4.1 - B - De Pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.1 - De 

verlichting

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de verlichting zorgde voor een andere manier van denken.

Planning

• De verlichting
• Kritiek op de samenleving
• Verlichte denkers
• Sleepvragen
• Afsluiting

De eerste stand

De tweede stand

De derde stand

Boeren

Adel

Geestelijken

De verlichting (1)

• In de 17e eeuw waren er wetenschappelijke ontdekkingen gedaan. 
• In westerse landen ontstond daardoor het idee dat alles te verklaren en te begrijpen is met het verstand (de rede).
• Door rationeel te denken zou de wereld beter en gelukkiger worden, dit noem je de verlichting. 

De verlichting (2)

• Armoede en ellende waren het gevolg van domheid en onwetendheid.
  
  
• Discussie in de samenleving over geloof en tradities.
  
  
• Religies moeten verdraagzaam zijn naar elkaar want geen enkel geloof kan haar gelijk bewijzen. 

Verlichting (3)

• Voor de verlichting werden rampen beschouwd als een straf van god. Na de verlichting realiseerde men zich dat alles een gevolg was van menselijk handelen en de natuurwetten. 
  
  
• Voltaire zag God als een klokkenmaker. Hij had de wereld geschapen maar bemoeide zich nergens mee. 
  
  
• Sommige mensen werden atheïst. 

Kritiek op de samenleving

• Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk.
  
• Alle mensen hadden daarom mensenrechten zoals het recht op vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting.
• Dit noemden zij de natuurrechten.

John Locke

Charles de Montesquieu

• Driemachtenleer (trias politica)
• Wetgevende macht (parlement)
• Uitvoerende macht (regering)
• Rechterlijke macht

• Vorst krijgt de macht niet van god maar van het volk.
• Als de vorst zijn macht misbruikt mag hij worden afgezet.  

0

Aantekeningen

• Er ontstond het idee dat alles te verklaren en te begrijpen is met het verstand (de rede). Door rationeel te denken zou het leven beter worden, dit noem je de verlichting. Niet alles werd meer toegeschreven als straf van god, maar was een gevolg van het menselijk handelen. 
• Volgens verlichte denkers waren mensen van nature gelijk en hadden zij natuurlijke rechten. Twee belangrijke denkers zijn Montesquieu en John Locke. Zij dachten na over hoe een land bestuurd zou moeten worden. 

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godssdienst

Ongelijkheid

Een idee vóór de verlichting

Een idee van de verlichte denkers

Alle gebeurtenissen in het leven kun je logisch uitleggen

In Frankrijk moet iedereen een katholiek zijn

God regelt alles wat in het leven van mensen gebeurt

In Frankrijk moeten mensen zelf bepalen wat ze geloven

Voor de verlichting

Na de verlichting

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen

Zelfstandig werken

• We gaan de huiswerkopdrachten bespreken:  2, 3, 4, 5, 6, 7 en 9.
  
  
• Antwoord fout, verbeter het! 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de verlichting zorgde voor een andere manier van denken.