GM10 15-4-2021: ontleden, relatieve bijzin, dictee

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Wat gaan we vandaag doen?

- ontleden 2.0: pv, ond, gezegde, lv, mv, bepalingen 

- relatieve bijzin: bijzinnen met die, dat, waarop, waarmee, waarin, ..........

( - dictee: oefenen met aanhalingstekens! )

De indirecte rede

"Ik denk dat hij vandaag niet naar school komt."

"Ik wil graag weten of hij vandaag naar school komt."

"Wil jij aan hem vragen waarom hij vandaag niet naar school komt?"

De relatieve bijzin

die/dat/waar & voorzetsel/wie & voorzetsel + ond + rest + pv (+ ww)

"Ze moesten het geld dat ze voor de kinderopvang hebben gekregen terugbetalen."

"Ze wonen op dit moment in een gedeeld huis, waarin ze de woonkamer met veel mensen delen."

"De auto die daar staat, is van mijn buurman."

3. Grammatica: ontleden.........

Waarom leren ontleden?

Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.

Als je een andere taal dan je moedertaal moet leren, is kennis van ontleden extra handig. Je kan dan namelijk gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

1. Taalkundig ontleden

Hierbij bepaal je voor elk woord tot

welke woordsoort het behoort.

Namen van woordsoorten zijn bijvoorbeeld lidwoord, werkwoord, zelfstandig naamwoord, bijv. naamwoord of aanwijzend voornaamwoord.

2. Redekundig ontleden

Hierbij verdeel je de zin in zinsdelen.

Zinsdelen zijn groepjes woorden in de zin die bij elkaar horen. Vervolgens geef je die zinsdelen een naam. 

Namen van zinsdelen zijn bijvoorbeeld persoonsvorm, onderwerp en gezegde.

Wat is het onderwerp?

De olifanten met de grote oren wonen in Zuid-Afrika.

1. De olifanten
2. De olifanten met de grote oren
3. olifanten
4. olifanten met de grote oren

Wat is het lv?

Hij heeft een appel gegeten.

1. Hij
2. heeft
3. een appel
4. heeft gegeten

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Hij heeft een appel gegeten.

1. Hij
2. heeft
3. heeft gegeten
4. heeft een appel gegeten

Wat is het lv?

Ik heb hem een klap gegeven.

1. Ik
2. heb
3. hem
4. een klap

Wat is het lv?

Ik koop een auto met een mooie kleur.

1. Ik
2. een auto
3. een auto met een mooie kleur
4. een mooie kleur

Wat is het lv?
Volgende week gaan we naar Frankrijk.

1. volgende week
2. gaan
3. naar Frankrijk
4. er is geen lv

Wat is het lv?
De telefoon heeft hij helaas vandaag op de grond laten vallen.

1. De telefoon
2. heeft
3. hij
4. heeft laten vallen

Meewerkend voorwerp 

Ik heb hem een klap gegeven.

Wij stuurden vorige week een brief aan de bewoners van het verzorgingstehuis. 

Wat is het mv?

Ik heb mijn zoon een laptop gegeven.

1. Ik
2. mijn zoon
3. een laptop
4. heb gegeven

Wat is het mv?

Ik koop een mooie laptop voor mijn zoon.

1. Ik
2. voor mijn zoon
3. een mooie laptop
4. mijn zoon

Ik zie jou.

Wat is 'jou'?

1. onderwerp
2. persoonsvorm
3. lijdend voorwerp
4. meewerkend voorwerp

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Ik

eet

graag

chips

op de bank.

REST

onderwerp

persoonsvorm

lijdend voorwerp

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Geef

jij

hem

ook

meewerkend voorwerp

wat

REST

onderwerp

persoonsvorm

lijdend voorwerp

chips?

Rest = bepaling (bijwoordelijk of bijvoeglijk)

In het kanaal lag het schip al dagenlang vast. 

Tot hier & nu werkblad??? 

De relatieve bijzin

die/dat/waar & voorzetsel/wie & voorzetsel + ond + rest + pv (+ ww)

"Ze moesten het geld dat ze voor de kinderopvang hebben gekregen terugbetalen."

"Ze wonen op dit moment in een gedeeld huis, waarin ze de woonkamer met veel mensen delen."

"De auto die daar staat, is van mijn buurman."

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk

gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

(bijwoordelijke) bepaling

Ze

feliciteerde

hem

in de woonkamer. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend

voorwerp

meewerkend

voorwerp

(bijwoordelijke)

bepaling

Ze

heeft

 dit jaar

een mooi cadeau 

voor haar vader

gemaakt.

Hoe? 

pv = de zin vragend maken, werkwoord dat voorop komt = pv

of: de zin in een andere tijd zetten, ww dat verandert = pv 

wg = alle werkwoorden in de zin = werkwoordelijk gezegde 

o = wie / wat + gezegde = het onderwerp 

Hoe? 

lv = wie / wat + gezegde + onderwerp = lijdend voorwerp 

mv = aan wie/ voor wie + gezegde + o + lv = meewerkend voorwerp 

bwb = alle zinsdelen die overblijven, geeft extra informatie 

bijwoordelijke bepaling