Thema 6 - B3 Samenleven WTS

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 6 Ecologie en duurzaamheid

Herhalen B2

Voedselrelaties en kringlopen

Producenten

Consumenten

Afvaleters

Reducenten

Mineralen

In de afbeelding is de kringloop van water schematisch weergegeven. Drie pijlen zijn genummerd.

Bij welke pijl vindt verdamping plaats?

1. Bij pijl 1
2. Bij pijl 2
3. Bij pijl 3

Sleep de woorden naar de juiste plekken in de koolstof kringloop.

Fotosynthese

verbranding

glucose

plantaardige energierijke stoffen

energierijke stoffen in bacterie en schimmels

energierijke stoffen in dieren

verbranding

verbranding

Is het afval biologisch afbreekbaar of niet?

Biologisch afbreekbaar

Niet biologisch afbreekbaar

1. De stronk van een broccoli.  

2. Het klokhuis van een appel. 

3. Het plasticbakje van een tros druiven. 

4. Het stokje van een lolly. 

Wat voor dingen vind je het meest in  de plastic soep?

Leerdoelen B3 Samenleven

• Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is. 
• Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting. 

Populatiegrootte

De populatiegrootte is het aantal organismen in een populatie. 

De populatiegrootte hangt af van de invloeden uit de omgeving, dus van biotische en abiotische factoren.

Als alle biotische en abiotische factoren in een ecosysteem gunstig zijn voor een populatie, is de kans groot dat een populatie groeit. 

Biologisch evenwicht

= schommelen van populatiegrootte door de jaren heen om een evenwichtswaarde

Wat is populatiegrootte?

1. Aantal verschillende soorten in een gebied.
2. Aantal organismen in het ecosysteem.
3. Aantal organismen in het hele land.
4. Aantal organismen van dezelfde soort in een gebied.

Wat is van invloed op een populatiegrootte?

1. hoeveelheid voedsel
2. natuurlijke vijanden
3. ziekte verwekkers
4. A, B en C

Hoe noemen we het schommelen van de populatiegrootte?

1. Biologisch evenwicht
2. Uitsterven en bijkomen
3. Roofdier en prooidier
4. Biotische en abiotische factoren

Samenleven

Relaties in en tussen populaties: 

- Concurrentie: 

   om partner, veilige plek en voedsel 

- Samenwerken/ afspraken maken:

  jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Concurrentie 

In de video zagen we concurrentie:

Dat wil zeggen dat twee populaties strijden om dezelfde voedselbron of schuilplaats.

www.nu.nl

Samenwerken 

In de video zagen we samenwerking bij het jagen naar voedsel

Relaties binnen populatie

Rangorde: Eén dier is dan de baas.

Territorium: Gebied waar één dier leeft, of een groep dieren van dezelfde soort. Andere soortgenoten mogen er niet in. 

Paarvorming: Mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten.

Relaties tussen soorten

Tussen populaties van verschillende soorten vindt vaak weinig concurrentie plaats, doordat soorten zich specialiseren.

Prooi = Veldmuis

Relaties tussen soorten

Symbiose: langdurige relatie tussen individuen van  

                        verschillende soorten.

- Mutualisme: beide individuen voordeel van relatie

- Commensalisme: 1 individu voordeel, ander neutraal 

- Parasitisme: 1 individu voordeel, ander nadeel.

Het Individu (parasiet) leeft op of in een individu van een ander soort (gastheer).  Parasiet: dier, plant of schimmel.

Relaties tussen soorten

Mutualisme: 

Relatie waarbij beide soorten voordeel hebben ( win win)

commensalisme

Eén organisme heeft voordeel en het andere organisme heeft geen voordeel en geen nadeel 

Parasitisme

Parasitisme: symbiose waarbij een individu een voordeel heeft en het ander individu een nadeel heeft.

Parasiet: individu dat een voordeel heeft bij parasitisme. 

Gastheer: individu dat een nadeel heeft bij parasitisme

Relaties tussen soorten (symbiose)

Symbiose	Soort A	Soort B
Mutualisme	Voordeel	Voordeel
Commensalisme	Voordeel	-
Parasitisme	Voordeel	Nadeel

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose

Eén soort heeft een voordeel en de ander heeft geen nadeel

Eén soort heeft een nadeel, en de ander heeft een voordeel

Commensalisme

Parasitisme

Mutualisme

Symbiose

Zet de verschillende soorten gedrag in de juiste kolom.

Samenwerken

Concurrentie

Territorium aangeven

Paarvorming

symbiose

Parasitisme

Zelfstandig werken

Lees B3 Samenleven - onderstreep of markeer wat belangrijk is

Maak de opdrachten volgens de planning