Ouderwordende mensen met een verstandelijke beperking

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Ouder wordende client

Met een verstandelijke beperking

Wat wil je te weten komen over de ouder wordende cliënt?

Welke gezondheidsrisico's herken je bij je eigen cliënten

Depressie

Vallen

Slecht horen

Slecht zien

Communicatieproblemen

Diabetes

Syndroom van down

Eenzaamheid

DEMENTIE

In het beginstadium van dementie zijn mensen met dementie alert.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is waar, mensen met dementie in het eerste stadium zijn zich vaak pijnlijk bewust van hun eigen achteruitgang en

het verlies van kennis en vaardigheden. Ze zoeken houvast bij andere mensen en in kleine details. Ze zijn alert op de

omgeving vanuit de angst (weer) iets te missen, te vergeten of niet te weten. Ook in lichaamshouding is die alertheid

vaak terug te zien: toegeknepen ogen, gespannen spieren en veel rondkijken. Vaak zoeken mensen zelf een plek op

in de woonkamer waarin ze goed overzicht hebben op alles wat er gebeurt.

Wat is dementie

Wat is dementie?

Dementie: ‘Hun hersenen laten hen in de steek’.

Dementie is een hersenaandoening. Daarbij gaan zenuwcellen in de hersenen kapot of de verbindingen

tussen deze zenuwcellen raken beschadigd. Hierdoor kunnen de hersenen niet goed meer functioneren.

Welke vormen van dementie zijn er?

Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes. De bekendste en meest voorkomende vormen

van dementie zijn: dementie van het Alzheimertype (ongeveer 60%), vasculaire dementie (ongeveer

15%), frontaalkwabdementie (ongeveer 10%) en Lewy Body dementie (ongeveer 10%)2,3,4

Dementie en Downsyndroom

Mensen met Downsyndroom hebben meer kans om dementie door de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen. 

Dat komt omdat zij driemaal het chromosoom 21 hebben. 

Ongeveer een derde van de mensen met Downsyndroom boven de 40 jaar heeft Alzheimer dementie; bij de 60-70 jarigen is dat 50-70%. 

Daarom wordt de leeftijdsgrens van senioriteit van mensen met Downsyndroom al bij 40 jaar gelegd.

Ongeveer 80% van alle mensen ouder dan 60 jaar met het syndroom van Down is aan het dementeren.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is niet waar. Het percentage ligt ongeveer rond de 50 % voor zover dit nu uit onderzoeken bekend is. Dit is echter

een ruwe schatting, want er zijn grote verschillen gevonden in de uitkomsten van de verschillende onderzoeken

naar het voorkomen van dementie bij mensen met het syndroom van Down ouder dan 60 jaar

In het beginstadium van dementie zijn mensen met dementie alert.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is waar, mensen met dementie in het eerste stadium zijn zich vaak pijnlijk bewust van hun eigen achteruitgang en

het verlies van kennis en vaardigheden. Ze zoeken houvast bij andere mensen en in kleine details. Ze zijn alert op de

omgeving vanuit de angst (weer) iets te missen, te vergeten of niet te weten. Ook in lichaamshouding is die alertheid

vaak terug te zien: toegeknepen ogen, gespannen spieren en veel rondkijken. Vaak zoeken mensen zelf een plek op

in de woonkamer waarin ze goed overzicht hebben op alles wat er gebeurt.

Stadia dementie

 Bedreigde ik = beginnende dementie
Verdwaalde ik = matig ernstige dementie
Verborgen ik = ernstige dementie (volledig afhankelijk)
Verzonken ik = (cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks, ligt vaak in foetushouding als pasgeboren baby)

Zie thema 4.13 PBSD

Het verloop van dementie

Dementie kent een progressief ziektebeeld. Dat betekent dat de klachten steeds erger zullen worden. Men onderscheidt 4 fases van dementie:

1. Stadium 1 - 'bedreigde ik': Beginnende en milde dementie
2. Stadium 2 - 'verdwaalde ik': Matig ernstige dementie
3. Stadium 3 - 'verborgen ik': Ernstige dementie, cliënt is afhankelijk van anderen.
4. Stadium 4 - 'verzonken ik': Ernstige dementie, client kan vrijwel niet meer bewegen.

Medicijnen die helpen om het proces van dementie te vertragen worden te weinig gebruikt in de ghz?

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Het is waar dat deze specifieke medicatie weinig gebruikt wordt bij mensen met een verstandelijke beperking.

Dit heeft echter een reden. Er zijn weliswaar medicijnen die de symptomen verlichten en het ziekteproces in lichte

mate vertragen, zoals het vasthouden van aandacht (cholinesterase remmers) en het geheugen, de oriëntatie en de

vaardigheden in dagelijkse handelingen (Memantine). Er is echter nog weinig onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van die medicijnen bij dementie bij mensen met een verstandelijke beperking. De verrichtte onderzoeken, zijn

bijna allemaal van onvoldoende kwaliteit. De werkzaamheid van medicatie bij deze doelgroep is dan ook nog niet

aangetoond. Het is dus (nog) niet zo dat deze medicijnen wel zouden kunnen helpen bij mensen met een verstandelijke beperking. 

Bewegen is goed voor de hersenen van oudere mensen met dementie, ook al is het maar één keer in de week.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is niet waar, want één keer bewegen per week is niet voldoende. Regelmatig en ‘matig intensief’ bewegen is wel

goed voor de hersenen. Dit bevordert dat nieuwe verbindingen tussen de hersencellen ontstaan (neurogenese),

stimuleert de bloeddoorstroming en daarmee de groei van nieuwe bloedvaten (angiogenese) en bevordert de overdracht van signalen tussen de hersencellen (synaptogenese).

Een algemene regel voor effect op het onderhoud van gezondheid bij volwassenen is minimaal 3 keer per week en

het liefst alle dagen ‘matig intensief’.

De dementie poster

Op deze poster komt de samenvatting van Dementie te staan.

- Wat is dementie?

- Hoeveel mensen met een verstandelijke beperking hebben/ krijgen dementie?

- Welke vorm komt het meest voor?

- Hoe lang kan je gemiddeld leven met dementie?

- Is er een medicijn tegen dementie?

- Welke symptomen zijn herkenbaar bij dementie?

Lees tip

Interessante boeken over dementie in de ghz.

+ een folder over dementie in de ghz. 

Zie de volgende sheets voor de links.

www.kennispleingehandicaptensector.nl

www.kennispleingehandicaptensector.nl