T5 BS 6 DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

5.6 DNA-technieken

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je uitleggen wat biotechnologie is

- kan je voorbeelden noemen van het toepassen van biotechnologie

- kan je uitleggen wat genetische modificatie is

biotechnologie

= technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te vervaardigen voor de mens.

wordt toegepast bij de productie van voedingsmiddelen, geneesmiddelen en hormonen

genetische modificatie

wordt ook wel genetische manipulatie genoemd

= het veranderen van erfelijke eigenschappen van een organisme met behulp van diverse technieken

Deze technieken heten recombinant-DNA-technieken

voor- en tegenstanders genetische modificatie

Voorstanders:

- hogere opbrengst landbouwgewassen: minder honger in de wereld

- milieuvriendelijker, goedkoper en beter produceren van producten

- behandelen van sommige ziekten dankzij productie van medicijnen

voor- en tegenstanders genetische modificatie

Tegenstanders:

- mensen hebben het recht niet om te knutselen met genen en zo erfelijke eigenschappen te veranderen

- bang voor schade aan het milieu door genetisch gemodificeerde producten

- We weten niet wat de gevolgen zijn als genetisch gemodificeerde organismen in de natuur terechtkomen

Hoe wordt een organisme genoemd dat genetisch gemodificeerd is?

1. Mutant
2. Genvariant
3. Crispr-Cas
4. Transgeen

Crispr-Cas

misdaadbestrijding

Elk mens heeft zijn eigen unieke DNA; dit is een soort 'vingerafdruk'.

Als op de plaats van een misdrijf huidschilfers, sperma, haren of bloed wordt gevonden, wordt het DNA hieruit onderzocht.

Dit DNA wordt vergeleken met het DNA van verdachte personen.

DNA-patroon

Uniek voor elk persoon.

Hiermee kan ook verwantschap tussen personen worden aangetoond.

Genomics

= studie van het gehele DNA met alle genen die daarop liggen

eDNA

Dit is DNA dat aan een organisme ontsnapt is en vrij in de leefomgeving van dat organisme rondzwerft.

eDNA in het nieuws!

https://scientias.nl/onderzoekers-plukken-dna-uit-de-lucht-en-brengen-zo-de-aanwezigheid-van-talloze-dieren-aan-het-licht/

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.nps.gov%2Farticles%2Faps-19-1-6.htm&psig=AOvVaw1JSx0OQbGT3SDhioZ4V4E0&ust=1642672242221000&source=images&cd=vfe&ved=0CAsQjRxqFwoTCKjEvY7FvfUCFQAAAAAdAAAAABAI

zelf aan de slag

Huiswerk opdrachten 1 t/m 7 van 5.6