Voorbereiding ST H1 t/m 3

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Voorbereiding ST H1 t/m 3

Hoofdstuk 1

6 levenskenmerken (blz. 8)

- voeden

- groeien

- ademen 

- uitscheiden (poepen, plassen, zweten)

- reageren (bewegen)

- voortplanten

Definitie soort (blz. 9)

Soort = als twee organismen samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

Ademen heb ik wel apart benoemd om het voor leerlingen een beetje concreet te maken. 

Welk celorganel (onderdeel van een cel) hebben dieren NIET?

1. Celkern
2. Celmembraan
3. Celwand
4. Cytoplasma

4 rijken (blz. 10): planten, dieren, bacteriën en schimmels

celkenmerken (blz. 59)

	Dierlijkecel	Plantencel	Bacteriecel	Schimmelcel
Celwand		ja	ja	ja
Celmembraan	ja	ja	ja	ja
Cytoplasma	ja	ja	ja	ja
Vacuole		ja		ja
Celkern	ja	ja		ja
Bladgroen-korrels		ja

Determineren (blz. 16)

1. Beschrijf de stappen

bijv. : 1a, 4a, 4b

2. Geef de naam

bijv. distel

Dit moet je kunnen.

Stevigheid bij planten (blz. 23)

Kruidachtige planten: door water in de vacuole dat tegen de celwand drukt. 

Houtachtige planten: door houtcellen met celwanden die gemaakt zijn van houtstof.

Soorten weefsels en cellen (blz. 27)

spierweefsel - spiercellen

zenuwweefsel - zenuwcellen

beenweefsel - beencellen

Vermeerderen van bacteriën en schimmels (blz. 36)

Bacteriën dmv celdeling

Schimmels dmv sporen

Welk woord ontbreekt op de plaats van de vraagtekens?

1. Afvaleters
2. Bacteriën
3. Mensen
4. Organismen

Conserveren (blz. 40)

= voedsel langer houdbaar maken

5 manieren:

1. drogen

2. verhitten: steriliseren 120 graden en pasteuriseren 70 graden

3. koelen 

4.conserveermiddel toevoegen

5. vacuüm of met speciaal gas verpakken

Voedselkringloop (blz. 43/45)

Hoofdstuk 2

Beweging

Beenderstelsel en spierstelsel

Ben je al begonnen met leren voor het ST?

Ja

Nee, maar ik begin vandaag

Nee, nog niet

4 functies van het skelet      (blz. 69)

1. beweging

2. bescherming

3. vorm

4. stevigheid

Soorten beenderen (blz. 73)

1. pijpbeenderen (rond, bv. dijbeen), bevatten geel beenmerg -> ligt vet in opgeslagen

2. platte beenderen (bv. schouderblad)

Uit welke stof bestaat de tussencelstof van kraakbeen voornamelijk?

1. Been
2. Kalkstof
3. Lijmstof

Beenweefsel, bestaat uit:

1. beencellen

2. tussencelstof met veel kalk en weinig lijmstof

Kernmerken: hard, maar ook breekbaar

Kraakbeenweefsel, bestaat uit:

1. kraakbeencellen

2. tussencelstof met veel lijmstof en weinig kalk

Kenmerken: buigzaam 

Op welke 2 manieren vangt de wervelkolom schokken op?

Wervelkolom (blz. 79)

Vangt op 2 manieren schokken op:

1. dubbele s-vorm

2. kraakbeenschijven

Andere functie:

Beschermt ruggenmerg

Leer de botten

https://biologiepagina.nl/34mavo/Stevigheidbeweging/Oefenenskelet/oefenenskelet.htm

Zet de gewrichten op volgorde van minst naar meest beweeglijk. 

4 soorten beenverbindingen (blz. 86)

1. vergroeiing

2. naadverbinding

3. kraakbeen

4. gewricht

3 soorten gewrichten (blz. 88)

1. kogelgewricht

2. scharniergewricht

3. rolgewricht

Wat is GEEN kenmerk van een spier die samentrekt?

1. De spier wordt kort
2. De spier wordt dik.
3. De spiervezels schuiven in elkaar.
4. De spier wordt dun.

Werking spieren

Een aangespannen spier -> korter en dikker

Delen spier (blz. 94)

pees = taai stuk waarmee de spier aan een bot zit

spierschede = vlies om de spier zelf

Spieren met tegenover-gestelde werking = antagonisten

4 soorten blessures (blz. 98)

1. botbreuk

2. ontwrichting (uit de kom)

3. verstuiking (door je enkel gaan)

4. knieblessure (gescheurde meniscus)

4 soorten spierblessures (blz. 101)

1. spierpijn (ophoping van afvalstoffen)

2. spierkramp (plotseling sterk samentrekken van de spier)

3. spierscheuring (scheur in de spier als gevolg van spierkramp)

4. kneuzing (bloeduitstortinkjes door kapotte bloedvaatjes)

Hernia (blz. 82)

1. Kraakbeenschijf/schijven gaan stuk en lopen ''leeg''.

2. De kraakbeenschijf puilt uit.

3. Vocht drukt tegen de zenuw in het ruggenmerg. 

Top- teen- en zoolgangers (blz. 110)

Topgangers (hoeven): lopen op hun nagels (bv. koeien, paarden, geiten)

Teengangers: lopen op hun teenkootjes (bv. alle katachtigen)

Zoolgangers: lopen op hun hele voet (bv. apen en mensen)

Hoofdstuk 3

Wat is geen biotische factor?

1. Planten
2. Vijand
3. Voedsel
4. Zuurstof

Abiotische en biotische factoren (blz. 133)

Abiotische factoren: levenloze natuur (bijv. wind, water, zand en temperatuur)

Biotische factoren: levende natuur (voedsel, ziekteverwekkers en soortgenoten)

Aanpassingen van planten   (blz. 137)

1. voorjaarsbloeiers; bloeien voor de bomen voor voldoende licht.

2. klimplanten; klimmen omhoog voor voldoende licht

3. wortelrozetten; plant neemt ruimte in zodat hij voldoende water en mineralen kan opnemen

4. woestijnplanten; kleine bladeren tegen verdamping en dikke bladeren om water op te slaan

Soorten gebitten:

plooikiezen: planteneters

knipkiezen: vleeseters

knobbelkiezen: alleseters

Soorten snavels, poten en voedsel 

Soort snavel	Soort voedsel	Soort poten
Kegelsnavel	harde zaden en noten	klimpoot
Pincetsnavel	insecten	klimpoot
Haaksnavel	prooidieren	grijppoten
Priemsnavel	bodemdiertjes	steltpoten
Zeefsnavel	plantjes en diertjes uit het water	zwemvliezen/zwempoten

Doorsnede van een blad       (blz. 148)

Leer de functies van de 
verschillende onderdelen
(opperhuid, bladmoes, 
nerven en huidmondjes).

Een vaatbundel bestaat uit twee soorten vaten. Welk van deze twee vervoert water met mineralen?

Nerf = vaatbundel = bastvaten en houtvaten (blz. 152)

Houtvaten stromen
omHoog met water en
mineralen

Bastvaten stromen naar
Beneden met water en
glucose

Fotosynthese (blz. 158)

Verbranding (blz. 158)

Voedingsstoffen gemaakt van glucose

Reservevoedsel opslaan (blz. 163)

De overgebleven glucose door de fotosynthese slaat de plant op in...

...knollen (verdikte wortels)

...bollen (korte stengel met dikke bladeren/rokken)

...zaden

In een toendra-gebied leven allerlei soorten organismen samen.
Hoe noem je al deze soorten bij elkaar samen in dit gebied?

1. Ecosysteem
2. Individu
3. Levensgemeenschap
4. Populatie

Voedselrelaties (blz. 170)

Ecosysteem = abiotische en biotische factoren in een gebied

Levensgemeenschap = biotische factoren in een gebied

Populatie =  groep organismen van dezelfde soort

Individu = 1 organisme 

In de noordwestelijke Atlantische Oceaan stortte de kabeljauwpopulatie begin jaren negentig volledig in. De Canadese overheid besloot daarom de vangst geheel te verbieden. De kabeljauw leeft daar van lodde, een visje dat zich voedt met plantaardig en dierlijk plankton.

Welke voedselketen is juist volgens de tekst?

1. Kabeljauw -> lodde -> plankton
2. Kabeljauw <- lodde <- plankton
3. plankton -> lodde -> kabeljauw
4. plankton <- lodde <- kabeljauw

Voedselketen (blz. 172)

Moet je zelf kunnen maken met informatie uit een tekst!

Begint altijd met een producten. Pijlen gaan in de richting van de energie (glucose)

Voedselweb (blz. 172)

Hieruit moet je een voedselketen kunnen halen!

Bekijk de afbeelding.

Welk organisme hoort in laag X van deze voedselpiramide?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Piramides

Voedselketen in de vorm van een piramide

Piramide van biomassa is altijd piramide vorm. 

Noteer altijd het aantal/kilo's in/bij de verschillende lagen. 

Koolstofkringloop

Bij de koolstofkringloop kijk je alleen naar het atoom koolstof --> dus de C

Tijdens fotosynthese en verbranding gaan de koolstofatomen van de ene stof over in de andere.

Dus van CO2, naar glucose, naar CO2

Stikstofkringloop

Bij de stikstofkringloop volg je het atoom stikstof --> aangegeven met een N

Het atoom N gaat van stikstof naar eiwit naar nitraat naar stikstof