Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Je zoekt het werkwoordelijk gezegde in de zin.
Maar...
Wat is het werkwoordelijk gezegde eigenlijk?

STAP 1

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Elke vrijdagavond hang ik lekker op de bank

1. ik
2. hang
3. op de bank
4. Elke vrijdagavond

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd kerstkaarten?

1. jullie
2. kerstkaarten
3. Sturen

Je zoekt het onderwerp in de zin.
Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden in de zin?

STAP 2

Wat is het onderwerp in de volgende zin:

Jan en Henk fietsen naar huis.

1. Jan
2. Henk
3. Jan en Henk
4. huis

Wat is het onderwerp in de volgende zin:

Gisteren heeft hij een spelletje gespeeld.

1. Gisteren
2. een spelletje
3. heeft
4. hij

LIJDEND VOORWERP

Het lijdend voorwerp vind je door de vraag te stellen: Wie/wat + onderwerp + werkwoordelijk gezegde? 

Voorbeeld

Mark heeft mij gisteren een cadeautje gegeven. 

Onderwerp: Mark
WWG: Heeft gegeven

Wat heeft Mark mij gegeven? Een cadeautje. 

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin:

Marjan heeft vandaag appels gekocht.

1. vandaag
2. appels
3. Marjan
4. heeft gekocht

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin:

Morgen krijg ik een nieuwe fiets.

1. Morgen
2. krijg
3. ik
4. een nieuwe fiets

Heeft elke zin een lijdend voorwerp?

Ja

Nee

Let op!
Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.

Voorbeeld:
Van dat gezeur wordt
zij boos.

Wie of wat wordt zij boos?  

MEEWERKEND VOORWERP

Het meewerkend voorwerp herken je doordat er 'aan wie' of 'voor wie' voor de zin gezet kan worden. 

Staat het woord -aan of -voor al in de zin? Dan weet je al dat er een meewerkend voorwerp in de zin zit!

Je vindt het meewerkend voorwerp door te vragen:

Aan/voor wie + onderwerp + werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp 

Voorbeeld:
Hij geeft haar het cadeau.

Wat is het meewerkend voorwerp?

BIJWOORDELIJKE BEPALING

• Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de volgende vragen:

       Waar, wanneer, waarom, waarmee,  hoe en hoeveel.

• Er hoeft niet per se een bijwoordelijke bepaling in een zin te staan.
  
  
• Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen in een zin staan.

• Alles wat je overhoudt na het ontleden van een zin, noem je de
  bijwoordelijke bepaling. De bijwoordelijke bepaling is
  dus eigenlijk 'de prullenbak'.

Voorbeeldzin:

Vorige week wilden Sara, Maroua en Doha een cadeaubon kopen bij de boekhandel voor meester Jeffrey.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wat is de persoonsvorm?

Wat is het onderwerp?

Wat is het lijdend voorwerp?

Wat is het meewerkend voorwerp?

Wat blijft er over?

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Marjan

had

een mooi gedicht

voor haar opa 

geschreven.. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Gisteren

bracht

ze

een goed boek

voor mij

mee.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

bijwoordelijke bepaling

Ik

geef

mijn oma

een bosje bloemen.

regelmatig

DE EVALUATIE

Na deze les kun je de onderstaande zinsdelen benoemen:

- De persoonsvorm

- Het werkwoordelijk gezegde

- Het onderwerp

- Het lijdend voorwerp

- Het meewerkend voorwerp

- De bijwoordelijke bepaling

Ik heb alle doelen behaald

Ik heb de meeste doelen behaald

Ik heb de doelen niet behaald

Wat vonden jullie van deze les?
Tips en tops

EN WE GAAN DOOR!