4.4 Op weg naar de totalitaire staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Rusland wordt communistisch

4.4 Op weg naar de totalitaire staat 

Wat gaan we doen?

1. Welkom

2. Leerdoelen terugkoppeling

3. Leerdoelen

4. Theorie

5. Aan de slag

6. Leerdoelen terugkoppeling

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je weet de betekenis van de begrippen NEP, collectivisatie en Vijfjarenplannen.

2. Je weet een tijdbalk te maken van de Burgeroorlog tot Stalin's Vijfjarenplannen. 

Leerdoelen

1. Je weet hoe de Sovjet-Unie een totalitaire staat werd.

2. Je weet de betekenis van de begrippen leninisme, stalinisme, showprocessen, propaganda en totalitair. 

Theorie

'De partij voert de marxistische revolutie uit namens de arbeidersklasse,' was Lenins stelling. Daarom moest iedereen de partij gehoorzamen, anders werd je hardhandig het zwijgen opgelegd. 

Leninisme: De ideologie van Lenin: de marxistische revolutie wordt namens de arbeidersklasse door de partij geleid. 

Theorie

Ook binnen de partij was gehoorzaamheid van groot belang. Niet alleen Stalin maar ook ten tijde van Lenin werden er al processen gevoerd tegen politieke tegenstanders. 

Vaak waren dit showprocessen: proces tegen vermeende tegenstanders van de communisten waarbij de uitslag vooraf al vaststaat. 

Theorie

Lenins opvolger (Stalin) wantrouwde iedereen en zeker medestanders uit de revolutietijd. Waren die eigenlijk niet op zijn positie uit? Ook zij bekenden, uit angst voor hun familie, uit blinde trouw aan het bolsjewisme of vanwege vreselijke martelingen, de meest fantastische misdaden tegen de Sovjet-Unie. 

Eigenlijk kun je stellen dat Stalin paranoide was. Hij zag in alles en iedereen tegenstanders. Zonder reden werd je zo maar doodgemarteld, doodgeschoten of in werkkampen opgesloten.

Theorie

Deze werkkampen lagen als eilanden in een oceaan van Siberische toendra's, steppen en wouden en werden beheerd door de organisatie Goelag. Samen vormden ze de Goelag Archipel. 

Het hoogtepunt van de vervolgingen (zuiveringen) was de periode van Grote Terreur (1937-1939). 

Theorie

Onder Stalin werd Lenins revolutie van de partij namens de arbeidersklasse, de revolutie van één man namens de partij. Het verzet was wel groot, maar langzamerhand verlangde de gewone Rus ook naar rust en orde. Met echte democratie hadden ze geen ervaring (..?). Het volk gedoogde het boerenideaal van weleer: een strenge vader, aan wie vrouw en kinderen moeten gehoorzamen.

Stalinisme: Communisme met één man als dictator, Stalin.

Theorie

Onder invloed van propaganda (= politieke reclame) veranderde de Russische samenleving. Mensen moesten veranderen in een 'socialistisch mens': 

• Uitroeiing van de Godsdienst;
• Alleen nog maar literatuur over communisme en Stalin;
• Film en kunst moest socialistisch-realisme zijn;
• Kinderen werden lid van Pioniers en later de Komsomol (les over hoe je vrienden en familie te verraden).

Theorie

Het gezin had voor het communisme afgedaan; er werden grote woonkazernes gebouwd met gemeenschappelijke toiletten op de gang en dunne muren tussen de verblijven. Stalin zou daar later ietwat van terug komen (..?).

Met propaganda werd de bevolking doordrongen van het communisme en het heilzame werk van Stalin. Alles en iedereen deed mee aan deze persoonverheerlijking (= ophemelen van een politiek leider om meer aanhang te krijgen).

Theorie

Uiteindelijk stond alles, van schoolboeken en onderwijs tot werk en vrijetijdsbesteding\, van krant en film tot wonen en familieleven, in dienst van het communisme: alles was politiek geworden. Een maatschappij waarin het hele leven wordt beheerst door een ideologie, noem je totalitair (een totalitaire samenleving). 

Door oorlogen en revoluties was zo een einde gekomen aan het oude tsarenrijk. Of de russen er op vooruit gingen in de Sovjet-Unie is echter iets waar erg aan getwijfeld kan worden.

Opdracht

1. Lees alle Lessonups van Rusland door.

2. Maak een tijdbalk van het hoofdstuk. 

3. Kijk op Schooltv.nl  de Highspeed History filmpjes van Lenin, Stalin en De Russische Revolutie. 

4. Doe huiswerk voor een ander vak. 

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je weet hoe de Sovjet-Unie een totalitaire staat werd.

2. Je weet de betekenis van de begrippen leninisme, stalinisme, showprocessen, propaganda en totalitair. 

Socialistisch realisme

Kenmerken:
-Kunst komt onder controle van de staat 

- Naturalistisch geschilderd

- Positief en optimistisch

- Heldendom

- Sovjet-Russische signatuur

- Niet choqueren en experimenteren