Taalbeschouwing blok 2, 3, 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

• Heb je een overzicht van de toetsstof en heb je kunnen oefenen
• Zijn je vragen beantwoord en ben je voorbereid voor de toets

Taalbeschouwing

Blok  2 t/m 4

Planning

• Vragen over toetsstof: taalfamilies en taalbedreiging, geschiedenis van het Nederlands, stijlfiguren, etymologie, leenwoorden
• Werken aan LessonUp, zelfstandig, 

Indeling talen

• Talen die met de huidige gegevens niet kunnen worden ondergebracht in een bepaalde familie, zoals het Baskisch, heten "geïsoleerde talen" of isolaten.
  
• Talen kunnen ook anders worden ingedeeld, bijvoorbeeld aan de hand van hun geografische spreiding of gedeelde structurele kenmerken.
  

Herhaling: Vader

Nederlands:    vader

Engels:               father

Duits:                  Vater

Frans:                  père

Italiaans:           padre

Spaans:             padre

Noors:                far

In welke twee groepen zou je de vertalingen verdelen? (vader, father, Vater, père, padre, padre, far)

Wat voor overeenkomst zie je tussen de volgende vertalingen van 'vader'? (father, Vater, père, padre, padre, far)

Herhaling Vis

Nederlands:     vis

Engels:               fish

Duits:                  fisch

Frans:                  poisson

Italiaans:           pesce

Spaans:             pez

Noors:                fisk

Nederlands behoort tot de volgende taalfamilie:

1. Romaans
2. Slavisch
3. Germaans
4. Indo-Iraans

Andere talen uit de Germaanse taalfamilie zijn:

1. Duits, Spaans, Engels
2. Engels, Frans, Duits
3. Noors, Duits, Russisch
4. Duits, Noors, Engels

Bedreigde familie

- 6000 gesproken talen

- Over 1000 jaar nog maar 3000 gesproken talen

 

Bedreigde familie

Oorzaak:

- Ouders leren hem niet meer aan hun kinderen (meer succes met moedertaal)

- Verboden taal (regering / dictatuur)

Gevolg:

- veel kennis over geschiedenis, tradities en cultuur gaat verloren

 

Wat is de oorzaak van het bedreigen van diverse talen?

Wat zijn de gevolgen van het uitsterven van een taal

Oudnederlands

Ontstaan uit het Germaans rond 700.

Eerste Nederlands.

Voornamelijk een gesproken taal 

  nauwelijks teksten, meeste teksten Latijn .

Oudnederlands

gelobistu in got alamehtigan fadaer

ec gelobo in got alamehtigan fadaer

gelobistu in crist godes suno

ec gelobo in crist godes suno

gelobistu in halogan gast

ec gelobo in halogan gast

Utrechtse doopgelofte uit het einde van de achtste eeuw.

Middelnederlands

 1200 - 1500: Middelnederlands. 

  Verzameling dialecten uit het Nederlandse taalgebied, waaronder het Brabants, Vlaams, Limburgs en Hollands. 

Geen spellingsafspraken, je schrijft zoals het klinkt.

vogala.org

Nieuwnederlands

Vanaf ong. 1500 Nieuwnederlands. 

Nederland was een zelfstandige staat.

Meer mensen kunnen lezen

 Boekdrukkunst: Nederlandse teksten een groter bereik. 

De behoefte aan een eenheidstaal groeide, dus ontstond op basis van het Hollandse dialect het Standaardnederlands.

Wanneer ontstond het Oudnederlands?

1. Rond 800
2. Rond 700
3. Rond 600
4. Rond 500

Het Middelnederlands

1. was één taal
2. verzameling meerdere dialecten

Het Middelnederlands werd gesproken van ongeveer:

1. 500 - 1500
2. 1000 - 1750
3. 1000 - 1250
4. 1150 - 1500

Op basis van welk dialect ontstond het Standaardnederlands?

1. Hollands
2. Limburgs
3. Vlaams
4. Brabants

https:

Pleonasme

Er wordt een overbodige bepaling gekoppeld aan een zelfstandig naamwoord of een werkwoord.

Soms om te benadrukken, maar soms ook foutief

Voorbeeld:

De ronde cirkel (overbodig)

Het mooie groene gras (benadrukken)

Hij treuzelde langzaam (overbodig)

Tautologie

Je gebruik twee verschillende woorden die hetzelfde betekenen. 

 Het zijn synoniemen van elkaar.

Ze hebben dezelfde woordsoort

blij en verheugd

netjes en verzorgd

Tautologie of pleonasme?
De aanwezige bezoekers hieven het glas.

Tautologie of pleonasme?
Naast bloemen kreeg ik bovendien een boekenbon.

Tautologie of pleonasme? Lees goede boeken zoals bijvoorbeeld 'Confettiregen'.

Etymologie

In de wetenschap etymologie bestudeert  men de herkomst en geschiedenis van woorden. Zij geeft dus antwoord op de vraag:  Waar komt een woord oorspronkelijk vandaan?  Hoe is dit woord in onze taal terecht gekomen? Heeft het woord nog de oorspronkelijk betekenis?

Leg uit wat een leenwoord is.

Uit welke taal komt het woord ‘mobiel’ en wat is de oorsprong van dit woord?

Uit welke taal komt het woord ‘mannequin’ en wat is de herkomst van dit woord?

Wat zou een taalpurist zijn?

Taalpuristen

Taalpuristen willen hun taal puur houden. Er mag zo min mogelijk invloed van buitenaf de taal verloederen, zoals Engelse woorden of straattaal.