basis 1 nieuwsbegrip de reuzenschildpad

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

De reuzenschildpad

reuzenschildpad

https:

Inleiding

Reuzenschildpad gered van uitsterven en weer vrij

Het heeft lang geduurd, maar Diego, een honderdjarige reuzenschildpad, is eindelijk weer thuis. Diego heeft er de afgelopen decennia bijna eigenhandig voor gezorgd dat zijn soort niet langer bedreigd is. Mede dankzij hem zijn er weer voldoende reuzenschildpadden op de Galapagos-eilanden. Diego is nu met de veertien andere schildpadden uit het fokprogrammaterug naar zijn eiland van herkomst. ①

Waarom is de honderdjarige reuzenschildpad in het nieuws?

De reuzenschildpad Diego heeft er de afgelopen decennia voor gezorgd dat zijn soort niet langer bedreigd is. Tientallen jaren geleden was dat wel anders.

Wat betekent het decennium?

1. de periode van honderd jaar
2. de periode van 5 jaar
3. de periode van tien jaar
4. de periode van een jaar

De Galapagoseilanden

De Galapagoseilanden liggen in de Stille Oceaan. Ze horen bij het Zuid-Amerikaanse land Ecuador en liggen zo’n 1000 kilometer uit de kust. Toen de Spanjaarden deze eilanden ontdekten, konden ze hele wandelingen over de pantsers van de schildpadden maken, zonder zelf de grond te raken. Daarom noemden ze de eilanden naar de 'galápago', dat 'schildpad' betekent. De Galapagoseilanden zijn heel bijzonder. Het gebied staat namelijk bekend om de vele unieke dieren en planten, die nergens anders ter wereld voorkomen. De galapagosreuzenschildpad is er daar één van. ② ③

Waar komt de naam Galapagoseilanden vandaan?

Fokprogramma

Reuzenschildpadden kunnen wel tweehonderd jaar oud worden. Het zijn landschildpadden; ze kunnen niet zwemmen. Hun schild is soms wel 1.20 m groot. De dieren leven van planten, struiken en vruchten. Ooit leefden er maar liefst vijftien verschillende soorten reuzenschildpadden op de Galapagoseilanden. Maar ongeveer vijftig jaar geleden sloeg men alarm. De reuzenschildpad werd namelijk met uitsterven bedreigd. Dat kwam doordat ratten, die met schepen meekwamen, de schildpadeieren opaten. Ratten leefden normaal niet op de eilanden. Enkele reuzenschildpadsoorten waren al helemaal uitgestorven. Daarom werd er gestart met een fokprogramma. Destijds waren er nog maar veertien reuzen-schildpadden over op het eiland Española. Omdat er maar twee mannetjes waren, zocht het park een ander levend mannetje. Men vond er een in de dierentuin van de Amerikaanse stad San Diego: Diego. ④ 

Fokprogramma

Reuzenschildpadden kunnen wel tweehonderd jaar oud worden. Het zijn landschildpadden; ze kunnen niet zwemmen. Hun schild is soms wel 1.20 m groot. De dieren leven van planten, struiken en vruchten. Ooit leefden er maar liefst vijftien verschillende soorten reuzenschildpadden op de Galapagoseilanden. Maar ongeveer vijftig jaar geleden sloeg men alarm. De reuzenschildpad werd namelijk met uitsterven bedreigd. Dat kwam doordat ratten, die met schepen meekwamen, de schildpadeieren opaten. Ratten leefden normaal niet op de eilanden. Enkele reuzenschildpadsoorten waren al helemaal uitgestorven. Daarom werd er gestart met een fokprogramma. Destijds waren er nog maar veertien reuzen-schildpadden over op het eiland Española. Omdat er maar twee mannetjes waren, zocht het park een ander levend mannetje. Men vond er een in de dierentuin van de Amerikaanse stad San Diego: Diego. ④ 

Waardoor werd de reuzenschildpad met uitsterven bedreigd?

Voldoende

Voor het fokprogramma werd Diego uitgeleend aan het Galápagos National Park. Naar schatting heeft hij voor achthonderd nakomelingen gezorgd. Dat is veertig procent van de tweeduizend reuzenschildpadden die nu op de Galapagoseilanden leven. Begin dit jaar werd al bekend dat Diego’s taak volbracht was. Want er zijn nu voldoende reuzenschildpadden. Die kunnen zelfstandig voor het voortbestaan van de soort zorgen. Het fokprogramma is daarom beëindigd. Volgens de directeur van het fokprogramma zal de populatie van schildpadden blijven groeien. De schildpadden hebben een gps-tracker op hun rug gekregen om ze te kunnen volgen. Daarmee moet voorkomen worden dat de soort nog eens met uitsterven wordt bedreigd. ⑤

Waarom kon het fokprogramma worden beëindigd?

Naar schatting heeft de reuzenschildpad Diego voor achthonderd nakomelingen gezorgd. Mede dankzij hem zijn er weer voldoende reuzenschildpadden op de Galapagos-eilanden.

Wat betekent de nakomeling?

1. de afkomst, de oorsprong
2. het kind, het jong
3. de broer, de zus
4. de vader, de moeder

In quarantaine

Diego en de andere schilpadden moesten eerst in quarantaine. Dat was nodig om ervoor te zorgen dat ze geen zaden mee zou nemen van planten die niet op het eiland thuishoren. Normaal zouden de dieren al in maart met hun (klein)kinderen herenigd zijn, maar door de coronacrisis werd hun vrijlating met nog eens enkele maanden vertraagd. Op 15 juni werden ze eindelijk uitgezet op Española. Dat was nog een behoorlijke klus. Eerst moesten ze een stuk met de boot en op het eiland sjouwden de rangers de dieren nog 2,5 km het land in om op een plek te komen waar veel voedsel voor ze is. ⑥

Waarom duurde het nog bijna een half jaar voordat Diego en de andere schildpadden terug konden naar Española? Noem twee redenen.