3TOP redekundig ontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Redekundig ontleden 3TP

Waarom grammatica? 

Lees H1. Kennismaking in je boekje. 

Bekijk het volgende filmpje. 

Zinsdelen

Wat ken je nog van vorig jaar? 

Wat ken je al uit jaar 2?

 1. persoonsvorm

2. zinsdelen

3. onderwerp

4. gezegde (wg + ng)

5. lijdend voorwerp

6. meewerkend voorwerp

7. bijwoordelijke bepaling

8. bijvoeglijke bepaling

9. enkelvoudige + samengestelde zin

10. hoofdzin + bijzin

11. lijdende + bedrijvende vorm

Wat ga je dit jaar leren? 

- Bijstelling

- Voorzetselvoowerp (alleen vwo)

- Zinsdeelzinnen: 

• lijdenvoorwerpszin
• bijwoordelijke bijzin
• onderwerpszin
• bijvoeglijke bijzin
• beknopte bijzin           

Even terug naar het begin

- We gaan eerst ons geheugen opfrissen. 

- Hoe ontleed je ook alweer een enkelvoudige zin? 

Bekijk het volgende filmpje en maak aantekeningen in je schrift. 

05:19

Aha-moment? 

Wat wist je nog?

Wat is volledig nieuw voor je?

Wat vind je nog lastig? 

Enkelvoudige zinnen ontleden

Schrijf nu de volgende zinnen in je schrift en ontleedt ze. 

1. De jongens hebben de klagende buurtbewoners hun excuses aangeboden. 

2. Door slecht eetgewoonten zijn jonge kinderen steeds vaker te dik. 

3. In de gang stond een groepje leerlingen op de docent te wachten. 

Samengestelde zinnen

- Hoe zat het ook alweer met samengestelde zinnen? 

- Wat was ook alweer een hoofdzin en hoe zat het met de bijzinnen? 

01:53

Noem de vijf nevenschikkende voegwoorden.

Opdracht

- Maak nu opdracht 1 en 2 uit je werkboekje. 

- De docent zal van elke opdracht 2 zinnen samen doen. 

Bijstelling

- Dit is geen zinsdeel, maar een deel van een zinsdeel.

- De bijstelling krijgt dus GEEN eigen teken, maar hoort bij het zinsdeel waar het bij staat. 

- Staat altijd tussen komma's achter het ZN waar het bij hoort. 

- Je zegt precies hetzelfde nog een keer, maar dan in andere woorden. 

Bijstelling

| Tijdens de les Nederlands | zal | mevrouw Zeetsen, onze docent, | de bijstelling | uitleggen. ||

Onze docent = bijstelling en hoort hier bij het zinsdeel mevrouw Zeetsen, onze docent. Dit zinsdeel is het onderwerp van de zin. 

Voorzetselvoorwerp (alleen vwo)

VZV = zinsdeel dat begint met een vast voorzetsel

(Je kunt dit voorzetsel niet vervangen door een ander voorzetsel.)

2 opties:

- VZ hoort bij het werkwoord

- VZ hoort bij een BN

Voorzetselvoorwerp (alleen vwo)

VZ hoort bij het werkwoord:

- Wachten op ....

- horen bij ...

- zich verzetten tegen ... 

VZ hoort bij een BN:

- verliefd op ...

- tevreden over ...

Voorzetselvoorwerp (alleen vwo)

Maak nu opdracht 6 in je werkboekje. 

De docent zal een paar zinnen voordoen. 

Zinsdeelzinnen

De basis van een zin is altijd de hoofdzin.

Elke hoofdzin kun je uitbreiden met een bijzin. 

| Hij | vroeg | iets.|| (Iets = LV)

 

| Hij | vroeg | of | hij | zijn toets | later | mocht | inhalen. ||

(of hij zijn toets later mocht inhalen = BZ)

Zinsdeelzinnen

Bijzinnen hebben een belangrijke functie in de hoofdzin. 

 Vijf functies:

1. Lijdendvoorwerpszin

2. Bijwoordelijke bijzin

3. Onderwerpsbijzin

4. Bijvoeglijke bijzin

5. Beknopte bijzin

1. Lijdendvoorwerpsbijzin

- Bijzin in zijn geheel is LV van de hoofdzin. 

- Begint vaak met 'dat' of 'of'. 

- Je kunt de bijzin vervangen door 'het' of 'dat'.

- Het is vaak een iets of een iemand. 

vb. Hij vroeg tijdens een diner aan haar of ze met hem wilde trouwen in een romantisch kasteel. 

Opdracht

Maak nu opdracht 7 uit je werkboekje. 

De docent zal een paar zinnen voordoen. 

2. Bijwoordelijke bijzin

- Bijzin is in zijn geheel de BWB van de hoofdzin. 

- Verschillende soorten:                            tijd (toen, terwijl, dat)    

                                                                               reden (omdat)

                                                                               oorzaak (doordat)

                                                                               gevolg (zodat)

                                                                               voorwaarde (als, wanneer)

2. Bijwoordelijke bijzin

- BWB-zin kun je vaak vervangen door: daarna, daarom, zo, dan, op dat moment, in dat geval, dat, etc. 

Vb.

Toen ik de toets maakte, snapte ik er niets meer van. 

Opdracht

Maak nu opdracht 8 uit je werkboekje. 

De docent zal een paar zinnen voordoen. 

Onderwerpsbijzin

- De bijzin is in zijn geheel het onderwerp van de hoofdzin. 

- Kan op 2 manieren beginnen:

1. met voegwoord 'dat' of 'of' 

         vb. Dat ze gek is op pepernoten, verbaast niemand. 

2. wat of wie, betrekkelijk vnw m.i.a. 

         vb. Wie dit niet begrijpt, moet nog eens de theorie                

                 doorlezen. 

Opdracht

Maak nu opdracht 9 + 10  uit je werkboekje. 

De docent zal een paar zinnen voordoen. 

Bijvoeglijke bijzin

- Geen zinsdeel, maar hoort bij het antecedent. 

- Is een bijvoeglijke bepaling, waarvan een zin is gemaakt. 

- Begint vaak met: die, dat, wie, wat

Antecedent = groepje woorden dat eerder in zin is genoemd.

Het meisje dat daar loopt, heeft een leuke jas.