4.1 Stral

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

01:51

Is een banaan een goede maat voor de achtergrondstraling?

1. Ja, allebei ongeveer 0,1 microSievert per uur
2. Nee

02:35

De bom op Hirosjima (1945) zorgt nu nog voor meer straling. Hoeveel hoger dan het normale achtergrondniveau?

1. 10 000 x
2. 100 x
3. 10 x
4. 3 x

03:47

Waarom is de deurknop van Marie Curie radioactief?

1. Door hoge stralingsniveau's vroeger
2. Radioactieve stof kwam van haar handen op de knop
3. Hij is gemaakt van radium

04:05

De deurknop werd rond 1900 besmet met radium. Kies de juiste halveringstijd van radium ...

1. 1600 seconden
2. 1600 dagen
3. 1600 jaar

04:44

Het "voordeel" van atoombommen vergeleken met een ouderwets explosief (dynamiet) is ..

1. veel goedkoper
2. veel meer energie dus vernietigingskracht
3. hernieuwbare grondstof

05:31

Hoelang kun je vliegen (3 microSv/uur) om je jaarlijkse dosislimiet te bereiken (20 milliSv)?

06:58

Waarom wordt de bovenste laag grond weggehaald?

1. Omdat hij radioactief bestraald is geweest
2. Omdat hij besmet is met radioactief materiaal

10:27

Rook jij? Wat vind je ervan dat roken zorgt voor radioactiviteit in je longen?

Straling

Straling en licht

Zichtbare straling. 

bestaat uit het spectrum, alle kleuren van de regenboog. 

De niet-zichtbare straling kunnen we dus niet zien, 

maar wel bewijzen.  

Wat voor niet-zichtbare straling ken je?

ELEKTROMAGNETISCHE STRALING

Straling afkomstig van elektrische en elektronische apparaten.

Stralingsbron

Plaats die straling uitzendt.

Magnetron

1

microgolfstraling

2

Voedsel

3

2 belangrijke begrippen

Ioniserende straling

Doordringend vermogen

IONISERENDE STRALING

Als de straling wordt geabsorbeerd kan het warmte afgeven of stoffen kapot maken. 

Dat kapot maken noemen we het ioniserend effect. 

IONISERENDE STRALING

Röntgen straling

Ultraviolet straling (UV)

Radioactieve straling

De eigenschap dat straling kan doordringen in een stof.

Doordringend vermogen

De eigenschap dat straling kan doordringen in een stof.

Rontgenstraling

In 1894 nam Wilhelm Rontgen de eerste rontgenfoto van de hand van zijn vrouw. Tegenwoordig maken we nog steeds gebruik van deze techniek om bijvoorbeeld te kijken of je gaatjes hebt. 

Wat is rontgenstraling?

Heeft dezelfde eigenschappen als licht

Elektromagnetische straling

Verschil zit in de mate van energie (doordringend vermogen)en schadelijkheid (ioniserend vermogen)

Uv straling

UV straling 

Zonlicht bestaat uit:

95% UV-A straling: huidveroudering

5% UV-B straling: bruin worden (en ook verbranden en daaropvolgend huidkanker) en vitamine D productie

UV straling

• Drinkwater bedrijven gebruiken uv straling om bacterie in water te doden.
• Bijen zien UV straling.
• UV straling zorgt er voor dat je bruin wordt
• Wordt tegen gehouden door atmosfeer

        (ozonlaag, stof en wolken)

• UV kan stoffen laten oplichten (fluorescentie) 

0

Kernstraling

in de natuur komen stoffen voor die uit zichzelf straling uitzenden. 

De straling van deze radioactieve stoffen noem je kernstraling.

3 soorten kernstraling

Alpha

Beta

Gamma

Meten van kernstraling

Geigerteller

Een Geiger-Müllerteller; een instrument om te meten hoeveel kernstraling er is.

Nevelvat

In een nevelvat zit een speciaal gas. 

Als er straling door het gas gaat, dan laat de straling 

een condensspoor achter in het vat. 

Je ziet dus niet de straling zelf, maar het spoor dat de straling maakt

Welke ioniserende stralingen zijn er?

NIET-IONISERENDE STRALEN

Radiogolven

Wifi golven

IR straling

De eigenschap dat straling kan doordringen in een stof.