De psychologie van de smaak

• Psychologie
• Secundair onderwijs

De psychologie van de smaak

De psychologie van de smaak

Nam iedereen een koekje?

Prima! 

Welkom in de les MAVO!

De psychologie van de smaak

• Kunnen insecten proeven?
• Kunnen vissen proeven?
• Hoe is het proeven bij     mensen/dieren?

De psychologie van de smaak

De mens als levend organisme

Basissmaken

• bitter
• zoet
• zout
• zuur

Basissmaken

Variatie doorheen de geschiedenis

Aristoteles: 7 smaken

Begin 19de eeuw: 4 smaken

Basissmaken

Voorkeur voor zout

behoefte aan mineralen

Basissmaken

Voorkeur voor zoet

• behoefte aan energie (opwarmen   en beweging)
• huidige samenleving: overaanbod

Basissmaken

Instinctieve afkeer voor zuur

• schadelijk: rot eten - onrijp fruit
• voorkeur: combinatie zoet en zuur

Basissmaken

Instinctieve afkeer voor bitter

• schadelijke stoffen in planten
• afkeer voor groenten die niet   voldoende zoet zijn

Basissmaken

Instinctieve afkeer voor bitter

• grote verschillen bij mensen:  aantal     smaakreceptoren
• overgevoeligheid: groenten & alcohol   vinden ze niet lekker

Basissmaken

Leren proeven bij kinderen?

Basissmaken

Aantrekkingskracht van de smaken?

• Aangeboren of aangeleerd?
• Aangeleerd: kinderen reageren met een glimlach   bij het krijgen van zoete en lichtzoute substanties
• Kinderen reageren wenend op zuur en bitter.
• Evolutionair: overleving!

Basissmaken

Aanleren aversie tegen bitter en zuur

• sociaal leerproces: leren aanvaarden van smaken   binnen de eetcultuur
• kinderen niet dwingen: gezelligheid als positief   middel
• smaken verschillen tussen culturen

Smaakreceptoren

Smaakreceptoren

Smaakreceptoren

• 2/3 op de tong
• hele tong - geen specifieke smaakzones
• rest op verhemelte, strottenhoofd en keelholte
• naast smaakreceptoren: sensaties van textuur,   temperatuur en pijn (bv hete pepers)

Umami en vet

• Umami: Aziatische keuken (E621), uit sojabonen
• wetenschappers overwegen umami als vijfde smaak
• Vet: discussie: voorkeur voor vette voeding, positief   signaal naar de darmen
• darmen: tweede brein!

Belang van de andere zintuigen

• plezier van eten: wisselwerking geur - smaak
• verstopte neus: geen tot weinig smaak
• onderscheiden ajuin - appel moeilijk
• experiment chips met wasknijper

      - zonder wasknijper: 79% correct smaken benoemen

      - met wasknijper: 54% correct smaken benoemen

                                  meer tijd nodig

Belang van de andere zintuigen

• niet: de externe geur van voeding is belangrijk
• wel: moleculen die achteraan vanuit de mond naar het   reukorgaan opstijgen
• neus - limbisch systeem

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

• Kleur voeding: blauwe appel - paarse wortel
• Kleur van het bord
• Kleur en zwaarte van je bestek (glas)

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Vergelijk

• Zalm & frietjes
• Gebakken zalm op een bedje van   garnituur en goudgele frietjes

Belang van de andere zintuigen

Belang van de andere zintuigen

Neem een blaadje en een balpen aub.

Belang van de andere zintuigen

A

B

Belang van de andere zintuigen

• Vooroordelen/verwachtingen: selder moet 'kraken'
• 'romige muziek': smaakbeleving is zoeter en romiger
• 'Sound of Chocolate': project in Brussel waarbij   chocolade verkocht wordt met een bijpassende   soundtrack

Neurobiologie

Vooral donkere chocolade bevat serotonine. Daarnaast maken de hersenen, door het eten van chocolade, 

endorfines aan waardoor je een zalig en gelukkig gevoel krijgt... 'happy food'!

Verband gezonde voeding -

geestelijke gezondheid

Nog een laatste experimentje