:

1. Noem een deelonderwerp uit de tekst.
2. Noem twee hoofdzaken uit de tekst. 
3. Noem twee bijzaken uit de tekst.
4. Geef een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik.
5. Noteer 2 signaalwoorden + geef aan welk verband ze aangeven / Geef een alinea-verband aan + de alinea nummers van de verbonden alinea's.

• Lever je antwoorde in > goed genoeg? > je kan zelf aan de slag.
  Niet goed? Extra uitleg volgen/met mij oefenen. 

https:

https:

https:

https: