5.3 De wereld in kaart

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

5.3 De wereld in kaart

Leerdoelen

Je kent de economische, politieke, en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.

Wie ontdekte Amerika?

1. Amerigo Vespucci
2. Christoffel Columbus
3. Amerika is niet ontdekt, er woonden al mensen
4. Vasco da Gama

Oorzaken van de ontdekkingsreizen 

Gevolgen van de ontdekkingsreizen

Eu landen wilden zelf naar Azië om producten te kopen

Verbetering in de scheepvaart; kompas.

Eu zelf handelen in werelddelen; handelsposten

Gebieden werden veroverd; koloniën 

Verspreiding EU cultuur

Betere kaarten

Wat houdt overzeese expansie in?

Tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers

KA: Het begin van de Europese overzeese expansie

Omstreeks 1450 beperkte het wereldbeeld van de Europeanen zich tot Europa, Noord-Afrika en kleine delen van Azië. De wereld was voor hen gewoonweg niet groter. In de late Middeleeuwen werd de handel steeds internationaler (o.a. door ontstaan van jaarmarkten).

Grieken en Romeinen reisden rond voor kolonies. In het begin van de ME viel dit stil. Rond het jaar 1000 ging Marco Polo op reis. Ottomaanse rijk groeide en liet geen handelaren uit Azië meer door. Gevolg: Europeanen gingen zelf.

- Handelaren uit Genua en vooral Venetië kochten producten uit Azië en Noord-Afrika. 

- Handelaren uit Noord-Europa brachten handelsgoederen uit het Noordzee- en Oostzeegebied.  

Samen kwam dit allemaal samen in Brugge in Vlaanderen. Dit werd een knooppunt tussen beide handelsnetwerken. 

ontdekkingsreizen

Politiek: Expansiedrift, status en rijkdom voor landen in Europa.

Economisch: specerijenhandel

religieus: verspreiden Christendom

wetenschappelijk: Interesse in een nieuw wereldbeeld

Het eerste land dat ontdekkingsreizen organiseerde om via het water een route naar Indie te zoeken was Portugal. Portugezen verkenden lang de Afrikaanse kust om deze in kaart te brengen. 

Bartholomeus Diaz was een Portugees die als eerste om Kaap de Goede Hoop voer (1488). 

In 1497 bereikte Vasco da Gama als eerste Indie door om Afrika heen te varen. 

De Portugezen bezetten kustplaatsen en eilanden en versterkten deze met forten en soldaten. Vanuit deze factorijen dreven zij handel met de inheemse bevolking. 

Het economische gevolg was dat de handel zeer winstgevend was en dat Portugal rijk werd (negatief gevolg: het was erg riskant, veel schepen werden tot zinken gebracht. 

Factorij: versterkt handelsfort van Europees land in Afrika of Azië. 

Inheemse bevolking: oorspronkelijke bewoners van gebied.

Verschil imperialisme en modern imperialisme

Welk motief was GEEN oorzaak voor de ontdekkingsreizen?

1. Zoektocht andere handel (economisch)
2. Meer macht krijgen (politiek)
3. Christendom verspreiden (religieus)
4. Van andere volken leren (wetenschappelijk)

door wie vinden de eerste ontdekkingsreizen plaats?

1. Engeland, Spanje
2. Spanje, Portugal
3. Italië, Nederland
4. Frankrijk, Nederland

Tijd tot 1500 

Vroegmoderne Tijd

1500-1800

Middel

eeuwen

Horigheid 

Grieken en Romeinen

Pluk de dag

Opkomst stedelijke burgerij

leenstelsel

kerkhervorming

Renaissance (kunst + wetenschap)

ontdekkingsreizen

Karel de Grote

Filips II

100 jarige oorlog

Willem van Oranje

Leerdoelen nabespreken

Je kent de economische, politieke, en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.

Aan de slag

Maken: 5.3 (vrijdag as. inleveren)

Maken: 5.2 (woensdag 14 december inleveren)

Renaissance?

1. Ja
2. Nee

Wat is humanisme?

1. belangstelling voor antieke literatuur, poëzie en geschiedenis
2. een ander woord voor de biologie van de mens
3. het idee dat de mens centraal staat
4. de periode die na de renaissance ontstond

Wat is geen motief voor de ontdekkingsreizen?

1. Handel in producten
2. Katholicisme verspreiden
3. Macht uitbreiden
4. Slavenhandel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe Europese landen probeerden hun macht uit te breiden in Azië en Zuid-Amerika.

Azteken

• Hernan Cortes voerde oorlog en overwon de Azteken 

• Paarden, zwaarden en ziektekiemen

Portugal's ontdekkingsreizen 

Verdrag van Tordesillas 

Christoffel Columbus (Spanje)

1492: Columbus ontdekt Amerika (Nieuwe Wereld)

Binnenkant Behouden Huys

Hier zie je de binnenkant van hun overlevingshut. 

Wat er overbleef van de hut.

Hoe de hut er nu uitziet

Azteken wonen in....

1. Noord-Amerika
2. Indië
3. Op een eiland, Cuba
4. Zuid-Amerika

Waar werd Het Behouden Huys gebouwd?

1. Koud-Indië
2. Aan boord van het schip van Barentsz
3. Op het eiland Nova Zembla
4. Vlak boven Siberskigrad in Rusland

Waarom werd Cortés door sommige Azteken onthaald als een god?

Wie ontdekte Amerika?

1. de Vikingen
2. Columbus
3. Theo Pander
4. Napoleon

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe Europese landen probeerden hun macht uit te breiden in Azië en Zuid-Amerika.

Wat heb je deze les geleerd?

Wat is nog onduidelijk?