Mavo klas 3 Thema 5 Stevigheid en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

BS 3 Beenverbindingen

Waar zijn botten van gemaakt?

Botten bestaan uit kraakbeen- of beencellen 

met tussencelstof eromheen.

In tussencelstof zit lijmstof en kalk (zouten)

Kalk is hard

Lijmstof is taai en kan buigen

Kraakbeenweefsel

Kraakbeen:

- Weinig kalk

- Veel lijmstof

- Buigzaam (elastisch)

Kraakbeencellen liggen in 

groepjes bij elkaar in tussencelstof

Beenweefsel

De meeste botten bestaan voor het grootste deel uit beenweefsel.

De beencellen liggen in kringen rondom nauwe kanaaltjes die bloedvaten bevatten.

Langwerpige botcellen zijn verbonden met uitlopers.

Beenweefsel is hard, stevig, bijna niet buigzaam en bevat veel kalk. 

B3 Beenverbindingen

Leerdoelen: 

• Je kunt 4 beenverbindingen beschrijven
• Je kunt de bouw van een gewricht beschrijven met zijn functies

• Je kunt de werking van 3 typen gewrichten  beschrijven

Beenverbindingen

Botten in je lichaam zitten aan elkaar vast. Dit noem je de beenverbindingen. Er zijn vier soorten beenverbindingen. Sommige zijn beweegbaar, andere niet. 

4 beenverbindingen

1: vergroeid

2: met een naad

3: met kraakbeen

4: met een gewricht

Wel of geen beweging mogelijk? 

Checklist

4 beenverbindingen zijn:

• Naadverbinding (fontanellen in schedel) = Geen beweging 
• Vergroeid (heiligbeen en staartbeen) = Geen beweging 
• Kraakbeen (tussenwervelschijven met kraakbeen tussen wervels) =  Beetje beweging 
• Gewrichten (verbinding tussen 2 botten) = Veel beweging 

Fontanellen bij baby

Bouw van een gewricht

Een gewricht is een verbinding tussen twee botten. Aan de ene kant van het gewricht zit een gewrichtskogel 

en andere kant een gewrichtskom. De 

gewichtskogel beweegt in de gewrichtskom.

Op gewichtskogel en -kom zit een kraakbeenlaag, 

daardoor kun je soepeler bewegen en minder 

slijtage.

Bouw van een (knie)gewricht

Gewrichtskapsel: Vlies rondom de botten. Houdt botten bij elkaar.

Binnenkant van gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer (stroperige vloeistof) af zodat botten soepel kunnen bewegen

Kapselbanden: extra stevigheid bij gewrichten, houd botten op hun plek

 3 typen gewrichten die je moet kennen:

Met elk soort gewricht kun je een  beweging in een andere richting maken.

1. Kogelgewricht 

2. Scharniergewricht

3. Rolgewricht

Scharniergewricht

De gewrichten bewegen als een soort scharnier (denk aan deur): vingerkootjes, knie, elleboog.

Alleen de beweging heen en terug is mogelijk

Kogelgewricht

Beweging mogelijk in alle richtingen: heup, schouder

Rolgewricht

Botten draaien in lengte

-as om elkaar heen.

Het rolgewricht kan naar

links en rechts draaien, 

zoals het gewricht 

tussen je spaakbeen en 

ellepijp.

Aan het werk:

Lezen BS 3 Beenverbindingen

en maken opdrachten: 1, 2, 3, 5, 6