Jong & Oud (5e) H7. Senioren

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7. Senioren

• actualiteit
• leerdoelen
• filmpje
• instructie
• maakwerk: opdracht 7.1 t/m 7.8

Leerdoelen H7. Senioren

• Ik kan de 8 begrippen op pagina 63 omschrijven (zie ook LWEO). 
• Ik kan het verschil uitleggen tussen het omslagstelsel en het kapitaaldekkingsstelsel.
  
• Ik kan uitleggen dat er bij bedrijfspensioenen wordt geruild over de tijd.
  
• Ik kan 3 inkomstenbronnen van ouderen noemen.
  
• Ik kan het verschil tussen AOW en bedrijfspensioen uitleggen.
  
• Ik kan een aantal beleggingsvormen noemen.
  
• Ik kan verschillende beleggingsvormen tegen elkaar afwegen.
  
• Ik kan uitleggen hoe een verandering van de verhouding tussen actieven en inactieven gevolgen kan hebben voor de hoogte van de AOW-premies en -uitkeringen.
  
• Ik kan uitleggen dat vergrijzing een verhoging van de AOW-leeftijd noodzakelijk kan maken.

Inkomen senioren

Filmpje

Vergrijzing, kijkvragen:

1. Wat zijn de oorzaken van de vergrijzing?

2. Wat zijn de gevolgen van de vergrijzing?

Filmpje

Vergrijzing, kijkvragen:

1. Wat zijn de oorzaken van de vergrijzing?

• babyboom na de 2e wereldoorlog
• anti conceptie (later en minder kinderen)
• levensverwachting (we worden steeds ouder)

2. Wat zijn de gevolgen van de vergrijzing?

• financieel (verhouding actieven / inactieven)
• minder voorzieningen in de dorpen
• arbeidsmarkt (minder arbeidsaanbod)

Bevolkingspyramides NL

Pensioen opbouwen

Op welke 3 manieren kan iemand pensioen

opbouwen?

• AOW (van de overheid)
• bedrijfspensioen (van werkgevers)
• sparen / beleggen (zelf)

Pensioenpijlers

Omslagstelsel

De AOW (Algemene Ouderdoms Wet of staatspensioen) werkt volgens het omslagstelsel.

De actieven (werkenden) van nu betalen premie voor de AOW uitkering aan de inactieven (senioren) van nu.

Nadeel omslagstelsel

Betaalbaarheid omslagstelsel is

in gevaar vanwege toenemende

vergrijzing.

Steeds minder actieven (werkenden)

voor meer inactieven (senioren)

Oplossing?

Participatiegraad

De participatiegraad geeft aan hoeveel procent van de mensen die geschikt zijn om te werken ook daadwerkelijk bereid zijn om iets te doen.

Hoe hoger de participatiegraad hoe mee actieven (werkenden).

Hoe houden wij in Nederland de AOW (staatspensioen) betaalbaar?

1. premie verhogen
2. uitkering verlagen
3. pensioenleeftijd verhogen
4. pensioenleeftijd verlagen

Pensioenleeftijd

De pensioenleeftijd is de leeftijd

waarop senioren met pensioen

gaan (van actief naar inactief).

Hoe hoger de pensioenleeftijd

hoe minder inactieven (senioren).

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later (ruilen over tijd).

Beleggingen

Aandelen

• mede eigenaar van een bedrijf
• rendement = dividend en koerswinst (of verlies)

Obligaties

• lening met een vaste rente (coupon) en vaste looptijd
• rendement = couponrente en koerswinst (of verlies)

Hypotheken

• lening met onderpand
• rendement = rente

Onroerend goed

• rendement = huur en waardestijging (of daling)
  

Bij welke belegging heeft een pensioenfonds kans op het meeste rendement?

1. aandelen
2. obligaties
3. hypotheken
4. onroerend goed

Bij welke belegging loopt een pensioenfonds het meeste risico?

1. aandelen
2. obligaties
3. hypotheken
4. onroerend goed

Wat is de AOW?

1. een sociale voorziening
2. een volks verzekering
3. een werknemers verzekering
4. geen van deze 3

Wie betaalt de AOW van nu?

1. de jeugd van nu
2. de actieven van nu
3. de actieven uit het verleden
4. de staat

Wie betaalt het bedrijfspensioen van nu?

1. de jeugd van nu
2. de actieven van nu
3. de actieven uit het verleden
4. de staat

Het pensioen van Coen stijgt met 5% terwijl de prijzen met 2% stijgen. Welke conclusie is juist?

1. Het reële pensioen stijgt met 3%.
2. Het pensioen stijgt nominaal met 3%.
3. Het pensioen stijgt nominaal met 2%.
4. Het reële pensioen stijgt met 5%.

Maakwerk deze week

• wat: opdracht 7.1 t/m 7.8 in je schrift
  
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
  
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
  
• tijd: tot 5 minuten voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
  
• klaar: ga verder met ander vak