Stomazorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

STOMA ZORG

leerdoelen

- Je weet wat een stoma is

- Je weet welke soorten stoma's er zijn

- Je weet op welke manier een stoma wordt verzorgd

- Je weet welke aandachtspunten er zijn voor, tijdens en na de          zorg voor een cliënt met een stoma

Wat is spijsvertering?

• De weg die de voedingstoffen afleggen om in het bloed terecht te komen
• Spijs = voedsel
•  Spijsvertering = voedsel vertering in het lichaam
•  Spijsverteringskanaal; Mond, keelholte, slokdarm, maag, dunne darm, alvleesklier, lever dikke darm

Wat zijn de functies van het spijsverteringsstelsel?

Functies spijsverteringstelsel

• Voedsel opnemen (via de mond)
  
• Voedsel fijnmaken (kauwen)
  
• Voedsel vervoeren (door spierbewegingen)
  
• Voedsel afbreken en verteren (door verteringssappen en spierbewegingen)
  
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het bloed ( via wand dunne darm)
  
• Onverteerbare voedselbestanddelen afvoeren (anus)
  

Bij de spijsvertering spelen de darmen een belangrijke rol. Allereerst bereikt voedsel de dunne darm. Hier worden de meeste voedingsstoffen uit het verteerde eten opgenomen. Daarnaast worden hier verteringssappen uit de alvleesklier en uit de galblaas toegevoegd. Dit helpt om de opname van voedingsstoffen te optimaliseren.

In de dikke darm worden voornamelijk vocht en zouten aan de waterige inhoud onttrokken. De dikke darm bestaat uit de blinde darm (caecum), de karteldarm (colon) en de endeldarm (rectum).

De dunne darm bestaat uit de twaalfvingerige darm (duodenum), de nuchtere darm (jejunum) en de kronkeldarm (ileum).

Wat is de goede volgorde van de spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, maag, mondholte

Opdracht 1

In de volgende dia staat een foto van het spijsverteringskanaal. Schrijf het juiste orgaan/onderdeel bij de cijfers.

Spijsvertering

Gebit

1

Speekselklieren

2

Slokdarm

3

Lever

4

Galblaas

5

Maag

6

12-vingerige darm

7

Dunne darm

8

Dikke darm

9

Blinde darm

10

Endeldarm

11

1. Gebit

2. Speekselklieren

3. Slokdarm.

4. Lever

5. Galblaas

6. Maag

7. Twaalfvingerige darm

8. Dunne darm

9. Dikke darm

10. Blindedarm 

11. Endeldarm

Dit deel verbindt de mond met de slokdarm

Hierin wordt voedsel dat via de slokdarm uit de mond komt verder gekneed en fijn gemaakt

Dit deel is vele meters lang

Dit deel vervoert voedsel verder het spijsverteringskanaal in

Klieren in de wand vormen slijmstoffen en glijstoffen

Met dit deel kun je genieten van je eten

Keelholte

Maag

Dunne darm

Slokdarm

Dikke darm

Mondholte

Verschillende stoma's

Begrippen

Colostoma, is een kunstmatige uitgang van de dikke darm.

Ileostoma, is een kunstmatige uitgang van de dunne darm.

Urostoma, wanneer er een urostoma aan wordt gelegd, verwijderen we de blaas of stellen deze buiten werking.

We verdelen stoma’s verder onder op basis van de volgende eigenschappen:

tijdelijk of definitief;

dubbelloops of enkelloops;

incontinent of continent.

Colonstoma

Een colostoma (dikke darmstoma), omdat de ontlasting het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten. Een colostoma is een stukje dikke darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de huid is vastgehecht. 

Een colostoma zit meestal op de linker helft van de onderbuik.  Via dit stoma komt de ontlasting naar buiten en wordt opgevangen in een stomazakje. De ontlasting zal brijig tot stevig zijn. Het stomazakje moet 1 tot 3 keer per dag worden vervangen.

Feitjes over een colonstoma

Een colostoma heeft geen sluitspier. 

Hierdoor kan de persoon met een colonstoma het moment van ontlasten niet zelf bepalen. 

Daarnaast kan hij/zij  een windje niet tegenhouden. 

Deze windjes zijn hoorbaar, maar ruik je niet.

Enkelloop of Dubbelloops

Enkelloop: Een stoma met één opening wordt ook wel een enkelloops stoma of een eindstandig stoma genoemd.  Meestal is een enkelloops stoma blijvend.

Dubbelloops 

Een stoma met twee openingen naast elkaar 

noemen we een dubbelloops stoma. 

Uit de ene opening komt ontlasting.

 De andere opening is voor het afvoeren van slijm

 wat in de darm aangemaakt wordt. Meestal is een 

dubbelloops stoma tijdelijk. 

Een dubbelloops stoma wordt meestal aangelegd om een deel van uw darmen rust en tijd te gunnen om te genezen, bijvoorbeeld na een operatie of bij een ontsteking

Ileostoma

Een ileostoma is een stukje dunne darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de huid is vastgehecht. Op deze manier wordt een nieuwe uitgang voor de ontlasting gemaakt. De ontlasting komt dus niet meer uit de anus naar buiten, maar uit de stoma. 

De ontlasting wordt opgevangen in een zakje op de huid.

Een ileostoma zit meestal op de rechter helft van de onderbuik. Via

ia dit stoma komt de ontlasting naar buiten en wordt opgevangen in een stomazakje. De ontlasting zal dun tot brijig zijn. Het stomazakje leegt u 4 tot 6 keer per dag op het toilet. Er moet dagelijks ontlasting uit de stoma komen. 

Urostoma

Een urinestoma of Brickerstoma is een stoma die wordt gemaakt van een stukje dunne darm. Het stukje darm wordt aan 1 zijde met de 2 urineleiders verbonden. Het andere uiteinde wordt in de buikwand gehecht en met een omgevouwen randje in de huid vastgehecht. Dit is de stoma.

De meest voorkomende plek van dit type stoma is de rechter- of linkeronderbuik.

Omdat het stukje darm nog altijd de samentrekkende beweging maakt, wordt de urine als het ware naar buiten bewogen. De stoma steekt in het ideale geval 2 tot 3 centimeter boven de buikwand uit. Bij een stoma is er geen kringspier of ander sluitingsmechanisme. Hierdoor kan de urine op elk moment uit de stoma lopen. Dit wordt opgevangen in een stomazakje.

Een urinestoma kan om verschillende redenen worden aangelegd. De meest voorkomende reden is blaaskanker.

Bricker-stoma hierbij gebruikt de chirurg een stukje dunne darm van ongeveer vijftien centimeter als nieuwe blaas. Aan de ene kant hecht de chirurg de urineleiders aan. Aan de andere kant wordt de dunne darm door de buikwand heen geleid. De stoma steekt twee tot drie centimeter uit en vormt als het ware een kraantje. Hier wordt een opvangzakje overheen geplakt. De urine druppelt continu uit de stoma en is lichtgeel. In de urine zitten ook witte vlokjes, als gevolg van afscheiding van het stukje dunne darm waarmee de urostoma is aangelegd. Meestal ligt deze stoma rechts op de buik.

Waarom Vitamine C: 

Vitamine C verhoogt de zuurgraad van urine. Urineweginfecties komen minder vaak voor bij zure urine.

Continent stoma  /  Incontinent stoma

• Continent stoma: urine of feces wordt opgevangen in een reservoir IN het lichaam. 

• Incontinent stoma: urine of feces wordt opgevangen middels een opvangzak (stomazakje), er druppelt continu urine of feces in het opvangsysteem ( = incontinentie)

Wat is een colostoma

1. stoma van urine
2. stoma van dunne darm
3. stoma van de dikke darm
4. stoma van de anus

Een enkeloops stoma....

1. Is (meestal) een blijvende stoma
2. is alleen mogelijk bij de dikke darm
3. zijn twee openingen van de darm

Bij een eindstandig (enkelloops) stoma wordt het uiteinde van de darm naar buiten gehaald en in de buikwand vastgehecht. Er komt alleen ontlasting naar buiten.

Een enkelloops (of eindstandig) stoma heeft 1 opening. Uit die ene opening komt de ontlasting. Een dubbelloops stoma heeft 2 openingen. Uit 1 opening komt ontlasting en uit de andere opening komt wat slijm.

Welk stoma geeft dunne ontlasting

1. colonstoma
2. ileostoma
3. urostoma

Redenen voor stoma

1. Ontstekingsziekten aan dikke en / of dunne darm 
   
2. Ziekten aan blaas en /of urinewegen
   
3. Maligniteit (kwaadaardige afwijking) (bv verwijderen van anus en endeldarm)
   
4. Obstructie (bv onbehandelbare obstipatie) trauma
   
5. Problemen met de sluitspier
   
6. Trauma

Tekst

hernia

Prolaps

necrose stoma

verzonken stoma

mooi stoma

stoma huidplooi

hernia

Verzonken stoma

Prolaps

https:

Soorten stoma zakjes

• Gesloten zakjes
  
• Open zakjes
  
• Urinestomazakjes
  

Eendelig systeem

De dunne huidplaat zit al aan het zakje vast

 

Verwissel het 1-3 keer per dag

Tweedelig systeem

De huisplaat kan in principe 2-3 dagen blijven zitten

 

Verwissel het zakje 1-3 keer per dag

Hulpmiddelen

Huid beschermers ( barrière crèmes, cavilon spray, removers)

Weg werp zakjes en stoma reinigingsdoekjes

Opvulringen, aandruk ringen, pasta’s

Opdracht 2

Teken (in een mindmap of tekening) de stappen bij de zorg voor een colonstoma met een eendelig systeem.

Deel de tekening in Teams via de chat of door het delen van het scherm

Irrigatie van de stoma

Irrigeren is een kunstmatige manier om de dikke darm te legen. 

Bij irrigeren spoel je de dikke darm met lauw kraanwater. 

Spoelen is alleen mogelijk als je een colostoma hebt. 

Als je wilt irrigeren, moet je dit altijd eerst overleggen met je specialist of stomaverpleegkundige. 

De darm moet ongeveer 3 maanden wennen aan het spoelen.

Door 1 keer per 1 of 2 dagen en soms zelfs 3 dagen de darmen schoon te spoelen, heb je normaal gesproken 24 tot 48 uur en soms zelfs tot 72 uur geen ontlasting. Per spoeling ben je ongeveer een uur bezig

https:

Dubbelloops stoma

Enkelloops of eindstandig stoma