ProV1E Voorbereiden/herhalen op toets thema 3

• Biologie
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Herhalen Thema 3 Ordening

1,8 miljoen soorten organismen zijn bekend

Celkenmerken

Celkenmerken

• Op basis van celkenmerken 

Soorten

Organismen behoren tot hetzelfde soort:

• als ze zich samen kunnen voortplanten
• en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Gewervelde dieren

Dieren met een 

wervelkolom noem 

je gewervelde dieren.

 

Wervelkolom 

bestaat uit wervels

Gewervelden

• Hebben een wervelkolom (bij mensen noem je het ook ruggengraat) met wervels

• De wervelkolom is onderdeel van het inwendig skelet

• Er zijn 5 groepen gewervelden:

Gewervelden:

5 groepen: 

vissen 

amfibieën 

reptielen 

vogels  

zoogdieren

Indeling gewervelden:

Indeling op 4 verschillende kenmerken: 

1: huid  (schubben, veren, haren, slijm)

2: ademhalen (ademhalen met huid, kieuwen of longen)

3: voortplanting (geboren als jong, of uit ei met harde schaal of zachte schaal)

4: leefomgeving (leven op land, in water, in lucht)

Indeling van planten 

Er zijn bijna 300.000 soorten planten, zelfs in de woestijn groeien planten. De planten hebben als enige groep: bladgroenkorrels.

Planten kun je indelen naar de manier van voortplanten:

• Zaadplanten -> hebben bloemen 
  
• Sporenplanten -> geen bloemen 

Zaadplanten

Zaadplanten hebben allemaal bloemen (en wortels, stengels en bladeren).

Voortplanting:

De zaden in de bloemen kunnen uitgroeien tot vruchten en  dan tot  nieuwe plant.

                                        

Sporenplanten

• Sporenplanten hebben geen bloemen, maar wel wortels , stengels en bladeren. 
• Voorbeelden van sporenplanten zijn mossen en varens. 
• De voortplanting van sporenplanten vindt plaats met sporen (enkelvoud: spore). Een spore is een cel waaruit een nieuwe plant kan ontstaan. 

Sporenplanten: voortplanting door sporen.

Mossen leven in groepjes bij 

elkaar. 

Ze hebben sporendoosjes 

op steeltjes

Varens: sporenhoopjes aan de 

onderkant van de bladeren

Schimmel

Celkenmerken

Schimmels hebben een celkern. 

Ze hebben ook een celwand. 

Ze hebben geen bladgroenkorrels. 

Schimmels groeien vaak op vochtige plekken.

Ze bestaan uit lange, dunne draden die je schimmeldraden noemt.  

Veelcellige schimmels

schimmels die uit meerdere cellen bestaan hebben vaak lange schimmeldraden.

dit kan je zien op beschimmelde boterhammen.

Als er schimmel op je boterham zit, zie je die schimmeldraden als 'pluisjes'.

Functie schimmels

Voor mensen kunnen schimmels nuttig zijn. Schimmels worden onder andere gebruikt:

• om voedingsmiddelen te maken (brood, wijn, bier)
• als voedsel (eetbare paddenstoelen)
  
• om geneesmiddelen te maken-> antibiotica

Nut en schade

Schimmels kunnen ook schadelijk zijn, wanneer ze ons voedsel bederven. 

Ook kunnen ze ziektes veroorzaken zoals ontstekingen (zwemmerseczeem).

Bacteriën 

Bacteriën zijn altijd ééncellig: het hele organisme bestaat uit 1 cel (als streepjes te zien met gewone microscoop)

Met een electronenmicroscoop zie je ze wel goed

Voortplanting bacteriën 

Snelheid afhankelijk van:

• Temperatuur
• Voedsel
• Soort bacterie

Nuttige bacteriën:

In je darmen en op je huid leven veel nuttige bacteriën!

bacteriën in darmen: meehelpen voedsel te verteren

bacteriën op huid: beschermen tegen ziekte verwekkers

Bacteriën zijn nuttig en schadelijk

Nuttige bacteriën:

Zuurkool, kaas, yoghurt en nog 

veel meer voedsel wordt gemaakt 

met bacteriën. Bacteriën zijn dus 

heel erg nuttig! 

Ook ruimen bacteriën in de natuur resten van dode organismen op

Schadelijke bacteriën:

Longontsteking, keelontsteking en blaasontsteking zijn voorbeelden van bacteriën waar je ziek van kan worden (worden bestreden met antibiotica die bacteriën doden).

Voedsel kan bederven door bacteriën.

Alle organismen

ordenen:

Eerste indeling kijken naar celkenmerken: 

DIEREN: 

PLANTEN:

SCHIMMELS:

BACTERIEN:

wel celkern

geen celwand

geen bladgroenkorrels

wel celkern

wel celwand

wel bladgroenkorrels

wel celkern

wel celwand

geen bladgoenkorrels

geen celkern

wel celwand

geen bladgroenkorrels

Dieren ordenen: Gewervelden met inwendig skelet

Planten ordenen kijken: naar manier van voortplanten: sporenplanten en zaadplanten

indeling in 5 groepen

Altijd ééncellig (hele organisme is 1 cel), voortplanting door deling

Voortplanting door sporen

Uitleg opdracht: Poster ordenen

Verdeel A3 papier in vier gelijke vakken

Teken 4 cellen (zie boek BK: blz. 150/ Pro1: blz 134) van vier rijken

Benoem hun cel onderdelen (horizontaal/liniaal aanwijzen)

Schrijf bij elke cel 5 bijzonderheden die je nog niet genoemd hebt

Werk netjes en nauwkeurig