H8.4 Bescherming tegen straling K3 Les 4

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

H8: Atomen en straling

Benodigheden

- laptop

- Binas

- Rekenmachine 

Tassen op de grond

Telefoons in de zakkie

Welkom Kader 3!

Ga zitten en start met:

Lees H8.4 op blz.  226 t/m 228

Jas aan de kapstok

Practicum

Welkom Kader-3 

Start met opdracht 2, 4, 6 en 8 van 2,3 Temperatuur

Je hebt straks je laptop nodig                     START IN:

Neem plaats en leg je spullen alvast klaar.

We gaan starten!

                                                                                               Wachttijd:

§ 8.1 Atomen als stralingsbron

§ 8.2 Radioactief verval

§ 8.3 Straling gebruiken

§ 8.4 Bescherming tegen straling

Lesprogramma

1. Huiswerk controle
2. Voorkennis/Terugblik
3. Leerdoelen
4. Instructie (uitleg)
5. Afsluiting 
6. Huiswerk
7. Nabespreking

Huiswerkcontrole

Maak opdrachten op de examensite

Over welke opgaven van
het huiswerk zijn er vragen?

Onthoud

• Radioactieve stoffen zenden drie soorten ioniserende straling uit: alfa-, bèta- en gammastraling. Alfastraling kan het minst ver in stoffen doordringen en gammastraling het verst. De dracht geeft aan hoe ver alfastraling en bètastraling maximaal in een stof kunnen doordringen.

• Voor medisch onderzoek wordt vaak gebruikgemaakt van gammastraling. Daarbij worden tracers (radioactieve merkstoffen) gebruikt die in het lichaam worden gebracht. Een gammacamera registreert de straling die uit het lichaam naar buiten komt.

• Ioniserende straling wordt gebruikt om kanker te bestrijden. Dit kan door bestraling van buitenaf en door bestraling van binnenuit.

• Bestraling van buitenaf gebeurt met gammastraling, omdat gammastraling ver in het lichaam kan doordringen. Bij bestraling van binnenuit wordt een radioactieve stof tijdelijk in het lichaam gebracht. De patiënt wordt hierdoor zelf tijdelijk radioactief.

8.4 Leerdoelen

1. Je kunt de gevaren beschrijven van de ioniserende straling die radioactieve stoffen afgeven.
   
2. Je kunt maatregelen benoemen die de hoeveelheid straling die iemand ontvangt verkleinen.
   
3. Je kunt voorzorgsmaatregelen noemen voor het werken met radioactieve stoffen.
   
4. Je kunt uitleggen wat radioactieve besmetting is en hoe je besmetting kunt voorkomen.
   
5. Je kunt beschrijven welke maatregelen worden genomen als mensen radioactief besmet raken.

8.4Bescherming tegen straling

• Mensen die een extreem hoge dosis straling oplopen, overlijden vrijwel meteen.
• Bij een iets minder hoge dosis word je na enkele dagen of weken ernstig ziek.
• Mensen die een lage dosis straling oplopen, merken daar op het moment zelf niets van.
• Wel is de kans groter dat ze later kanker krijgen. Ook wordt de kans groter dat ze kinderen krijgen met een aangeboren afwijking.

Gevaren van straling

• Bij bestraling van buitenaf is gammastraling het meest schadelijk.
• Bij bestraling van binnenuit zijn alle soorten straling gevaarlijk. De cellen van je lichaam staan dan direct aan de straling bloot.
• Alfastraling levert het meeste risico op, omdat deze straling in een klein gebied rond de bron wordt geabsorbeerd en daar grote schade aanricht.

Bescherming tegen bestraling

• Welke voorzorgsmaatregelen?
• Tijd zo kort mogelijk
• Afstand zo groot mogelijk
• Afschermingsmateriaal gebruiken dat de straling absorbeert. Dat is vooral belangrijk voor gammastraling, de soort straling met het grootste doordringende vermogen. Een veelgebruikt afschermingsmateriaal is lood.
• Hoe dikker de laag lood is, hoe meer gammastraling er wordt geabsorbeerd en hoe minder er wordt doorgelaten.

Besmetting voorkomen

• Radioactieve stoffen mogen niet terechtkomen in de bodem, het grondwater of de lucht. Als dat toch gebeurt, zeg je dat er radioactieve besmetting (vervuiling) heeft plaatsgevonden. Er kunnen dan radioactieve stoffen in je lichaam terechtkomen:
  
• via de lucht die je inademt; via het water dat je drinkt; via het voedsel dat je eet.
• Het gevolg is dat je lichaam inwendig wordt bestraald.

Besmetting voorkomen

• Werk alleen met radioactieve stoffen in daarvoor aangewezen ruimtes.
  
• Doe een jas en schoenhoezen aan als je een werkruimte binnengaat (figuur 3).
  
• Let er goed op dat je geen radioactieve stoffen morst.
  
• Was altijd eerst je handen grondig als je de werkruimte verlaat.
  
• Controleer regelmatig of de werkruimtes niet radioactief besmet zijn.

Maatregelen bij besmetting

• Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan het toch gebeuren dat er radioactieve besmetting plaatsvindt.
• Mensen moeten besmette kleding uittrekken en meteen gaan douchen.
  
• De besmette kleding moet zorgvuldig worden opgeborgen.
  
• Besmette ruimtes moeten worden schoongemaakt (ontsmet).
• één uitgangspunt: houd radioactieve stoffen uit de buurt van mensen

Aan de slag!

Maak opdracht: van paragraaf 8.4

1 t/m 10

Je mag samenwerken!

Onthoud

• Een extreem hoge dosis ioniserende straling kan direct leiden tot de dood. Mensen die een lage dosis oplopen, hebben een verhoogde kans op kanker. De kans is groter dat ze kinderen krijgen met een aangeboren afwijking.

• Bij bestraling van buitenaf is gammastraling het meest schadelijk. Alfastraling wordt geabsorbeerd door dode huidcellen. Bètastraling kan enkele millimeters in de huid dringen.

• Als je met radioactieve stoffen werkt gelden voorzorgsmaatregelen:

– zo kort mogelijk blootstellen aan straling;

– de afstand tot de stralingsbron zo groot mogelijk maken;

– afschermingsmaterialen gebruiken die straling absorberen.

• Het is belangrijk dat lucht, water en bodem niet worden besmet met radioactieve stoffen. Als dit toch gebeurt, kunnen radioactieve stoffen in je lichaam terechtkomen. Dat kan via de lucht die je inademt, via het water dat je drinkt en via het voedsel dat je eet.

Onthoud

• In laboratoria en ziekenhuizen waar met radioactieve stoffen wordt gewerkt, gelden veiligheidsmaatregelen om besmetting te voorkomen. Enkele van die regels zijn:

– werk alleen in aangewezen ruimtes;

– draag jas en schoenhoezen;

– niet morsen;

– handen wassen;

– controleer op besmetting.

• Als je besmet raakt, moet je meteen maatregelen nemen:

– besmette kleding uittrekken en douchen;

– besmette kleding opbergen;

– besmette ruimtes schoonmaken.

Afsluiting: we weten.................

1. Je kunt de gevaren beschrijven van de ioniserende straling die radioactieve stoffen afgeven.
   
2. Je kunt maatregelen benoemen die de hoeveelheid straling die iemand ontvangt verkleinen.
   
3. Je kunt voorzorgsmaatregelen noemen voor het werken met radioactieve stoffen.
   
4. Je kunt uitleggen wat radioactieve besmetting is en hoe je besmetting kunt voorkomen.
   
5. Je kunt beschrijven welke maatregelen worden genomen als mensen radioactief besmet raken.

Welke 3 dingen heb jij deze les geleerd?

Waar wil je nog extra uitleg over?

Het is duidelijk waar we met het hoofdstuk aan het werk gaan

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp de leerdoelen van deze les?

😒🙁😐🙂😃

De les was leuk?

😒🙁😐🙂😃

Afsluiting

Volgende les:

Huiswerk:

• Zet in je planner!!
• Maak opdrachten op de examensite

Dank voor jullie aandacht!