AFP 2.3.20

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 20

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

Welke klachten horen bij Colitis Ulcerosa?

Hoe ontstaan divertikels?

Wat is het verschil tussen een mechanische en een paralytische ileus?

Wat zijn de verschillen tussen Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn?

Wat is er ontstoken bij een appendicitis?

1. De blinde darm
2. Het wormvormig aanhangsel
3. Het sigmoïd
4. Het rectum

Wat raad je een patiënt aan die last heeft van obstipatie?

Lesindeling 

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige lessen (10 min.)
3. Lesindeling en Lesdoelen (5 min.)
4. Medicijnen bij darmklachten (30 min.)
   
5. Introductie voedingsstoffen (5 min.)
6. Zelf aan de slag (30 min.)
7. Afsluiting + huiswerk (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Uitleggen welke klachten op de voorgrond staan bij darmaandoeningen en welke medicijnen hiervoor gegeven kunnen worden.
  
• Per medicijncategorie benoemen op welke manier deze medicijnen werken en welke mogelijke bijwerkingen er zijn.
• Vertellen welke voedingsstoffen het lichaam nodig heeft om te functioneren, wat deze voedingsstoffen doen en hoe zij uiteindelijk in het bloed terecht komen.

Darmziekten tot nu toe

• Gastro-enteritis (niet alleen maag, maar ook darmen)
• Coeliakie
• Ziekte van Crohn
• Colitis Ulcerosa
• Coloncarcinoom
• Darmpoliepen
• Divertikels
• Ileus
• Obstipatie

Kun je nog kort benoemen waar deze ziektes om draaien?

Welke klachten komen het
vaakst voor bij darmziekten?

Veel voorkomende klachten

Bij darmziekten komen de volgende klachten het vaakst voor:

• Misselijkheid en braken
• Buikpijn
• Diarree
• Obstipatie
• Bloed/slijm bij de ontlasting

Misselijkheid en braken hebben we bij de maagziekten al behandeld. Welke medicijnen werden hierbij gegeven?

- Anti-emetica: werkend op de hersenen of op de maag zelf. 

Wat wordt er voorgeschreven bij buikpijn? 

Veel voorkomende klachten

Bij darmziekten komen de volgende klachten het vaakst voor:

• Misselijkheid en braken
• Buikpijn
• Diarree
• Obstipatie
• Bloed/slijm bij de ontlasting

Misselijkheid en braken hebben we bij de maagziekten al behandeld. Welke medicijnen werden hierbij gegeven?

- Anti-emetica: werkend op de hersenen of op de maag zelf. 

Wat wordt er voorgeschreven bij buikpijn? 

Wat doen we daar aan?

Open schema 'Medicatie darmaandoeningen' op CumLaude (week 6)

Medicatie: Diarree

Bij diarree werken de darmen te snel en heeft de ontlasting geen tijd om voldoende in te dikken.

• Risico op uitdroging!
• Door virus, bacterie, medicijnen of darmziekte
• Gaat meestal vanzelf over

Loperamide: Diarreeremmer (antidiarrhoica)

• Remt de darmperistaltiek
• Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, obstipatie

Meestal wordt diarree veroorzaakt door een virus, zoals bij een gastro-enteritis. Een voorbeeld van een bacterie is de Salmonella-bacterie in rauwe eieren. Ook geneesmiddelen zoals antibiotica kunnen zorgen voor diarree, evenals darmziekten (Crohn, Colitis en Coeliakie)

Let op: Loperamide neemt niet de oorzaak weg en kan daarmee de ziekteduur juist verlengen!

Diarree + uitdroging

ORS: Oral Rehydration Salts

• Wordt gebruikt om uitdroging te voorkomen
• Mengsel van zouten en glucose (suiker)
• Geen bijwerkingen, wel oppassen bij diabetes en hartklachten

Waarom?

Medicatie: Obstipatie

Obstipatie/verstopping: minder ontlasting of extra moeite met ontlasting 

• Door te weinig vocht/beweging/vezels
• Door medicijngebruik (opioïden, ijzer)
• Door darmziekten of door spanning

Contactlaxantia: Prikkelen de darmwand

• Werken zeer krachtig (slecht kortdurend/beperkt gebruiken)
• Werking: 12 uur na inname (best 's avonds gebruiken)
• Bijwerkingen: darmkrampen, buikpijn en diarree

Contactlaxantia worden ook gebruikt bij darmonderzoeken om de darmen volledig leeg te maken. Omdat de darmen aan dit middel kunnen wennen, mag je ze niet langer dan 3 dagen achter elkaar gebruiken. Het risico is dan namelijk dat de darmen zelf niet meer op gang komen.

Bekendste is bisacodyl

Medicatie: Obstipatie (2)

Osmotische laxantia: Houden vocht vast in de dikke darm

• Ontlasting wordt zachter en groter in volume
• Groter volume zorg voor meer prikkeling darmwand
• Werking: na 2 dagen, inname: 's ochtends
• Mild medicijn, mag ook bij kinderen gebruikt worden

Voorbeelden: Lactulose en macrogol (Movicolon, Klean Prep)

Medicatie: Obstipatie (3)

Volume vergrotende middelen: Plantaardige vezels die de darmen 'vullen'

• Houden vocht vast voor zachtere ontlasting
• Groter volume van ontlasting prikkelt de darmen
• Moet véél bij gedronken worden, anders omgekeerd effect

Medicatie: Ontsteking

Bij chronische darmontstekingen (IBD): Colitis en Crohn

• Vaak bloed en slijm bij de ontlasting
• Hevige buikpijnklachten

Corticosteroïden: Prednison

• Oraal of rectaal (voorkeur)
• Bijwerkingen: verhoogde gevoeligheid voor infecties, osteoporose

Bij orale toediening zit er een beschermingslaagje om de tabletten heen, zodat het pas in de darmen uiteenvalt en niet in de maag, waar het eventueel zijn werking al kan verliezen.

Corticosteroïden (Kunstmatige bijnierschorshormonen):

Onderdrukken het immuunsysteem

Remmen ontstekingsreacties

Medicatie: Darmkrampen

Darmkrampen: Vooral bij prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

• Zorgen voor buikpijn
• Kunnen voor diarree zorgen 

Spasmolytica: Heffen darmkrampen (spasmen) op

• Gaat de verkramping van darmspieren tegen
• Weinig bijwerkingen: eventueel hoofdpijn en misselijkheid

Een van de bekendste darmaandoeningen waarbij dit voorkomt is het prikkelbaredarmsyndroom

Denk bij de spasmolytica aan de parasympaticolytica!

Introductie Voedingsstoffen

Zelf aan de slag

Open 'Opdracht Voedingsstoffen' op CumLaude (zie week 6)

Maak de vragen met behulp van het Anatomie boek en/of internet.

Let op: ook deze vragen kunnen op de toets terugkomen!

Lever de antwoorden in op CumLaude.

Huiswerk

• Verder gaan met een samenvatting/lijst met moeilijke woorden bij het spijsverteringsstelsel
  
• (Af)Maken Expert College: Obstipatie en Aambeien (P)
• Maken en inleveren 'opdracht voedingsstoffen'