Evenwichtszintuig

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Waar zit het evenwichtszintuig?

1. In het buitenoor
2. In het binnenoor
3. in het middenoor

Het oor 

Met het evenwichtszintuig en het gehoorzintuig

Oorschelp

Gehoorgang

Oorsmeerkliertjes

Trommelvlies

Trommelholte

Buis van Eustachius

Evenwichtszintuig

Gehoorzenuw

Slakkenhuis

Gehoorbeentjes

Evenwichtszintuig - vestibulum

Bevat endolymfe (vloeistof)

Bevat 2 maculae (1)

Registreren rechtlijnige

bewegingen (ja-knikken),

vertragen en versnellen

(voortwaarts/ achterwaarts

en naar boven/ beneden)

Draaiende bewegingen

Halfcirkelvormige kanalen met aan elk kanaal een Ampulla met een capula,

bestaande uit een gel met zintuigharen die aan zintuigcellen vast zitten.

Otolietorganen/maculae (sacculus en utriculus)

Lineaire bewegingen

Macula - horizontaal

Macula

Geleilaag met kalksteentjes.

Deze geleilaag en de kalksteentjes

reageren op beweging (als gevolg 

van zwaartekracht of versnelling).

Zintuigharen (ciliën) op de

zintuigcellen registreren deze

verandering

Macula 2 - verticaal

Registreert ook zwaartekracht

en versnelling omhoog/ omlaag (lift)

Evenwichtszintuig - 

Halfcirkelvormige

kanalen

Halfcirkelvormige kanalen

Bevatten endolymfe (vloeistof)

In elke basis zit een knobbel met

een cupula (2), een geleiachtige

massa

Registreren bewegingen/ 

versnellingen in de X, Y en Z-

richting

Cupula

Cupula klappen om als de

endolymfe gaat stromen

(klapdeur)  

Altijd in tegengestelde

richting van de beweging

(traagheid)

Cupulae 

Zijn vooral gevoelig voor veranderingen

in snelheid. Niet voor een constante

snelheid.

Cupulae en de zweefmolen

Als je een tijdje ronddraait op dezelfde snel-

heid registreren je cupulae dit niet (meer).

De vloeistof in de kanalen draait dan op

dezelfde snelheid als het lichaam.

Staat je lichaam daarna stil dan slaan de 

cupula wél weer uit, de vloeistof blijft nog

even draaien: duizelig.

Cupulae en alcohol

Stap 1 (begin al na 10 minuten)

Alcohol komt via het bloed in de

cupula. Deze wordt dan lichter dan water. 

De cupula in het vertikale kanaal gaat

zweven.

Draaisensatie!

Cupulae en alcohol

Stap 2 (na 6 uur):

Alcohol zit óók in de endolymfe.

De cupula heeft dan weer dezelfde dicht-

heid en zweeft niet.

Cupulae en alcohol

Stap 3:

Alcohol is uit de cupula maar nog niet 

uit de endolymfe.

De cupula zakt dan juist in de endolymfe.

Draaisensatie.

Wat helpt? Nieuwe alcohol.

Casus Zelfrijdende Auto
Zelfrijdende auto’s zijn de toekomst: het verkeer stroomt sneller door, het is veiliger en je kunt onderweg nog even op je smartphone werken. Of al deze veronderstellingen gaan kloppen, moet nog blijken. Voorlopig zijn er nog veel mensen die snel last van wagenziekte hebben. Intussen is patent aangevraagd op een systeem dat wagenziekte tegengaat, het Universal Motion Sickness Countermeasure System (UMSCS). Wagenziekte ontstaat in de hersenen door een conflict tussen informatie uit de ogen (stilstaande smartphone) en de evenwichtszintuigen, de spieren en de huid (optrekken, afremmen, bochten).
Met welk deel van je evenwichtsorganen registreer je optrekken, afremmen en bochten?

1. optrekken en afremmen via de halfcirkelvormige kanalen en capulae en bochten via de maculae
2. optrekken en afremmen via de maculae en bochten via de halfcirkelvormige kanalen en de capulae
3. optrekken, afremmen en bochten via de 2 maculae
4. optrekken, afremmen en bochten via de 3 halfcirkelvormige kanalen en capulae