Zintuigcellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Zintuigcellen

Zintuigcellen

Zintuigcellen moeten een signaal doorgeven aan een sensorisch neuron.

Prikkels

druk

warmte (temp)

geur/ smaak (moleculen)

licht (golflengte)

Receptoren - adequate prikkel

Mechanoreceptoren: druk

Thermoreceptoren: temperatuur

Chemoreceptoren: moleculen

Fotoreceptoren: licht

Receptoren - impuls

1. Receptorcel ontvangt de prikkel

2. De prikkel zorgt voor het opengaan van Na+ poorten in de zintuigcel

3. Prikkeldrempel bereikt? Volledige depolarisatie van het membraan

4. Ca2+ poorten open

5. Neurotransmitter vrij in de synaps met het sensorische neuron

6. Voldoende neurotransmitter? Impuls in het neuron

Receptoren - prikkels

Mechanoreceptoren: druk zorgt voor 

opengaan Na+ poorten. De Na+ poort

is zelf gevoelig voor druk

Thermoreceptoren: temperatuur zorgt

voor openen Na+ poorten, de Na+ poort

heeft een temperatuurgevoelig eiwit 

Receptoren - prikkels

Chemoreceptoren: binding moleculen

aan receptor zorgt voor vrijkomen

secundaire boodschapper, die zorgt

voor openen Na+ poorten

Receptoren - prikkels

Fotoreceptoren: licht op een licht-

gevoelig eiwit zorgt voor vrijkomen

secundaire boodschapper, die zorgt

voor openen Na+ poorten

Prikkelsterkte

De actiepotentiaal is altijdeven sterk. Sterkere prikkel: hogere frequentie van actiepotentialen.

Evenwichtszintuig

Bevindt zich in het binnenoor.

Registreert de stand van je

hoofd én beweging van je

hoofd.

Evenwichtszintuig - vestibulum

Bevat endolymfe (vloeistof)

Bevat 2 maculae (1)

Registreren rechtlijnige

bewegingen (ja-knikken),

vertragen en versnellen

(voortwaarts/ achterwaarts

en naar boven/ beneden)

Macula

Geleilaag met kalksteentjes.

Deze geleilaag en de kalksteentjes

reageren op beweging (als gevolg 

van zwaartekracht of versnelling).

Zintuigharen op de zintuigcellen

registreren deze verandering

Macula - horizontaal

Macula 2 - verticaal

Registreert ook zwaartekracht

en versnelling omhoog/ omlaag (lift)

Evenwichtszintuig - 

Halfcirkelvormige kanalen

Halfcirkelvormige kanalen

Bevatten endolymfe (vloeistof)

In elke basis zit een knobbel met

een cupula (2), een geleiachtige

massa

Registreren bewegingen/ 

versnellingen in de X, Y en Z-

richting

Cupula

Cupula klappen om als de

endolymfe gaat stromen

Altijd in tegengestelde

richting van de beweging

(traagheid)

Cupulae en de zweefmolen

Als je een tijdje ronddraait op dezelfde snel-

heid registreren je cupulae dit niet (meer).

De vloeistof in de kanalen draait dan op

dezelfde snelheid als het lichaam.

Staat je lichaam daarna stil dan slaan de 

cupula wél weer uit, de vloeistof blijft nog

even draaien: duizelig.

Cupulae en alcohol

Stap 1 (begint al na 10 minuten)

Alcohol komt via het bloed in de

cupula. Deze wordt dan lichter dan water. 

De cupula in het vertikale kanaal gaat

zweven.

Draaisensatie!

Cupulae en alcohol

Stap 2 (na 6 uur):

Alcohol zit óók in de endolymfe.

De cupula heeft dan weer dezelfde dicht-

heid en zweeft niet.

Cupulae en alcohol

Stap 3:

Alcohol is uit de cupula maar nog niet 

uit de endolymfe.

De cupula zakt dan juist in de endolymfe.

Draaisensatie.

Wat helpt? Nieuwe alcohol.