Thema 4 Transport Basisstof 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 4 Transport

Basisstof 1 Transportsystemen

Basisstof 2 Het hart

Basisstof 3 Het bloedvatenstelsel

Basisstof 4 Het bloed

Basisstof 5 Weefselvloeistof & Lymfe

Herhaling

Eencelligen en organismen die uit enkele cellagen zijn opgebouwd: transport door diffusie.

Planten: Houtvaten (water en mineralen) en bastvaten (water en assimilatieproducten).

Transport door houtvaten dankzij: worteldruk, capillaire werking en verdamping.

Herhaling

Bloedsomlopen:

Open/gesloten + Enkelvoudig/dubbel

Mens: gesloten, dubbele bloedsomloop: 

- hart-longen-hart

- hart-lichaam (organen) - hart.

Functies: transport van allerlei stoffen en warmte.

Vul in: wat weet je al over het hart? Bekijk daarna het filmpje.

Belangrijke woorden

De bouw van het hart: Krans(slag)-aders, harttussenwand, onderste & bovenste holle ader, rechter en linkerboezem, rechter-/linkerkamer, long(slag)aders, aorta, hartkleppen, halvemaanvormige kleppen.

Termen: Systole, diastole, hartpauze, hartslagfrequentie (hartritme), slagvolume.

Basisstof 2 Het hart

Het hart is een spier en ligt in de borstholte, iets naar links achter het borstbeen en is ongeveer zo groot als een vuist.

Als we het hart bekijken, moet je goed bedenken: Rechts is rechts in mijn lichaam, links is links in mijn lichaam!!

De bouw van het hart

We gaan elk nummer in de afbeelding hiernaast een naam geven.

- Het hart bestaat uit:

- Twee boezems  -> 1 + 2

- Twee kamers      -> 9 en 10

- Met daartussen de harttussenwand.

De bouw van het hart

Zuurstofarm bloed komt het hart binnen via de bovenste (komt van hoofd & armen) en onderste holle ader (romp en benen, 3 en 11).

Het zuurstofarme bloed komt binnen in de rechterboezem (1) en dan de rechterkamer (10).

De bouw van het hart

De rechterkamer (10) pompt het zuurstofarme bloed door de longslagaders (5) naar de longen. 

Vanuit de longen komt het zuurstofrijke bloed weer binnen via de longaders (6) in de linkerboezem (2) en dan naar de linkerkamer (9).

De bouw van het hart

Ten slotte gaat het zuurstofrijke bloed van de linkerkamer (9) door de aorta (4) naar alle organen in het lichaam en natuurlijk naar het hart zelf!

Buitenkant hart

1. Kransslagaders: voorzien het hart van zuurstof en voedingsstoffen

Kransaders: Afvoeren van bloed met koolstofdioxide en andere afvalstoffen.

1

2

Kleppen

Ten slotte zijn de boezems en kamers van elkaar gescheiden door hartkleppen (7 en 12). 

Daardoor kan bloed niet terugstromen van kamers naar boezems.

Ook zitten er halvemaanvormige kleppen (8 en 13) aan het begin van de longslagader en de aorta zodat bloed niet terugstroomt naar de kamers.

De werking van het hart

BINAS 84D1

1. Samentrekken boezems      2. Samentrekken kamers                 3. Hartpauze

(Systole)                                        (Systole)                                                (Diastole)

	Trekken zich samen	Bloed stroomt uit	Bloed Stroomt in/ Wordt gepompt in	Hart kleppen	Halvemaan-vormige kleppen
1.Samentrekken boezems	Boezems	Boezems	Kamers	Open	Dicht
2.Samentrekken kamers	Kamers	Kamers	Longslagader en aorta	Dicht	Open
3. Hartpauze	X	Holle aders en longaders	Boezems en gedeeltelijk in de kamers	Open	Dicht

De hartspier van een volwassene trekt zich gemiddeld 70 keer per minuut samen. De kleppen die dichtslaan zorgen voor het geluid van onze hartslag, je ziet in het plaatje hierboven de drie fasen van de werking van het hart.

Hartslagfrequentie

BINAS 

84D2

De samentrekking van hartspierweefsel wordt veroorzaakt door impulsen. Deze impulsen ontstaan in de sinusknoop: samentrekking boezems, dan in wand van kamers: samentrekking. Als laatste de herstelfase en alles begint opnieuw.

De impulsgeleiding in het hart kan worden gemeten en weergegeven in een ECG (elektrocardiogram). De snelheid waarmee de sinusknoop impulsen afgeeft:  hartslagfrequentie/hartritme. 

Bekijk afbeelding 21 op blz. 23 van je boek en de afbeelding hierboven. Zintuigcellen in de wand van aorta en halsslagaders nemen de bloeddruk waar en geven dit door aan de hersenstam. Je ziet dat de hersenstam zorgt voor een stijging of daling van het hartritme. Activiteit, emoties en zintuiglijke waarnemingen beinvloeden de hersenstam.

Activiteit, emoties en zintuiglijke waarnemingen beïnvloeden de hersenstam. Adrenaline (het 'stresshormoon') zorgt bijvoorbeeld voor verhoging van het hartritme, ook als je iemand ziet waar je op verliefd bent (of bang voor bent of het zien van iemand die boos op je af komt rennen (en je wil gaan slaan).

Ten slotte is de hartslagfrequentie(hartritme) afhankelijk van de lichaamsgrootte.

Ook kan je slagvolume verschillen per persoon. Slagvolume = de hoeveelheid bloed die per  door de linkerkamer in de aorta wordt gepompt.

Bouw van het hart

Bekijk de afbeelding op de vorige slide. Wat kun je zien aan de wand van de rechter/linkerkamer en waarom zou dat zo gebouwd zijn?

Sleep de onderdelen van het hart naar het juiste vakje op de volgende slide

halvemaanvormige klep

Aorta

Longslagader

Linkerboezem

Longader

Linkerhartklep

Rechterhartklep

Linkerkamer

Harttussenwand

Rechterkamer

Kransader

Kransslagader

Rechterboezem

Bovensteholle ader

Ondersteholle ader

Samenvatting

Werking van het hart: Systole boezems, systole kamers, hartpauze. Hartritme/slagvolume.

Bekijk de schematische tekening hiernaast en de twee fimpjes in de volgende slides.

Lezen / Maken:

Lezen: Basisstof 2 blz 19 t/m 23

Maak: Opdracht 15 t/m 25 

Bekijk BINAS 84 C1, D1, D2 en D3

Bekijk ook de samenvatting van basisstof 2 (leerdoel 3 en 4) op bladzijde 51 en 52 van je tekstboek.