H3 §4, 5, & 6 (HV)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

H3 Water

§4: Vaak te weinig

§5 Nederland: de zee klopt op de voordeur

§6 Nederland: de rivieren kloppen op de achterdeur

Leerdoelen

• Je weet dat waterstress door fysieke en economische watertekorten kan ontstaan.
• Je begrijpt waarom toenemende waterstress tot een wateroorlog kan leiden.
• Je kunt enkele maatregelen beoordelen om watertekorten op te heffen.
• Je weet dat er verschillende soorten polders zijn en er misverstanden zijn over de veiligheid.
• Je begrijpt waarom het overstromingsrisico toeneemt en hoe men daar de kust tegen beschermt. 
• Je kunt op een kaart van Nederland verschillende polders en kustgedeelten aanwijzen.
• Je weet wat de drietrapsstrategie inhoudt.

Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoer op langere termijn beter is dan rampenbestrijding op korte termijn.

Waterstress:

Problemen door te weinig water 

Fysiek watertekort:

Te weinig water in het gebied om aan de wensen van de bewoners te voldoen

Economisch watertekort:

Te weinig geïnvesteerd om water bij de bewoners te brengen

Toch aan water komen

Water sparen: vasthouden bijvoorbeeld een stuwdam. 

Stuwdam

Door een stuwdam te bouwen kun je meer water vasthouden

-Door een stuwdam aan te leggen kan je het water in de midden- en de benedenloop reguleren.

-Met een stuwdam kan stroom worden opgewekt.

Stuwdam

Stuwdam in Turkije 

Stuwdam in China

Drieklovendam 

Nadelen stuwdam

Bewoners moeten gedwongen verhuizen --> land komt onder water te staan.

Stuwmeer slibt vroeg of laat dicht.

Stuwdam kan doorbreken --> grote overstromingen tot gevolg.

Veel water in het stuwmeer gaat verloren aan verdamping.

De stuwdam tast de biodiversiteit van het gebied aan.

water sparen

1. Slimmer irrigeren

2. Minder gebruiken, meer hergebruiken. 

De waterstand in Nederland

Onder zeeniveau

Grote delen liggen dus onder zeeniveau.

Ze worden beschermt door de dijken en duinen. 

Soms is er kustafslag.

Nederland wordt beschermd. Bijvoorbeeld met polders.

Leg in twee zinnen uit hoe een polder werkt.

Wat is het verschil tussen een polder en droogmakerij?

Polders?

1. Zeepolders -> Kwelders met een dijk

2. Veenpolders -> Laagveengebieden met sloten -> inklinking

3. Droogmakerij -> meren met dijk en drooggemalen.

4. IJsselmeerpolder -> Zuiderzee droogpompen en dijken

Zeepolder

Droogmakerij - De Beemster

Bescherming

Bescherming tegen de zee -> Duinen en dijken

Gebruik van zand

1. Zandsuppletie / zandmotor

2. Dynamisch kustbeheer -> natuur gaat zijn gang bij gebieden met brede duinenrij.

3. Getijdenlandschap -> eb en vloed bij de Waddenzee

Gevaar

- Omgaan met de gevaren.

- Omgeving zo aanpassen dat de schade beperkt blijft.

- Ruimte rivieren / water bergen / afwateringssysteem 

- Klimaatadaptatie

Rivieren in Nederland

Afvoerputje van Europa

Bescherming tegen hoogwater

Bebouwing 

Rivieren belangrijk?

- Scheepvaart

- Recreatie

- Vormen van het landschap

 - Drinkwatervoorziening

eenvandaag.avrotros.nl

Wakker geschud

- Tot 1995 focus op de zeebescherming

- Hierna op ruimte voor de rivier

- Verstevigen dijken rondom rivieren

Binnen- en buitendijks

- Slib afzetten

- Stijgen rivieren

Weg met het water

Soms is er te veel water.

Door klimaatverandering komen deze momenten steeds vaker voor.

Daarom is het plan 'ruimte voor de rivier' gemaakt.

Doel: ruimte maken voor het water.

Ruimte

- Nevengeul

Driestapsstrategie:

1. Vasthouden -> uiterwaarden

2. Bergen -> retentiegebieden

3. lozen

Meervoudig ruimtegebruik 

• Voorkomen is beter dan genezen
• Nederlandse ruimt is beperkt 
• klimaatadaptatie -> richt het landschap zo in dat je het voor meerdere functies tegelijk kan gebruiken
• Integraal waterbeheer = een gezamenlijk plan van alle landen die deel uitmaken van een stroomgebied van een land 

Maken

1. Lees §6 Nederland Rivieren

2. Maak de opdrachten uit je werkboek.

3. Kijk je opdrachten na.

4. Oefen topografie