(havo/vwo3) H3 bronnen: chili in beeld paragraaf 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Planning:

• Introductie
• Uitleg: paragraaf 4 H3 Chili in beeld + B179, B223
  
• maken opdracht 1 t/m 6
  
• nabespreken paragraaf 4
  
• afsluiting

aan het einde van de les kan/weet je:

• wat de belangrijkste gebiedskenmerken zijn
• wat de belangrijkste demografische bevolkingskenmerken zijn
  
• de belangrijkste economische bevolkingskenmerken
  
• de belangrijkste politieke bevolkingskenmerken

uitleg/aantekeningen

Natuurlijk landschap: enkel natuurlijke elementen, de mens heeft geen invloed gehad.

Ingericht landschap: bestaat uit inrichtingselementen, aangebracht door de mens.

gebiedskenmerken

Bron 1: Koper

• In de Atacama ligt de grootste dagbouw kopermijn ter wereld.
  
• Koper is het belangrijkste exportproduct van Chili. Het draagt voor 20% bij aan het bnp van Chili
• onbewerkte (ruwe) grondstoffen uit de grond halen noem je delfstoffen
• deze grondstoffen kan je bewerken tot halffabricaten. Voorbeeld: kopererts > koperplaten > worden later muntgeld of standbeelden
  

Dagbouw: open in het landschap. Daar werken mensen alleen overdag.

Schachtbouw: onder de grond. Daar kunnen mensen de 24/7 werken.

Bron 2: Verstedelijking

• Het CBD (Central Business District)  van Santiago wordt Sanhattan genoemd.
  
• De Chilenen zijn zeer ongelijk over hun land verdeeld. Nog maar zo’n 10% van de Chilenen woont op het platteland. De urbanisatiegraad bedraagt dus ongeveer 90%.
  

Verstedelijking enkele begrippen:

• Urbanisatiegraad = het percentage stedelingen in een land
• Ruraal-urbane migratie = migratie van platteland naar stad
• ruraal= platteland
• urbaan=stedelijk
• urbanisatietempo = de snelheid waarmee de urbanisatiegraad toeneemt.
• Krottenwijken (bidonville/slum/favela): wijken waar bewoners zelf illegaal een huis hebben gebouwd.

Hoe ........... een land, hoe ...............de verstedelijkingsgraad/urbanisatiegraad.

Hoe ....... een land, hoe .......

het urbanisatietempo

hoger

hoger

armer

rijker

https:

Bron 3: Wijn

• Chili is een van grootste wijnproducenten ter wereld. dit is mogelijk door:
• Mediterraans klimaat rond het midden van Chili
• Opkomst van Chileense de wijn groeide het sterkst na de jaren 80 van de vorige eeuw.
  

Bron 4: Economische ontwikkeling

• Om Chili economisch te ontwikkelen, werd eerst gekozen voor het opzetten van fabrieken die de invoer moesten vervangen (importsubstitutie).
• Helaas was de binnenlandse markt daar te klein voor en steeg de koopkracht te weinig.
• Nu is gekozen voor diversificatie, meerdere exportproducten.
• Door verdragen met andere landen af te sluiten probeert Chili de afzetmarkt uit te breiden.

Bron 4: Economische ontwikkeling

• BNP (brunto nationaal product)  stijgt
• Importsubstitutie, eenvoudige producten die eerst werden geïmporteerd worden nu in eigen land geproduceerd. (mislukte, omdat:

binnenlandse markt te klein is, en de koopkracht te laag

• Chili zet in op diversificatie; bosbouw,

fruitteelt, wijnbouw, toerisme

Bron 5: bevolking

• In Chili wonen ongeveer 18 miljoen mensen. In de twintigste eeuw is de natuurlijke bevolkingsgroei steeds verder gedaald.
• Het geboortecijfer in 2014 was 14‰ en het sterftecijfer 6‰.
  
• De Chileense bevolking bestaat uit verschillende bevolkingsgroepen: mestiezen (afstammelingen van Spaanse kolonisten en indiaanse vrouwen), inheemse volken of ‘pueblos indígenas’ en blanken.
  

Bron 5: Bevolking/Demografie 

Demografie = Wetenschap die de bevolkingsaantallen bestudeert.

• Geboorte- en sterftecijfers
• Immigratie en emigratie
• Bevolkingsgroei of -afname
• Kenmerken van de bevolking (leeftijd, geslacht, opleiding, etc.)

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei?

geboortecijfer - sterftecijfer

hoger geboortecijfer dan sterftecijfer = geboorteoverschot

hoger sterftecijfer dan geboortecijfer = sterfteoverschot

https:

paaseiland: bron 6

• 1722 ontdekt door Nederlander Jacob Roggeveen
• 887 tufstenen beelden van waarschijnlijk stamhoofden
• toen 2.000-3.000 inwoners, eeuwen eerder 17.000 inwoners
• nu kaal, vroeger palmbomen, zaden opgegeten door de ratten
• relatie bewoners en natuurlijke hulpbronnen cruciaal

Bron 7: Allende en Pinochet

Salvador Allende en generaal Pinochet zijn twee leiders geweest die hun stempel op Chili hebben gedrukt.

Pinochet was een dictator die een terreurbewind voerde.

Bron 7: Junta's in Latijns-Amerika

• Junta = een militaire dictatuur.
• Junta’s: 
• Kregen steun van de rijke bovenlaag 
• (bang om eigen rijkdom te verliezen)
• Pakten iedereen op die tegen hen waren                 
• (communisten en linkse democraten).
• VS steunden de Junta’s, omdat zij vochten tegen de communisten.
• VS heeft zelf geholpen met het omverwerpen van een democratie in Chili.
  

Augusto Pinochet met leden van de Militaire Junta

zelfstandig werken

lezen paragraaf 4 H3 koper, verstedelijking, wijn + B179, B223
maken opdracht 1 t/m 6
gebruik hierbij:

• tekstboek blz. 46
  
• werkboek blz. 52/53
  

stoplicht: Rood = stil lezen en werken. Oranje = fluisteren als je wilt overleggen. Groen = normaal praat niveau met werken

herhalen/nabespreken

Een deel van het koper uit Chili wordt eerst bewerkt en dan geëxporteerd. Wat is daar een voordeel van?

1. Dat wordt beter verkocht
2. Brazilië koopt veel koperdraad
3. Het levert werkgelegenheid op
4. Het levert meer inkomsten op

Wat is geen gebiedskenmerk?

1. Ligging
2. Natuurlijke omgeving
3. Demografische kenmerken
4. Ingericht landschap

Wat is een voorbeeld van een ruwe grondstof?

1. Een accu
2. IJzererts
3. Een autoband
4. Aardolie

Welke van deze 2 vormen van mijnbouw haalt grondstoffen uit de diepe ondergrond?

1. Dagbouw
2. Schachtbouw