Leesvaardigheid - voorbereiding pww - havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Zoek het juiste begrip bij de omschrijving. 

Internationaal nieuws

Journalist

Mediawijsheid

Bron

Hyperlokaal nieuws

Lokaal nieuws

Oorsprong van informatie.

Alle kennis en vaardigheden en de mentaliteit waarmee burgers bewust, kritisch en actief omgaan met alle informatie die op hen afkomt. 

Iemand die nieuwsfeiten verzamelt over recente gebeurtenissen van algemeen belang, die feiten onderzoekt en/of analyseert en daarover publiceert in een actueel medium. 

Iets dat interessant is om te weten voor de hele wereld. 

Wanneer iets interessant is voor een stad. 

Iets is interessant voor een kleine doelgroep, zoals een bepaalde wijk of school. 

Journalistieke regels op een rijtje. 

De journalistieke regels zijn eigenlijk in vier nivaus te verdelen. 

1. Het nieuws dat je wilt brengen heeft een functie in de maatschappij. 
2. Het nieuws is van waarde voor de doelgroep. 
3. Je houdt je aan de journalistieke werkwijze.
4. De vijf W's en de H worden beantwoord in het nieuwsbericht. 

Radio, televisie, nieuwssites en kranten die het nieuws verzorgen, hebben een belangrijke taak: ze moeten de burger informeren. Dat doen ze op vijf manieren. Dit noemen we de functies van nieuws in de maatschappij. Noteer deze vijf functies.

Soms geven verschillende nieuwsmedia ruimte aan actiegroepen, burgers of politici zodat zij hun zegje kunnen doen. Ze mogen een brief inzenden of worden geïnterviewd, zodat ze hun kant van een verhaal kunnen vertellen. Vaak is dat een kant die nog niet eerder is gehoord.

1. informatiefunctie
2. spreekbuisfunctie
3. commentaarfunctie
4. controlefunctie

Wanneer belangrijke mensen - bijvoorbeeld in de regering - iets beloven, controleren verschillende nieuwsmedia of dat ook daadwerklijk gebeurt. Het verslag van deze controlefunctie is dan in verschillende nieuwsmedia te zien.

1. informatiefunctie
2. commentaarfunctie
3. onderzoeksfunctie
4. controlefunctie

Dit nieuws is bedoeld om burgers te informeren over belangrijke onderwerpen waar zij niks of nog weinig vanaf weten. Een televisiedebat tussen politici ten tijde van de verkiezingen is daar een voorbeeld van.

1. informatiefunctie
2. spreekbuisfunctie
3. commentaarfunctie
4. onderzoeksfunctie

Geef aan welke functie onderstaand artikel heeft.

'Een ingezonden brief'

1. informatiefunctie
2. spreekbuisfunctie
3. onderzoeksfunctie
4. controlefunctie

Geef aan welke functie onderstaand artikel heeft.

Bericht over een aanslag in het buitenland.

1. informatiefunctie
2. spreekbuisfunctie
3. onderzoeksfunctie
4. controlefunctie

Geef aan welke functie onderstaand artikel heeft.

Een artikel waarin corruptie onder ambtenaren wordt onderzocht.

1. informatiefunctie
2. spreekbuisfunctie
3. onderzoeksfunctie
4. controlefunctie

Waar staan de vijf w's en h voor bij een nieuwsbericht?

https:

Noteer 4 w's en 1 h uit het nieuwsbericht dat je zojuist hebt gelezen. Zie vorige slide.

Jongeren mediawijs

Lees de tekst mediawijs die je van je docent hebt gekregen en beantwoord de vragen op de volgende slides. 

"Er valt nog een hoop te leren"
Volgens de titel valt er nog een hoop te leren. Wat moet er volgens de tekst vooral nog geleerd worden?

Leg in je eigen woorden uit wat sluikreclame is.

Waarom is het belangrijk om sluikreclame te herkennen?

Wat betekent de uitdrukking 'zorgen voor brood op de plank' uit alinea 3?

Welke mening hebben Kerkhof en Berkhout?

Waarom gaan merken en bedrijven in zee met YouTubers, denk je?

Waarom werd er een gedragscode gelanceerd door YouTubers?

Waarom geven YouTubers vaak niet aan dat er sprake is van reclame?

Denk jij dat je reclame altijd herkent? Leg uit.

Inleiding

Middenstuk

Slot

Deelonderwerp

Je maakt kennis met het onderwerp van de tekst

Hierin staat de meeste informatie van de tekst.

Het belangrijkste uit de tekst wordt herhaald. 

Het onderwerp van een alinea. 

Noem vijf tekstdoelen.

Plaats de tekstvormen bij de tekstdoelen.

Informeren

Amuseren

Overtuigen

Activeren

uitnodiging

handleiding

stripboek

betoog

recensie

advertentie

nieuwsbericht

Geef aan wat het tekstdoel is ...
Een vlog over het dagelijkse leven van een BN'er.

Geef aan wat het tekstdoel is ...
#zwartepietendiscussie op Twitter

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

1. De belangrijkste zin uit de tekst.
2. Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.
3. Een samenvatting van de tekst.
4. Het onderwerp van de tekst.

Gaat het in onderstaande zin om een hoofdgedachte of een onderwerp?
Franse kazen en Duitse worsten.

1. hoofdgedachte
2. onderwerp

Gaat het in onderstaande zin om een hoofdgedachte of een onderwerp?
De belasting op vliegtickets moet omhoog.

1. hoofdgedachte
2. onderwerp

Gaat het in onderstaande zin om een hoofdgedachte of een onderwerp?
De nieuwste film van James Bond is de moeite waard.

1. hoofdgedachte
2. onderwerp

Tekstverbanden en signaalwoorden

Conclusie: dus, daarom, concluderend, dat houdt in...

Redengevend: omdat, namelijk, daarom, aangezien, want

Oorzaak-gevolg, want, doordat, waardoor, als gevolg van

Doel-middel: om te, daarmee, door middel van, opdat

Vergelijking: net zoals, evenals, lijkt op, evenzeer

Samenvattend: samengevat, kortom, al met al, oftwel

Voorbeeld: Benoem het signaalwoord en benoem welk tekstverband erbij hoort. 

Ik houd van buitenlands eten, zoals Italiaans eten. 

Signaalwoord is : zoals

Tekstverband: voorbeeld

Als ik op vakantie ga, pak ik mijn zwembroek, zonnebril en handdoek in.
Signaalwoord:
Tekstverband:

Snorkelen is mijn favoriete hobby, daarnaast houd ik van lezen.

1. Tekstverband: opsomming
2. Tekstverband : tegenstelling
3. Tekstverband: voorbeeld
4. Tekstverband: chronologisch

Nadat ik gefietst had, pakte ik een lekker glas drinken.

1. Tekstverband: opsomming
2. Tekstverband: tegenstelling
3. Tekstverband: chronologisch
4. Tekstverband: voorbeeld

Net als mijn oma, ben ik dol op frambozen!

1. oorzakelijk verband
2. redengevend verband
3. samenvattend verband
4. vergelijkend verband

Ze heeft mijn brief nooit ontvangen, doordat ik de postzegel ben vergeten.

1. oorzakelijk verband
2. redengevend verband
3. samenvattend verband
4. doel-middel verband

Om koning te kunnen worden, moest Stach zeven opdrachten volbrengen.

1. concluderend verband
2. redengevend verband
3. samenvattend verband
4. doel-middel verband

Het was dus niet zo erg!

1. concluderend verband
2. doel-middel verband
3. samenvattend verband
4. vergelijkend verband

hoofd- en bijzaken en kernzin

hoofdzaken: het belangrijkste uit een tekst of alinea

Als je een samenvatting maakt, noteer je daarin de hoofzaken.

bijzaken: alles wat minder belangrijk is (de voorbeelden, de uitleg)

kernzin: belangrijkste zin van de alinea. Vaak de 1e of de laatste.

https:

Wat is de kernzin van alinea 1?

1. De Autoriteit Persoonsgegevens start een onderzoek naar de socialemedia-app TikTok.
2. De toezichthouder wil weten of de privacy van gebruikers wel goed gewaarborgd is.

Welke zin uit alinea 2 is de hoofdzaak?

1. TikTok is de eerste socialemedia-app uit China die is doorgebroken in het Westen.
2. De app is met name onder kinderen en jongeren erg populair.
3. Omdat zij in de ... Persoonsgegevens.

Welke zin uit alinea 4 is géén bijzaak?

1. Het is de grootste boete die ooit in de VS is betaald in een kinderprivacyzaak.
2. Begin vorig jaar ... van ouders
3. In de Verenigde Staten klinkt al langer kritiek op de manier waarop TikTok omgaat met de privacy van gebruikers.

In deze tekst staan meer ...

1. hoofdzaken
2. bijzaken

Wat is het verschil tussen een mening en een feit?

Geef een voorbeeld van een mening.

Geef een voorbeeld van een feit.

Bij welke tekstsoort kom je vooral feiten tegen? Geef 2 voorbeelden.

Bij welke tekstsoorten geeft de schrijver duidelijk zijn mening? Geef 2 voorbeelden.