Politiek derde klas Les 1

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Les 1: Politiek

Vanaf deze les gaan we ons bezighouden met het onderwerp Politiek. Dit onderwerp is in de vierde klas een van de twee onderwerpen van het examen. 

Politiek is al aan bod gekomen bij Maatschappijleer. Vanaf nu gaan we dat herhalen en een stukje uitbreiden. 

Als je dit leest zit je waarschijnlijk thuis achter je computer, telefoon of tablet. Het kabinet heeft besloten dat basisscholen voorlopig niet open gaan. Maar wie beslist wat? Hoe wordt een beslissing genomen en wat is de rol van de Tweede Kamer en het RIVM? En mogen deze beslissingen wel genomen worden? Wat staat erover in de grondwet? Dat leer je allemaal als je deze les volgt. 

Lesdoelen

Na deze les kun jij...

... vertellen welke taken ministers hebben...

... vertellen welke taken de Tweede Kamer heeft...

... een aantal grondrechten noemen.

Het is een bijzondere tijd...

Sinds de uitbraak van het coronavirus hoor je dat er veel maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat niet nog meer mensen worden besmet. Maar wie nemen die beslissingen eigenlijk? Bij de volgende vragen bedenk jij wie de beslissing neemt.

Voordat je de vragen maakt, eerst wat meer uitleg over mogelijke antwoorden:

Veiligheidsregio: Nederland is verdeeld in 25 veiligheidsregio’s. Iedere veiligheidsregio zet zich in voor de veiligheid van de inwoners en bezoekers van dat gebied. Zo zorgt de veiligheidsregio ervoor dat er een brandweer is. Ook maakt de veiligheidsregio afspraken over de aanpak van rampen en crises.  Wij horen bij veiligheidsregio Gelderland-Midden. Onze burgemeester, Marcouch, is voorzitter van onze veiligheidsregio.

Den Haag: de Tweede Kamer beslist over de voorstellen van de minister. Deze voorstellen gelden voor het hele land!

Wie neemt de beslissing over het afzeggen van jouw verjaardagsfeest?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Je ouders

Wie neemt de beslissing om de scholen te sluiten?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Je ouders
4. De docenten

Wie neemt de beslissing om een drukke speeltuin te sluiten?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Buurtbewoners

Wie neemt de beslissing om een strand af te sluiten?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Mensen die op het strand werken

Wie neemt de beslissing om een samenscholingsverbod in te voeren?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Je ouders

Wie neemt de beslissing om een verbod om dichter dan 1,5 meter bij elkaar te komen in te stellen?

1. Den Haag
2. Een veiligheidsregio
3. Je ouders

Den Haag

Zoals je in de vorige vragen hebt kunnen zien, neemt Den Haag een heleboel beslissingen om het coronavirus te bestrijden. Maar wie nemen dan deze beslissingen in Den Haag? En beslissingen nemen in Den Haag, hoe gaat dat dan?

Lees eerst de tekst op de volgende twee slides.

Tekst 1

De Tweede Kamerleden maken de wetten en controleren de ministers. De ministers maken ook wetten en voeren de wetten uit. Gelukkig hoeven ze dat niet in hun eentje te doen. Allerlei knappe koppen helpen hen om goede beslissingen te nemen.

Als het gaat om de gezondheid van Nederlanders geeft het Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de minister van Volksgezondheid advies. Bijvoorbeeld over het sluiten van cafés en restaurants. En er zijn nog veel meer organisaties die de ministers advies geven. Maar de ministers beslissen uiteindelijk zelf.

vervolg tekst

Wel moeten ze de Tweede Kamer goed op de hoogte houden van wat ze allemaal doen. Tweede Kamerleden mogen de minister vragen stellen over zijn beslissingen. En zij geven de minister ook advies. De minister beslist zelf of hij naar dat advies luistert.

Behalve wanneer een meerderheid van de Tweede Kamerleden vóór het advies is. Dan moet de minister het advies uitvoeren. Als een meerderheid van de Tweede Kamerleden vindt dat de minister zijn werk niet goed doet dan mogen ze hem zelfs wegsturen.

waar of niet waar?

Over de tekst volgen een aantal uitspraken. Sleep op de volgende slide de uitspraken naar waar of niet waar.

waar

niet waar

Het RIVM geeft advies aan de minister.

De Tweede Kamer mag de minister advies geven.

De Tweede Kamer controleert de ministers.

De Tweede Kamer voert de wetten uit.

De minister hoeft de Tweede Kamer niet op de hoogte te houden.

De Tweede Kamer maakt wetten.

Als de minister zijn werk niet goed doet, mag hij worden weggestuurd door de Tweede Kamer.

in de goede volgorde...

Hoe neemt de minister een beslissing? Sleep op de volgende slide de zinnen naar de juiste stap.

stap 1

stap 2

stap 3

stap 4

stap 5

stap 6

De minister vraagt advies aan het RIVM.

Het RIVM adviseert om alle restaurantsen cafe's te sluiten.

De minister neemt de beslissing om alle restaurants en cafe's te sluiten.

De Tweede Kamer stelt vragen aan de minister over het sluiten van restaurants en cafe's.

De minister beantwoordt vragen over de beslissing om restaurants en cafe's te sluiten aan de Tweede Kamer.

De Tweede Kamer is het eens met de beslissing van de minister.

De grondwet

De Grondwet is de belangrijkste wet van Nederland. In de Grondwet staan veel verschillende regels. Er staat bijvoorbeeld in wat de Koning allemaal wel en niet mag doen. Ook de rol van de minister-president en de ministers staat er in beschreven.

Maar in de Grondwet staan ook rechten die burgers in Nederland hebben. Dat zijn grondrechten. Er staat in de Grondwet dat burgers het recht hebben hun eigen leven te leiden, zonder dat de overheid zich met hun mening, geloof en keuzes bemoeit. De grondrechten mogen niet zomaar worden beperkt door de overheid. Alleen als het echt nodig is.

 

vervolg grondwet

Dit is nu aan de hand door de dreiging van het coronavirus en dat is heel uitzonderlijk. De regering neemt maatregelen om de bevolking en de economie te beschermen, maar deze botsen ook met de grondrechten.

Op de volgende bladzijde zie je een rijtje van een paar van onze grondrechten. Welke worden nu beperkt? Welke grondrechten hebben de burgers nu minder dan voor de coronacrisis?

Sleep op de volgende dia de grondrechten naar het goede vak: wel beperkt of niet beperkt.

Op de volgende slide zie je een aantal grondrechten. Sleep de grondrechten naar het juiste vlak. Vraag jezelf bij elk grondrecht af of het grondrecht beperkt wordt door de maatregelen.

wel beperkt

niet beperkt

Artikel 1: Iedereen wordt gelijk behandeld (je mag niet discrimineren).

Artikel 6: vrijheid van godsdienst en levensovertuiging

Artikel 7: vrijheid van meningsuiting/persvrijheid

Artikel 8: vrijheid van vereniging (je mag een vereniging oprichten en bij elkaar komen)

Artikel 23: vrijheid van onderwijs

De beperkte grondrechten

Zoals je in de vorige opdracht hebt kunnen zien, zijn in deze rare tijden een aantal grondrechten beperkt. Ik zal op de volgende slides uitleggen op welke manier sommige grondrechten uit de opdracht  beperkt zijn.

Artikel 6: vrijheid van godsdienst en levensovertuiging

Je mag nog steeds geloven wat je wil, maar je mag niet meer met veel mensen bij lekaar komen in bijvoorbeeld een kerk, tempel of moskee. Sommige kerken en moskees bieden daarom online gebedsdiensten aan.

Artikel 8: vrijheid van vereniging

Alle (sport)verenigingen moeten stoppen met hun activiteiten en de deuren sluiten. Ze krijgen een boete als zij toch doorgaan.

Artikel 23: vrijheid van onderwijs

Op dit moment moeten scholen hun deuren sluiten. Je mag niet meer naar school. Gelukkig stopt het onderwijs niet en krijgen kinderen zo veel mogelijk thuis, op afstand, les.

Maar er zullen ook kinderen zijn die geen computer hebben of waar thuis veel herrie is. Dan is het heel moeilijk om thuisonderwijs te volgen.

Dus, wat zijn nou de taken van ministers en de Tweede Kamer? 

De ministers hebben twee taken:

De Tweede Kamer heeft ook twee taken:

maken van wetten

uitvoeren van wetten

maken van wetten

controleren van ministers

Je ziet dus dat een van de taken van de ministers en van de Tweede Kamer hetzelfde is: maken van wetten.

Waarom dat is, leer je volgende week in Politiek: Les 2