BS 1 en 2: Voedsel/ Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

BS 1: voedsel

Lesdoelen

* Je kunt de werking van enzymen beschrijven 

* Je kent verschillende manieren van conserveren.
* Je weet wat voedingsmiddelen, voedingsstoffen en  

    voedingsvezels zijn. 

* Je weet welke functie de verschillende voedingsstoffen 

   hebben

Bacteriën, schimmels en gist

Bacterien en schimmels kunnen schadelijk zijn. Ze kunnen voedsel bederven of je ziek maken.

Maar ook nuttig. Bij de productie van bepaalde voedingsmiddelen (en medicatie) worden schimmels en bacteriën gebruikt. 

Dit noemen we BIOTECHNOLOGIE

Bacteriën

Voorbeelden van voedingsmiddelen die gemaakt worden met behulp van bacteriën:

Kaas

zuurkool

yoghurt

Schimmels

Voorbeelden van voedingsmiddelen die gemaakt worden met behulp van schimmels:

 Brood

schimmelkaas

Bier

Wijn

En productie  van het geneesmiddel  penicilline

Enzymen

Enzymen zijn speciale eiwitten. Ze helpen stofwisselingsprocessen (zoals vertering) versnellen!

Hier maken ze bvb

een stof kleiner --> 

Enzymactiviteit

De enzymactiviteit is de snelheid

waarmee de enzymen werken. 

Dit is afhankelijk van 

- temperatuur

- zuurgraad

Hierbij hoort een optimumkromme met een minimum, een maximum en een optimum

Zuurgraad

Enzymen werken in vloeistoffen. 

De stoffen die zijn opgelost in die vloeistof bepalen de PH of zuurgraad. 

 De PH-schaal laat de zuurgraad van bepaalde stoffen zien. 

Zuiver water is neutraal de PH is 7

Hoe lager de PH hoe zuurder. 

en hoe hoger de PH hoe meer basisch

Voedsel conserveren

Conserveren:  Het langer houdbaar maken van voedsel door

de omstandigheden voor bacteriën en schimmels ongunstig gemaakt.

Manieren om te conserveren:

1. Invriezen
2. Pasteuriseren
3. Steriliseren
4. Vacuüm verpakken
5. Drogen
6. Toevoegen van conserveermiddelen

Voedsel conserveren. 

Conserveren hoe?

Conserveren

Je kan conserveren door stoffen weg te halen

• bijv. vacuüm verpakken/drogen

Je kan conserveren door stoffen toe te voegen

• Zout
• Suiker
• Zuur

Toegevoegde stoffen noemen we Additieven

BS 2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Voedingsmiddelen

Alles wat je eet en drinkt zijn voedingsmiddelen:

• plantaardige voedingsmiddelen: 
  
• dierlijke voedingsmiddelen: 
  

Voedingsmiddelen voedingsstoffen

Een voedingsmiddel is alles wat je eet/drinkt.

Een voedingsstof is een nuttige stof in een voedingsmiddel.

Er zijn 6 voedingsstoffen:

• koolhydraten
• eiwitten
• vetten
• vitamine
• mineralen
• water

Vier functies van voedingsstoffen

Er zijn vier functies van voedingsstoffen.

1. Bouwstoffen; energie
2. Brandstoffen; groei en herstel
3. Reservestoffen; opslag
4. Beschermende stoffen; zorgen dat je niet ziek wordt 

Koolhydraten

Koolhydraten kunnen dienst doen als : - Brandstof

   - Bouwstof

   - Reservestof

Koolhydraten komen veel voor in granen, aardappelen en fruit.

O.a: Glucose, suiker en zetmeel

Eiwitten

Eiwitten zijn voornamelijk  bouwstoffen

Teveel aan eiwitten kunnen ook dienen als brandstof.

Eiwitten zitten vooral in

dierlijke producent als

vlees, vis en zuivel.

Maar ook in plantaardige zoals

noten en zaden

Cytoplasma

Spieren

Vetten

Vetten doen dienst als :

-Brandstof

-Reservestof

-Bouwstof

Onverzadigde vetten zijn OKE.. (olie, vette vis)

Verzadigde vetten zijn minder gezond (harde vetten, boter, mayo)

Vitaminen

Vitamine zijn belangrijke Bouwstoffen en beschermende stoffen. Ze zitten in groente, fruit, vlees, vis en zuivel.

-Vitamine A: Opbouw van de huid

-Vitamine B12: Aanmaak van rode bloedcellen

-Vitamine C: Tegen scheurbuik

-Vitamine D: Vastleggen van kalkzouten in botten

Mineralen

Doen dienst als;

bouwstoffen en beschermende stoffen.

Belangrijke mineralen zijn: fluoride, calcium (kalk), ijzer, natrium en kalium

Water

-Bouwstof

-Belangrijk bij het vervoer 

van stoffen door het lichaam

Voedingsvezels

Vezels zijn geen voedingsstoffen.

Het zijn Onverteerbare stoffen uit planten 
Voedingsvezels stimuleren de darmperistaltiek en dus de darmwerking.

Indicator

Een indicator is een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen.

De indicator voor zetmeel is jodium.

Jodium is normaal een geelbruine, helder vloeistof, maar wanneer het in aanraking komt met zetmeel krijgt het een donkerblauwe tot zwarte kleur.

Zetmeel aantonen

- Zetmeel kun je aantonen met Jodium (Joodoplossing)

Voedingsmiddelen zijn de producten die je kan eten en drinken.

1. waar
2. niet waar

Dierlijk

Plantaardig

Voedingsmiddellen

Voedingsstoffen 

op het etiket

Is kaas plantaardig of dierlijk?

1. plantaardig voedingsmiddel
2. dierlijk voedingsmiddel

Voedingsmiddel of voedingsstof
Appel

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Eiwitten zijn een

1. Voedingsstof
2. Voedingsmiddel

Voedingsmiddel of voedingsstof
Dubbelfris

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsvezel

    Bouwstof

     Brandstof

  Reserve stof

  Beschermende 

             stof

          Geen   

  voedingsstof

Volkorenbrood
In dit product komt veel voedingsvezel voor.

1. juist
2. onjuist

Wat is een goede eigenschap van voedingsvezels?

1. Ze helpen infectieziekten tegengaan.
2. Ze voorkomen verstopping.
3. Ze helpen bij de bloedstolling.
4. Ze verbeteren de nierwerking.

Bij de productie van bier en zuurkool wordt biotechnologie toegepast

1. Ja
2. Nee

Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is:

1. klassieke biotechnologie
2. geen biotechnologie
3. recombinant-DNA-techniek
4. moderne biotechnologie

1. Bloedcel
2. Enzym
3. Hormoon
4. Afval

Welke bewering klopt?

1. P is de minimumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de maximumtemperatuur voor dit enzym.

Welk enzym werkt het beste bij pH van 6?

1. enzym 1
2. enzym 2
3. enzym 3

Welk enzym zal voorkomen in het menselijk lichaam?

1. enzym x
2. enzym y
3. enzym z
4. enzym y en z

Aan de slag

Als je de tekst in je boek gelezen hebt (BS 1 en 2)

En je hebt deze Lessonup serieus doorlopen, dan ga je aan de slag met het maken van je opdrachten.

Maak online BS 1 en 2. Alle opdrachten!

Heb je vragen, noteer deze dan, zodat je ze de volgende les kunt stellen.

Succes!

Waarover zou je nog extra uitleg willen?