3 Basis 2.3 Moleculen en Atomen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Hst 2.3 Moleculen en Atomen

Uitleg zuivere stof of mengsel

Iedere stof bestaat uit allemaal deeltjes. In helemaal schoon en zuiver water zitten alleen maar waterdeeltjes. Als er maar één soort deeltjes in een stof zit, dan noem je die stof een zuivere stof. Water is daarom een zuivere stof. Zeewater is geen zuivere stof, want er zitten naast deeltjes water ook andere deeltjes in, bijvoorbeeld deeltjes zout.

Lucht bestaat ook uit allemaal deeltjes. Lucht bestaat uit kleine deeltjes stikstof en kleine deeltjes zuurstof. In lucht zitten dus twee soorten deeltjes. In een mengsel zitten deeltjes van verschillende stoffen. Lucht is daarom een mengsel.

Een zuivere stof bestaat [wel of niet] uit allemaal dezelfde deeltjes.

1. wel
2. niet

Een mengsel bestaat [wel of niet] uit allemaal dezelfde deeltjes.

1. wel
2. niet

In lucht zitten deeltjes zuurstof en stikstof.
Stikstof is een ...

1. mengsel
2. zuivere stof

In lucht zitten deeltjes zuurstof en stikstof.
Zuurstof is een ...

1. mengsel
2. zuivere stof

In lucht zitten deeltjes zuurstof en stikstof.
lucht is een ...

1. mengsel
2. zuivere stof

Uitleg Suiker en zout

• In figuur 1a zie je zoutkorrels. Zout is een zuivere stof. Een korrel zout bestaat uit allemaal kleine deeltjes zout. Zout kun je herkennen doordat het wit is en zout smaakt. 
• In figuur 1b zie je suikerkorrels. Ook suiker is een zuivere stof. Een korrel suiker bestaat uit allemaal kleine deeltjes suiker. Suiker is ook wit, maar de smaak is zoet.
  
• In figuur 1c zitten het zout en de suiker door elkaar. Je hebt nu een mengsel van suiker en zout. Dit mengsel bestaat uit twee zuivere stoffen: suiker en zout. 
• Een eigenschap van de stof zout is de zoute smaak. In het mengsel smaakt het zout nog steeds zout. Een eigenschap van de stof suiker is de zoete smaak. De suiker in het mengsel smaakt nog steeds zoet. Daarom kun je zeggen: in een mengsel houdt elke stof zijn eigenschappen.

Welke zin beschrijft twee juiste eigenschappen van keukenzout?

1. Keukenzout heeft een zoete smaak en is wit van kleur
2. Keukenzout heeft een zoute smaak en is wit van kleur
3. keukenzout heeft een zoete smaak en is zwart van kleur
4. keukenzout heeft een zoute smaak en is zwart van kleur

Uitleg Molecuul-1

Water bestaat uit allemaal kleine deeltjes. Zo’n klein deeltje water heet een molecuul water. Suiker bestaat uit moleculen suiker. Zout bestaat uit moleculen zout. Elke stof heeft zijn eigen molecuulsoort.

Moleculen water, suiker en zout bestaan weer uit nog kleinere deeltjes. Die deeltjes noem je atomen. 

Atomen zijn de bouwstenen van elk molecuul.

Uitleg Molecuul-2

Een molecuul water bestaat uit de atomen waterstof en zuurstof (figuur 5). Deze atomen zijn stevig met elkaar verbonden.

Suiker bestaat net als water uit de atomen waterstof en zuurstof, maar in een molecuul suiker zitten ook nog atomen koolstof. De officiële naam van zout is natrium-chloride. In zout zitten dan ook atomen natrium en atomen chloor.

Er bestaan meer dan tien miljoen soorten moleculen.

Een molecuul bestaat [ Altijd of nooit] uit twee of meer atomen.

1. altijd
2. nooit

Wat is een molecuul?
Een molecuul is het ... van een stof.

Vul het woord in dat op op de stippeltjes hoort te staan

Uit welke deeltjes bestaan moleculen?
Moleculen bestaan uit ...

Vul het woord in dat op op de stippeltjes hoort te staan

Uit welke atomen bestaat een watermolecuul?

1. twee waterstofatomen en één zuurstofatoom
2. één waterstofatoom en twee zuurstofatomen
3. één waterstofatoom en één zuurstofatoom
4. twee waterstofatomen en twee zuurstofatomen

De afbeelding stelt een waterstofperoxide molecuul voor.
Hoeveel atomen waterstof zitten er in dit molecuul?

De afbeelding stelt een waterstofperoxide molecuul voor.
Hoeveel atomen zuurstof zitten er in dit molecuul?

Welk molecuul heeft dezelfde eigenschappen als een watermolecuul?

1. een ander watermolecuul
2. een waterstofmolecuul
3. een zuurstofmolecuul

Zou je één watermolecuuk kunnen proefen

1. Ja
2. Nee

Uit hoeveel watermoleculen bestaat één druppel water (ongeveer)

1. uit 1 watermolecuul
2. uit 1000 watermoleculen
3. uit 100.000.000.000.000 watermoleculen
4. uit 1.000.000.000.000.000.000.000 watermoleculen

Onthouden-1

• Alle stoffen bestaan uit heel kleine deeltjes.
• Zuivere stoffen bestaan uit één soort deeltjes.
  
• Mengsels bestaan uit twee of meer soorten deeltjes.

Onthouden-2

• Het kleinste deeltje van een stof is een molecuul.
  
• Moleculen zijn onvoorstelbaar klein.
  
• Moleculen bestaan uit atomen.
  
• De atomen in een molecuul zijn stevig met elkaar verbonden.

Onthouden-3

• Een zuivere stof bestaat uit één soort moleculen.
  
• Een mengsel bestaat uit moleculen van verschillende stoffen.

Leerdoel van deze les

Hoeveel sterren geef je jezelf?

Minimaal 1 ster, maximaal 5 sterren

Je kunt kenmerken van mengsels en zuivere stoffen benoemen.
Je kunt de bouw van stoffen beschrijven met moleculen en atomen.
Het werken met de vragen ging... 1 ster = slecht; 5 sterren = supergoed

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier het Romeinse Rijk zich ontwikkelde van stadstaat tot enorm wereldrijk, en hoe dit rijk door de eeuwen heen werd bestuurd.

Hulp

• Lees de lesstof (nog eens) door 
  In je boek of online NOVA
• Vraag een klasgenoot
• mail SJA
  ([e-mail]) 
  

Extra stof

Molecuul_ filmpje

Cliffhanger moleculen en atomen

Filmpje atomen

Blauwe woorden

• atoom = Bouwsteen van een molecuul
• mengsel = Bevat moleculen van verschillende stoffen (dus verschillende soorten moleculen).
• molecuul = Klein deeltje waaruit een stof bestaat.
• zuivere stof = Bevat één soort moleculen.