ORIËNTATIE OP DOELGROEPEN_PSYCHISCHE PROBLEMATIEKEN DEEL 1

• Sociaal werk
• MBO
• Studiejaar 1

ORIËNTATIE OP DOELGROEPEN

TERUGBLIK VORIGE WEEK

VERSTANDELIJKE BEPERKING

Vandaag: psychische problematieken deel 1

Kan je verschillende doelgroepen benoemen op basis van de indeling ‘psychische problematieken’  

Heb je zicht op de achtergronden en kenmerken van doelgroepen met ‘psychische problematieken’  

 

Waar denk jij aan bij 'psychische problemen'?

Wanneer een stoornis? 

 We voelen ons allen wel eens somber, ieder kind is wel eens hyperactief en veel mensen proberen wel eens af te vallen....

Wanneer spreken we van depressie bij somberheid, ADHD bij hyperactiviteit en anorexia bij af willen vallen? 

Van een stoornis kan sprake zijn als iemand als iemand ernstig lijdt, niet meer goed functioneert en daar last van heeft op meerdere gebieden van zijn/haar dagelijks leven --> psychiatrisch onderzoek nodig om uiteindelijk een stoornis te kunnen vaststellen

DSM-5 

• Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5 
• Een internationaal classificatiesysteem voor (erkende) psychiatrische stoornissen: opsommingen van verschillende kenmerken of symptomen die we vaak bij elkaar tegenkomen
• Maar.... de DSM-5 is géén diagnose middel:  hiervoor is uitgebreid en nauwkeurig psychiatrisch onderzoek nodig 

Classificatie van stoornissen in de DSM-5

• Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
  
• Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen
  
• Bipolaire stemmingsstoornissen
  
• Depressieve-stemmingsstoornissen
  
• Angststoornissen
  
• Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen
  
• Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen
  
• Dissociatieve stoornissen
  
• Somatisch-symptoomstoornissen en verwante stoornissen
  
• Voedings- en eetstoornissen
• Stoornissen in de zindelijkheid

•  Slaap-waakstoornissen
•  Seksuele disfuncties
•  Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen
•  Middelengerelateerde en verslavingsstoornissen
•  Neurocognitieve stoornissen
•  Persoonlijkheidsstoornissen
•  Parafiele stoornissen
•  Overige psychische stoornissen
•  Bewegingsstoornissen en andere bijwerkingen van medicatie
•  Andere problemen die een reden van zorg kunnen zijn.

Welke psychische problemen bespreken we vandaag?

stemmingsstoornis

 angststoornis

schizofreniespectrum / psychose

Stemmingsstoornissen

Kenmerken en achtergrond

Wat is een stemmingsstoornis?

Stemmingsstoornis = een aandoening waarbij je gemoedstoestand of emotie verstoord is. Je stemming past dan niet bij de situatie.

Bekende stemmingsstoornissen zijn depressie en bipolaire stoornis.

STEMMINGSSTOORNISSEN: depressieve stoornis

Mogelijke kenmerken:

• Moe en lusteloos
  
• Slecht slapen of juist heel veel
  
• Weinig eetlust of juist veel (ongezond) eten
  
• Slechte concentratie
  
• Negatieve gedachten over zichzelf en de wereld
  
• Zelfmoordgedachten
  

Een stoornis waarin iemand ten minste twee weken achtereen zeer somber is of weinig interesse en plezier heeft.

STEMMINGSSTOORNISSEN: bipolaire stoornis

Depressieve periode: gevoelens van somberheid en neerslachtigheid overheersen

Manische periode: tegenovergesteld gedrag (manie)

Mogelijke kenmerken manie:

• Actief en zich super goed voelen
  
• Veel energie
  
• Druk en veel praten
  
• Veel ideeën
  
• Grenzeloos en impulsief gedrag (bijv. extreem koopgedrag, onveilige seks, onverstandige investeringen)
  

Een stoornis waarin depressieve en manische periodes zich afwisselen

CHECKVRAAG THEORIE: VUL PER CIJFER IN WAT ER ZOU MOETEN STAAN (5 min)
Lara is het ene moment is heel vrolijk. Het andere moment kan ze heel somber zijn. Lara heeft een ….1… stoornis. Kenmerkend aan deze stoornis is dat …..2…..periodes worden afgewisseld met …..3….. periodes. Wanneer Lara in een ….4…. zit, dan lijkt het alsof ze de hele wereld aankan. Ze doet dan soms dingen waar ze later spijt van krijgt, zoals …..5…..De stoornis van Lara valt onder de …..6….. stoornissen. Een andere stoornis uit deze categorie is …..7…...

Antwoord

Lara is het ene moment is heel vrolijk. Het andere moment kan ze heel somber zijn. Lara heeft een BIPOLAIRE stoornis. Kenmerkend aan deze stoornis is dat MANISCHE periodes worden afgewisseld met DEPRESSIEVE periodes. Wanneer Lara in een MANIE zit, dan lijkt het alsof ze de hele wereld aankan. Ze doet dan soms dingen waar ze later spijt van krijgt, zoals TE VEEL GELD UITGEVEN, SEKSUELE UITSPATTINGEN OF ONVERSTANDIGE INVENSTERINGEN. De stoornis van Lara valt onder de STEMMINGS stoornissen. Een andere stoornis uit deze categorie is DEPRESSIEVE STOORNIS.

Angststoornissen 

Kenmerken en achtergrond

Stel je voor…“Je loopt over straat en hoort opeens een hele harde knal. Je schrikt.”

De angst die je voelt heeft een functie: waarschuwen voor gevaar. 

Je lichaam maakt zich klaar om te vechten of te vluchten

Angst is dus handig, maar niet altijd……

Mensen met een angststoornis zijn bang zonder dat er daadwerkelijk gevaar dreigt

De angst die zij ervaren is buitenproportioneel

ANGSTSTOORNIS

Mogelijke kenmerken:

• Gespannen, rusteloos, prikkelbaar
  
• Paniekaanvallen
  
• Vermoeidheid
  
• Bepaalde situaties vermijden
  
• Sociale isolatie
  

Een stoornis waarbij iemand angst ervaart, zonder aanleiding (geen daadwerkelijk gevaar).

Bekende angststoornissen: wat is wat?

Sociale angststoornis

Gegeneraliseerde angststoornis

Specifieke fobie

Paniekstoornis

bang zijn voor situaties waarin je beoordeeld en afgekeurd kan worden. 

overmatig bezorgd zijn, continu piekeren over nare dingen die kunnen gebeuren. 

iemand is buitengewoon bang voor een specifiek object of situatie.

iemand heeft regelmatig last van paniekaanvallen (onverwachte plotselinge golf van intense angst met allerlei lichamelijke klachten).

Bekende angststoornissen

• Sociale angststoornis: bang zijn voor situaties waarin je beoordeeld en afgekeurd kan worden. 
• Gegeneraliseerde angststoornis: overmatig bezorgd zijn, continu piekeren over nare dingen die kunnen gebeuren. 
  
• Specifieke fobie: iemand is buitengewoon bang voor een specifiek object of situatie.
• Paniekstoornis: iemand heeft regelmatig last van paniekaanvallen (onverwachte plotselinge golf van intense angst met allerlei lichamelijke klachten).

Mert heeft zich vandaag ziekgemeld voor school. Hij zou vandaag een presentatie geven voor de klas, maar hij is te angstig. Mert is bang dat zijn klasgenoten hem zullen gaan uitlachen. Welke soort angststoornis heeft Mert waarschijnlijk?

1. Sociale angststoornis
2. Gegeneraliseerde angststoornis
3. Specifieke fobie
4. Paniekstoornis

Schizofreniespectrum / psychose

Kenmerken en achtergrond

Denken dat anderen je in de gaten houden of je achtervolgen

1. Hallucinaties
2. Wanen

Psychose: een toestand waarbij iemand zijn grip op de realiteit kwijt is

Mogelijke kenmerken:

• Hallucinaties: horen, zien, ruiken, proeven en voelen van dingen die er in werkelijkheid niet zijn. 
• Waanbeelden of waanideeën: gedachten of ideeën over gebeurtenissen die niet overeenkomen met de werkelijkheid
• In de war zijn, verwardheid: een chaotisch en onlogisch denkproces, chaotisch handelen (bijv. vergeten waar je mee bezig bent
• Ander gedrag: gedrag kan totaal anders worden; van chaotisch druk gedrag ("positief" symptoom) tot juist helemaal niet meer bewegen en starend gedrag ("negatief" symptoom).

Schizofreniespectrum

Niet één vast omschreven ziektebeeld, maar een spectrum: psychotische symptomen variëren in ernst, aantal en duur

Deze symptomen lopen van ‘normaal functioneren’ tot ernstig psychotisch

Vaak beseft iemand niet dat hij/zij ziek is --> medicijnen niet innemen, geen behandeling willen

WAT HEB JE ONTHOUDEN? KLASSIKAAL SPEL

VOLGENDE WEEK: PSYCHISCHE PROBLEMEN DEEL 2