§43 & 47: naturalisme en Louis Couperus

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

In 1874 werd een van de eerste sociale wetten ingesteld. Welke?

1. Kinderwetje van Van Houten
2. Arbeidswet
3. Kiesrecht voor vrouwen
4. Algemene ouderdomswet

Welke politieke stroming
ontstond o.a. door dit werk?

1. kapitalisme
2. liberalisme
3. confessionisme
4. socialisme

Welke politieke partij ontstond door het socialisme?

1. ARP
2. SDAP
3. RKSP
4. LU

De tijdsperiode waar we ons mee bezig gaan houden heet:

Het Fin de siècle wordt ook wel ... genoemd.

In de kunst kwam het ... tot uiting als estheticisme.

1. escapisme
2. impressionisme
3. l'art pour l'art
4. realisme

Hoe noemen we deze kunststroming?

Een andere benaming voor het estheticisme, de opvatting dat kunst iets moois dient te zijn en geen andere functie mag hebben dan kunst te zijn, is:

Een veelgebruikte dichtvorm bij het impressionisme was:

1. Het vrije vers
2. Het sonnet
3. Rondeel
4. Puntdicht

§43: Het naturalisme

Impresionisme: vormstroming​

Naturalisme: inhoud​

​

Het leven wordt bepaald door drie factoren; de mens is​

afhankelijk van deze factoren: ​

• erfelijke aanleg​
  
• milieu waarin je opgroeit (plus opvoeding)​
  
• tijd waarin je leeft​
  

 ​

Naturalistische romans zijn somber en pessimistisch.

Kwam tot uiting in drie soorten romans

3

Familieromans

Dit subgenre bestond vaak uit meerdere delen waarin meerdere generaties van dezelfde familie werden gevolgd. De drie factoren (erfelijke aanleg, sociale milieu en de tijd waarin men leefde) komen telkens terug. 

Psychologische roman

In dit subgenre worden personages beschreven die het psychisch moeilijk hadden. Hun worstelingen zijn duidelijk zichtbaar in de tekst. 

Sociale roman

Mensen worden gevormd door hun maatschappelijke positie. Dat klinkt een beetje vaag maar hiermee wordt bedoeld dat de roman een maatschappelijk doel had. Veel naturalisten waren socialisten en met dit soort boeken wilden ze graag de maatschappij verbeteren. 

Kenmerken

• Pessimistisch, somber
• Fatalisme --> noodlot
• Vaak impressionistische schrijfstijl
• Geen gunstig onthaal in die tijd ('socialistische oproerkraaiers')

4

Deze stroming gaat dus over inhoud en niet over vorm.

§47: Louis Couperus

• Schrijver
• Publiceert veel in het literaire blad De Gids 

Couperus
(1863 - 1923)

• Tachtiger (behoorde niet tot De Nieuwe Gids, zie §44)
• Schreef romans, verhalen, reisverslagen en sprookjes
  
• Reisde graag: Den Haag, Nederlands-Indië, Frankrijk, Italië
  

• Impressionist/naturalist
• Terugkerende onderwerpen: het noodlot, in zichzelf gekeerde personages
• Schrijver van Psyche, Noodlot en Eline Vere
• Couperus was homo maar trouwde met zijn nicht.

1

Louis Couperus bij DWDD!

https://www.bnnvara.nl/dewerelddraaitdoor/videos/252760

Zijn 26 romans kun je in drie groepen indelen

Oevre

1) de naturalistisch-realistische romans


Eline Vere (1889), Boeken der kleine zielen (1903), Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan (1906), De stille kracht ?(1900)

2

Oevre

2) de sprookjesachtige romans
(richting van de neoromantiek)

Psyche (1898), Fidessa (1899), De stille kracht? (1900)

3

Oevre

3) Historische romans (klassieke oudheid)

Antiek toerisme (1911),
De komedianten (1918)

4

Aan de slag!

mk opdracht 47.1 en 47.2 (p. 36)

Kijk je reeds gemaakte opdrachten na.

Lees De binocle (Couperus) blz. 114 t/m 117

Waarom?

- de noodlotsgedachte zit er herkenbaar in verwerkt ;

- er zit een duidelijk motief in de tekst verwerkt. 

mk. 47.2 (p. 36-37)

§44: De beweging van Tachtig

https:

Beweging van Tachtig

• Ca. 1880 (vandaar de naam)
• De Nieuwe Gids
• Zet zich af tegen de poëzie van hun voorgangers (te moraliserend)

1

Principes van de Tachtigers

1. Vorm en inhoud dienden één te zijn
2. Kunst diende een persoonlijke uiting te zijn

"De allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie."

2

§45: Frederik van Eeden

Frederik van Eeden (1860-1932)

• Veelzijdige en productieve Tachtiger, schreef veel!
• Psychiater, medicus
• Nam later afscheid van de l'art pour l'art beweging 
• Maatschappijhervormer  - spiritueel socialisme

• Bekendste werken: De kleine Johannes (1887) en Van de Koele meeren des doods (1900)

1

De kleine Johannes

• Symbolisch sprookje
• Ontwikkeling van een kind tot volwassene
  1. Windekind
  2. Wistik
  3. Robinetta
  4. Pluizer en Dokter Cijfer
  5. De ongenoemde

• Satirische passages (Vredesmieren); blz. 110

2

Veel gelezen bij ME!

Aan de slag!

--> tussentoets §40-44 p. 35 wb, 45 (mieren) p. 36 wb/p. 110 hb

OF: werken aan PF 5