Economisch beleid Regieles

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom

6 vwo ECONOMIE  ||  2022-2023

Programma

• IS - MB - GA model
• Multiplier 
• Vragen?

Onderdelen model

Het Keynesiaanse kruis

• basis voor de IS-curve

IS-curve

• Alle combinaties van rente en inkomen waarbij er evenwicht is op de goederenmarkt (en de vermogensmarkt). 

De MB-curve

• Monetaire beleidsregel van de CB

De Ga-curve

• De geaggregeerde aanbod bij ieder inflatieniveau.

Wat bekijkt dit model?

Analyseert korte-termijnonevenwichtigheden waarbij het werkelijke inkomen (Y) afwijkt van het potentiële inkomen (Y*)

• Y wordt bepaald door de bestedingen. 
• Y* wordt bepaald door arbeid, kapitaal en totale factorproductiviteit. 
• Verschil is output gap --> laagconjunctuur of hoogconjunctuur. 

Consumptie gezinnen bepaald door

• Inkomen
• De rentestand
• Een autonoom deel (bepaald door zaken als consumentenvertrouwen) 

Investeringen van bedrijven worden bepaald door

• De rentestand
• Een autonoom deel (bepaald door zaken als het producentenvertrouwen).

De rentestand bepaalt dus mede de omvang van C en I --> centrale bank kan de bestedingen beïnvloeden en dus ook de hoogte van Y. 
 

Keynesiaanse kruis

Y = EV

Inkomen = effectieve vraag.

EV = C + I + O

Vraagschok --> bestedingslijn verschuift

• Toenemend consumentenvertrouwen.
• Stimulerend begrotingsbeleid

Bijvoorbeeld Y* = 500 --> nu laagconjunctuur.

De overheid kan de bestedingen verhogen met 50.

• Multiplierwerking stijgt het evenwichtsinkomen met 100. 

 

Mulitplier

Oorzaak is bijvoorbeeld de overheidsbesteding van 50. 

Als Y dan stijgt naar 100, dan is de multiplier 2. 

multiplier = verandering Y : verandering oorzaak

Welke oorzaken zijn er nog meer die van invloed zijn op Y?

Naar de IS-curve

Als de rente verandert, gaat de bestedingslijn in het Keynesiaanse kruis (evenwijdig) verschuiven. 

• Basis is 4% rente --> Y = 800
• Als de rente daalt naar 1 % --> Y = 950
• Als de rente stijgt naar 14% --> Y = 300

Deze combinaties zijn gegeven (blz 54).

IS-curve

De bestedingslijn verschuift. 

Nu hebben we 3 punten --> vanuit Keynesiaanse kruis.

• rente 14% en Y = 300
• rente 4% en Y = 800
• rente 1% en Y = 950

Betekenis IS-curve

Alle combinaties van rente en inkomen waarbij de goederenmarkt in evenwicht is. 

Verschuiven langs of van de lijn

Renteveranderingen

• Verschuiving langs de curve. 

Verandering autonome bestedingen

• Denk aan overheidsbestedingen, belastingen enzovoort. 
• IS-curve verschuift evenwijdig. 

Bijvoorbeeld

Stel r = 6% en Y = 400

O stijgt --> bestedingslijn Keynesiaanse Kruis verschuift naar boven. 

Bij hetzelfde rente % ontstaat dan een hoger inkomen --> IS-curve verschuift naar rechts. 

MB-curve

Monetaire beleidsregel

Alleen inflatie is bepalend voor de ligging van de MB-curve. 

Horizontaal 

• Output gap speelt geen enkele rol. 
• Vastgesteld rentepercentage bij elk inkomen. 

Voorbeeld

Stel Y = Y* = 500 en de IS-curve verschuift naar rechts --> Y = 700 --> hoogconjunctuur. 

Gevolg is dat inflatie toe kan nemen

• Bestedingsinflatie/kosteninflatie. 

CB verhoogt de rente naar 10% --> Y daalt tot Y*

Hoe snel het langetermijnevenwicht bereikt wordt, is afhankelijk van hoe hard de CB wil ingrijpen. 

Ga-curve

Geaggregeerde Aanbod bij ieder inflatieniveau. 

• Loopt stijgend vanwege prijs- en loonrigiditeit (dus vaste productiekosten). 

Vertrekpunt A --> als de verkoopprijzen sterker stijgen dan verwacht --> winstmarge neemt toe omdat de reële productiekosten lager worden --> aanbod stijgt --> Y stijgt --> eindpunt B. 

Inflatieverwachtingen

Als de inflatie in periode 1 stijgt van 2% naar 3% --> verwachte ook naar 3%

Bij nieuwe contracten wordt er rekening gehouden met de inflatie van 3% waardoor inkoopprijzen en lonen ook worden verhoogt met 3%

De werkelijke inflatie zal dus ook 3% worden. 

Vervolg

Stijging bestedingen --> inflatie stijgt --> aanbod stijgt naar Y1. 

Als de inflatie in de huidige periode 1 procentpunt stijgt --> volgende periode GA-curve een procentpunt hoger.