12. Thema 3 laatste les

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Thema 3: Ordening

Vandaag

Huiswerk bespreken

Leren voor de toets

Doen

Lessonup 11. maken

Test jezelf / diagnostische toets

Mindmap

Elkaar overhoren

Lezen

Docent: 

• Cijfers / doelen bespreken met je.

Maken Thema 1:

Huiswerk 24 januari

Maken §3.5

+

Leren 3.3 & 3.4 & 3.5

+

Nakijken

KGT

31 januari: Toets thema 3

Na het leren, controleren, wat weet je al? 

Wat is nog lastig? Wat ga je daaraan doen?

1. Gebruik de leerdoelen: Leg uit (Maak eventueel een mindmap (zie                                                                                              volgende slide) of een samenvatting)
2. Leerwerkboek: Afbeeldingen met namen van onderdelen leren
3. Online: Flitskaarten
4. Online: Test jezelf van elke basisstof
5. Online: Oefentoets (diagnostische toets)
6. Online: Gebruik biologiepagina.nl (Let op: Daar is meer info, die extra's niet leren)

Organismen worden onder verdeeld (geordend) in 4 rijken. 

Bij het ordenen worden kenmerken van cellen gebruikt. 

Deze kenmerken zijn: celkernen, celwanden en bladgroenkorrels

Bacterieen zijn de enige groep die geen celkern bezit.

Bacterieen zijn ééncellig: ze bestaan maar uit een cel. 
Bacterien planten zich voort door deling: de cel deelt zich en er ontstaan dan twee kleinere cellen. Deze cellen groeien snel tot ze even groot zijn als de oorspronkelijke cel.

Bacterieen klinken vies maar ze kunnen ook heel nuttig zijn. Zo worden er bacterieen gebruik voor het mken van voedingsmiddelen bijvoorbeeld voor yoghurt. Ook in ons lichaam hebben we goede bacterieen. Als je geen bacterieen in je darmen zou hebben, zou je bijvoorbeeld sterk vermageren. 

Daarnaast ruimen bacterien in de natuur dode organisme op, ze voeden zich hier namelijk mee.

Ziekten die worden veroorzaakt door bacterieen zijn er natuurlijk ook. Deze ziekten kunnen vaak bestreden worden met antibiotica (pencilline)

Schimmels hebben celkernen in de cellen.

Om de cellen zitten celwanden.

Schimmels hebben geen bladgroenkorrels.

Schimmels zijn opgebouwd uit lange, dunne draden: de schimmeldraden.  Op een beschimmelde boterham kun je de schimmeldraden, als pluis zien. 

Schimmels planten zich voort door middel van sporen. Sporen kunnen onstaan aan het eind van de schimmeldraden die omhoog groeien.

De meeste schimmels voeden zich met dode resten van organismen. Een belangrijke functie van schimmels is de resten van dode organismen opruimen inn de natuur. 

Schimmels kunnen ook voedsel bederven of ziekten veroorzaken bij mensen, plant en dieren. Een bekend voorbeeld is zwemmerseczeem. 

Daarnaast worden er ook schimmels gebruikt voor het maken van voedingsmiddelen zoals: brood, bier, wijn of schimmelkaas.

Het plantenrijk, is de enige groep organismen waarvan de cellen bladgroenkorrels bevatten.

Het plantenrijk kan je verder verdelen in twee stammen: sporenplanten en zaadplanten.

Bij de indeling van deze twee stammen gebruiken we de manier van voortplanting als kenmerk. 

Sporenplanten: planten zich voort door middel van sporen, Deze planten hebben geen bloemen. Er zijn twee soorten sporenplanten: mossen en varens. 

Bij mossen ontstaan de sporen in sporendoosjes, die op een stengel boven de bladeren uit steken.
Bij varens ontstaan de sporen in sporenhoopjes aan de onderkant van de bladeren.

Zaadplanten: Bij zaadplanten vindt voortplanting plaats door middel van zaden. De zaden ontstaan in bloemen. De meeste planten die je kent, zijn zaadplanten.

Het plantenrijk is verder opgedeeld:

1. Sporenplanten

2. Zaadplanten

Het dierenrijk wordt verder  opgedeeld.

Bij die indeling

kijk je naar: 

- symmetrie - skelet

wel celkern

geen celwand

geen bladgroenkorrels

wel celkern

wel celwand

wel bladgroenkorrels

wel celkern

wel celwand

geen bladgroenkorrels

geen celkern

wel celwand

geen bladgroenkorrels

De 4 rijken en hun cellen met de celkenmerken

planten

dieren

schimmels

bacteriën

Celkenmerken:

-  celkern

-  celwand

-  bladgroenkorrels

celkern

celkern

celwand

celwand

1

2

extra

cytoplasma = celplasma = een stroperige (cel)vloeistof

2

extra

grote vacuole =  vochtblaasje

1

3

extra

celmembraan, Heel dun elastisch vliesje, bepaalde stoffen kunnen hier doorheen.

3

rijk en celkenmerken

Plantenrijk

Celkern Celwand Bladgroenkorrels

4

rijk en celkenmerken

Rijk van de schimmels

Celkern  - Celwand

2

rijk en celkenmerken

Rijk van de dieren

Celkern

3

rijk en celkenmerken

Rijk van de bacteriën

celwand

1

Plantaardige cel

Bladgroenkorrels liggen in het celplasma (cytoplasma).

In de bladgroenkorrels vindt fotosynthese plaats. In de bladgroenkorrel kan de plantencel zijn eigen voedsel maken.

Hiervoor heeft de plant water, koostofdioxide en (zon)licht (energie) nodig. 

Bij de fotosynthese komt zuurstof vrij (dat ademen wij in) en voedsel voor de plant.

eigen voedsel maken

Mensen kunnen niet hun eigen voedsel maken.

Hiervoor gaan we naar de winkel of halen we ingrediënten van het land.

Ook dieren, bacteriën en schimmels kunnen het niet. Zonder planten zouden er geen voedsel en geen zuurstof zijn!

Soorten

Organismen behoren tot hetzelfde soort:

• als ze zich samen kunnen voortplanten

       en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Oefenvragen

Van wie is welke cel?

Dier

Schimmel

Bacterie

Plant

- ja, een celkern
- geen celwand
- geen bladgroenkorrels

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Bacteriën

schimmels

dieren

planten

geen celwand

bladgroen korrels

geen celkern

wel celwand, 

celkern, geen bladgroenkorrels

- geen celkern
- wel een celwand
- geen bladgroenkorrels

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Kenmerken:
Wel een celkern
Geen celwand
Geen bladgroenkorrels

1. plantaardige cel
2. schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

- wel een celkern
- wel een celwand
- geen bladgroenkorrels

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Dit zijn celkenmerken

1. Celkern- Celwand Bladgroenkorrels
2. Plant - Dier - Schimmel
3. cel onder de microscoop en cel met het blote oog te zien
4. Bacterie - Schimmel - Plant - Dier

- ja, een celkern
- ja, een celwand
- ja, bladgroenkorrels

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Organismen worden ingedeeld
in de rijken:

1. Planten - Dieren
2. Bacteriën - Schimmels
3. Dieren - Planten - Bacteriën - Schimmels -Mensen
4. Bacteriën - Schimmels - Planten - Dieren

Fotosynthese
Wat is ==> NIET waar

1. Dit vindt plaats bij sommige dieren en alle planten
2. Dit vindt plaats in groene planten
3. Dit vindt plaats in de bladgroenkorrels
4. Hierdoor maakt de plant zijn eigen voedsel

Celkern

Vacuole

Bladgroenkorrel

Cytoplasma

Celmembraan

Celwand

Kan dit een wangslijmvliescel zijn?

1. ja
2. nee
3. dat kun je niet weten
4. nee, dit is een schimmel

Een bacterie heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een cel van een schimmel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

alleen een celwand 

met celvloeistof

Schimmel

Bacterie

Plantaardige cel

Dierlijke cel

Een plantencel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

WAT IS ======> NIET JUIST?
In de koelkast vind je alle groepen organismen

In de koelkast vind je niet alleen eetbare planten en dieren, maar ook smakelijke schimmels en bacteriën. Brie bijvoorbeeld is bedekt met een wit laagje schimmels. Champignons zijn paddenstoelen en behoren dus ook tot de schimmels. Er zijn ook smakelijke bacteriën. In yoghurt en kwarktoetjes zitten heel veel bacteriën. Deze toetjes zijn gemaakt van melk waaraan melkzuurbacteriën zijn toe- gevoegd. Deze melkzuurbacteriën maken de melk dik en friszuur. Melk is afkomstig van een koe, maar melk bevat geen cellen van een koe. Yoghurt en kwarktoetjes bevatten ook geen cellen van een koe.

1. prei en sla behoren tot de planten
2. Kwarktoetjes en organismen in de yoghurt behoren tot de bacteriën
3. Champignon en organismen op de brie behoren tot de schimmels
4. hamburger en prei behoren tot de dieren

De cellen van dit organisme hebben

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern -GEEN celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Welk kenmerk heeft
alleen de sla

Welk kenmerk heeft
alleen de makreel?

Welk kenmerk heeft
alleen de yoghurt?

Welk(e) kenmerk(en)
heeft alleen deze groep:

champignon en schimmel op de brie?

Dit is een

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Dit is een

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

bladgroenkorrel

celmembraan

celkern

vacuole

cytoplasma

celwand

De veroorzaker van deze ziekten heeft alleen een celwand.
Het is een......

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Wat is nog lastig? Wat ga je daaraan doen? Succes!

1. Gebruik de leerdoelen: Leg uit (Maak eventueel een mindmap (zie                                                                                              volgende slide) of een samenvatting)
2. Leerwerkboek: Afbeeldingen met namen van onderdelen leren
3. Online: Flitskaarten
4. Online: Test jezelf van elke basisstof
5. Online: Oefentoets (diagnostische toets)
6. Online: Gebruik biologiepagina.nl (Let op: Daar is meer info, die extra's niet leren)

Nog meer info en/of oefenen

Nabespreking

Hoe is het gegaan?
Wat ging goed?
Wat vond je moeilijk?
Welke vragen heb je nog?